Wilders gaat naar Moskou, wat heeft hij daarbij te winnen?

Wilders gaat naar eigen zeggen de strijd aanbinden met 'de hysterische Russofobie' in Nederland. De PVV-leider vermoedt dat pro-EU-partijen als D66 Rusland gretig als grote bedreiging afschilderen om de burgers klaar te maken voor een nieuwe sprong voorwaarts in de Europese samenwerking, bijvoorbeeld op militair en diplomatiek gebied. Maar de Russen zijn helemaal niet onze vijand, verklaarde Wilders in interviews met Elsevier en BNR. 'Ze kunnen in de strijd met terrorisme en immigratie juist onze bondgenoot zijn.'

Patroon

De PVV-leider wil met zijn bezoek aan Moskou duidelijk maken dat er in Europa niet alleen 'Ruslandhaters' zijn, al zegt hij tegelijkertijd kritisch te blijven op zaken als de annexatie van de Krim en Russische rol bij de aanslag op vlucht MH17. Ook gaat hij geen donaties uit Rusland accepteren; het tripje naar Moskou betaalt hij uit eigen zak.

Dat Rusland openstaat voor het bezoek van Wilders past in een patroon. Het Kremlin onderhoudt wel meer contacten met rechts-populistische partijen in Europa. Frauke Petry, de ex-leider van Alternative für Deutschland (AfD) mocht al langs komen, Marine le Pen van Front National (FN) kreeg zelfs een grote lening vanuit Rusland en de Oostenrijkse FPÖ tekende in het verleden een samenwerkingsverband met de aan Vladimir Poetin verbonden partij Eenheid.

Enig opportunisme is het Kremlin niet vreemd bij die contacten, stelde de Rusland-expert Anton Sjechovtsov eerder vast in NRC Handelsblad. Als de verhoudingen met de regering in een EU-lidstaat goed zijn, worden de rechts-populistische oppositiepartijen juist op afstand gehouden. Zo hoefde de Italiaanse Lega Nord in Moskou nooit aan te kloppen, omdat Italië zich binnen de EU relatief constructief opstelt ten opzichte van Rusland. Dat Wilders wel langs mag komen, kan ook als illustratie dienen voor de problematische relatie tussen Den Haag en Moskou in het post-MH17-tijdperk.

In het verleden leek Rusland minder enthousiast over Wilders. De invloedrijke 'Kremlin-ideoloog' Aleksandr Doegin zei voor de Nederlandse verkiezingen in enkele regionale dagbladen nog dat 'niemand in Rusland belangstelling voor Wilders heeft'. 'Hij is helemaal niet "onze man". Hij is tegen de islam en pro-Israël (een land waar Rusland een gecompliceerde relatie mee heeft, red.).'

'Nederlanders zijn helemaal niet anti-Poetin'

Wilders' pleidooien om de koran op één lijn te stellen met Mein Kampf zijn ook in Rusland moeilijk te accepteren. Er wonen in regio's als de Kaukasus en Tatarstan miljoenen moslims en de islam is één van de vier officieel erkende godsdiensten. Poetin heeft ook geregeld ontmoetingen met Russische moefti's.

Wilders zelf lijkt niet bezorgd dat zijn toenadering tot Rusland Nederlandse kiezers zal afschrikken. Bij het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne werd binnen de PVV al de analyse gemaakt dat 'Nederlanders helemaal niet anti-Poetin' zijn.

Internationaal netwerk

Wilders zet zijn internationale netwerk bovendien al langer in om zijn politieke isolement in Nederland te compenseren. Aanvankelijk probeerde hij dat op eigen kracht te doen via de 'Geert Wilders Freedom Alliance', maar die kwam nooit van de grond. Daarna knoopte hij contacten aan met partijen als Vlaams Belang en Front National (FN), hoewel hij daar eerder weinig van moest hebben.

Die 'patriottische beweging' maakte zich eerder dit jaar nog vol vertrouwen op voor een machtsovername in Europa, maar van dat elan is weinig over. De door Wilders bewonderde Petry heeft zich al weer afgesplitst van de AfD, Le Pen ligt na een zwakke verkiezingscampagne onder vuur bij FN en Wilders zelf heeft zijn ambitie om de grootste partij in Nederland te worden niet waargemaakt. In de peilingen verliest hij inmiddels zetels aan nieuwkomer Thierry Baudet.

Een bezoek aan Moskou kan weer heel wat reuring veroorzaken rond de PVV. Zeker in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart komt dat van pas en Wilders hoopt dan ook in februari naar Rusland af te reizen. Media-aandacht is dan verzekerd. Wilders kijkt er nu al naar uit: 'Als het gaat om patriottisme kunnen we nog heel wat leren van de Russen.'