Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Gezoem van de aarde voor het eerst geregistreerd in de zee, maar bron blijft een mysterie

De aarde zoemt onafgebroken, en dat geluid is nu ook voor het eerst geregistreerd op de oceaanbodem.Beeld AFP

Onze aarde zoemt onophoudelijk. U kan het niet horen, maar het gezoem gaat onafgebroken door. En voor het eerst hebben wetenschappers dat geluid nu op de oceaanbodem kunnen opnemen.

Het eindeloze gezoem is niet nieuw. Het permanente gedreun dat de aarde produceert, komt van de vibraties van continue subtiele seismische activiteit. De meeste bewegingen in de grond zijn te klein om ze zonder gespecialiseerd materiaal vast te stellen.

De uitzonderingen zijn aardbevingen, en die komen veel vaker door dan u zou verwachten. Volgens het wetenschappelijke bureau US Geological Survey zijn er per jaar naar schatting 500.000 aardbevingen. Daarvan zijn er 100.000 sterk genoeg om ze te kunnen voelen. Slechts honderd hebben genoeg kracht om schade te veroorzaken. 

Maar ook tijdens de rustige periodes tussen die aardbevingen in is er heel wat activiteit. En dat gaat gepaard met een gezoem dat overal op het land gemeten kan worden met seismometers.

Sinds 1959

Het gezoem houdt wetenschappers al bezig sinds 1959. De bron van het geluid was een groot raadsel, tot een studie in 2015 suggereerde dat de bewegingen van de oceaan een rol speelden. Bewijzen van het gezoem vanuit de oceaan ontbraken echter. Een nieuwe studie in Geophysical Research Letters is de eerste die het gebrom van de aarde vanaf de oceaanbodem kon vaststellen.

Onderzoekers van het Institute de Physique du Globe in Parijs kamden tweeduizend vierkante kilometer van de zeebodem van de Indische Oceaan uit met 57 speciale sferische oceaanseismometers. Van september 2012 tot november 2013 konden ze zo verschillende opnames maken van het zoemende geluid.

'Het is alsof je alle toetsen van een piano tegelijk inhoudt. Alleen zijn het geen mooie klanken'
Spahr Webb, Earth Institute

Met filters, ruisonderdrukking en berekeningen konden ze het gezoem isoleren van andere oceaangeluiden, die veroorzaakt worden door de golven en stromingen. Ze stelden duidelijke pieken vast met hetzelfde bereik als eerdere metingen op het land. Het geluid heeft een frequentie tussen 2,9 en 4,5 millihertz. Dat is zo'n tienduizend keer lager dan wat de mens kan horen: onze gehoordrempel ligt op 20 hertz.

Binnenkant van de aarde

Hoe het geluid dan wel klinkt? "Het is alsof je alle toetsen van een piano tegelijk inhoudt", omschrijft Spahr Webb van het Earth Institute aan Columbia University het gezoem in National Geographic. "Alleen zijn het geen mooie klanken. Het zijn rare frequenties." 

De opnames van het fascinerende geluid kunnen een schat van informatie opleveren over de binnenzijde van onze planeet. Door het gezoem te onderzoeken vanop de oceaanbodem, kunnen wetenschappers een gedetailleerde map uittekenen van de kern van de aarde. Tot nu toe konden ze alleen naar de binnenkant van onze planeet kijken tijdens aardbevingen, wat het onderzoek beperkt tot bepaalde momenten en gebieden. Maar het dreunende en constante gezoem kan overal ter wereld gedetecteerd worden.