Van alle Belgische huishoudens is 11 procent een eenoudergezin met vooral moeders (62 procent) als gezinshoofd. Al stijgt het aantal alleenstaande vaders jaar na jaar. Omdat er maar weinig cijfermateriaal bestaat over de socio-economische uitdagingen waar deze gezinnen mee te maken krijgen, lieten het CAW, AMA en Ikea België een gedetailleerde studie uitvoeren, gebaseerd op interviews met 991 alleenstaande ouders. Met het project Welkom Thuis, gelanceerd in 2021 in België en Luxemburg, wil Ikea kwetsbare eenoudergezinnen ondersteunen bij hun zoektocht naar degelijke huisvesting.

Daaruit blijkt dat alleenstaande ouders het financieel een stuk moeilijker hebben in verhouding tot de algemene bevolking. Minstens een op de drie eenoudergezinnen loopt het risico om in armoede te belanden, vergeleken met een vijfde van de algemene bevolking. Dat risico stijgt bovendien met het aantal kinderen. Alleenstaanden met drie kinderen hebben een armoederisico van maar liefst 63 procent.

Wooncrisis

Uit de interviews die de onderzoekers deden met alleenstaande ouders, komen verschillende uitdagingen naar voor. Financiële stabiliteit staat met stip op één. Maar ook de toegang tot geschikte huisvesting die betaalbaar en kwaliteitsvol is, met voldoende ruimte voor ouder en kinderen, vormt een van de meest prangende kwesties.

Zo botsen alleenstaande ouders op te hoge huurprijzen, lange wachtlijsten voor sociale woningen en op discriminatie door verhuurders die hun woning liever verhuren aan een koppel tweeverdieners. Eenoudergezinnen huren ook veel vaker dan dat ze een huis of appartement kopen omdat ze over onvoldoende kapitaal beschikken.

“Heel wat alleenstaande ouders staan voor enorme uitdagingen. Zeker financieel. En dat weegt op je als persoon. Het zorgt voor stress, negatieve gevoelens en sommige mensen gaan echt in overlevingsmodus”

Bart Claes

CAW

“Deze studie toont aan wat wij als CAW dagelijks zien”, zegt algemeen directeur Bart Claes. “Het afgelopen jaar klopten maar liefst 120.000 mensen in Vlaanderen en Brussel aan bij het CAW omdat ze zich in een kwetsbare situatie bevonden. Onder hen ook heel wat alleenstaande ouders. Zij staan voor enorme uitdagingen. Zeker financieel. En dat weegt op je als persoon. Het zorgt voor stress, negatieve gevoelens en sommige mensen gaan echt in overlevingsmodus. Wij kijken dan op welke hulp zij recht hebben en of ze daar al gebruik van maken.”

Zowel het CAW, AMA als Ikea België hameren erop dat doelgerichte beleidsmaatregelen nodig zijn om de precaire situatie van veel eenoudergezinnen op structureel vlak te verbeteren. Niet in het minste op het vlak van betaalbaar wonen.

“De wooncrisis laat zich heel erg voelen bij alleenstaande moeders met kinderen die geen fatsoenlijke en betaalbare woning vinden. Dat heeft dan weer gevolgen op andere vlakken: hun inkomen, ouderschap, enzovoort”, aldus Claes. “Wonen is een basisrecht. We vragen dat beleidsmakers investeren in duurzame woonoplossingen voor mensen die het moeilijk hebben. Stel je huisvesting voorop, dan neem je heel wat bezorgdheden weg en kan je een duurzaam traject opstarten om andere uitdagingen aan te pakken.”

“We vragen dat beleidsmakers investeren in duurzame woonoplossingen voor mensen die het moeilijk hebben”

Bart Claes

CAW

In aanloop naar de verkiezingen formuleerden de onderzoekers in samenwerking met tientallen partners in het werkveld tien concrete beleidsaanbevelingen om de financiële en huisvestingssituatie van alleenstaande ouders in ons land te verbeteren. Het gaat onder meer om het voorzien van financiële steun voor huisvesting en nutsvoorzieningen, een groter aanbod van en kortere wachttijden voor sociale woningen en het centraliseren van informatie over ondersteuning.