Nieuwe Noord-Macedonische president doet spanningen opnieuw oplopen met buurland Griekenland door haar eigen land 'Macedonië' te noemen
In Noord-Macedonië heeft de nieuwe president Gordana Siljanovska-Davkova tijdens haar eedaflegging haar land "Macedonië" genoemd. Daardoor lopen de spanningen met buurland Griekenland opnieuw op.
De eerste vrouwelijke president van het kleine Balkanland, Gordana Siljanovska-Davkova, heeft gisteren de eed afgelegd. Daarbij noemde ze haar land 'Macedonië' terwijl er in de tekst die ze voorlas Noord-Macedonië stond, de officiële naam van het land.
De ambassadeur van buurland Griekenland verliet uit protest onmiddellijk het parlement, waar de eedaflegging plaatsvond. Volgens een verklaring van het Griekse ministerie van Buitenlandse Zaken is dit een "flagrante overtreding van het Prespa-akkoord en de Grondwet van ons buurland".
Het Prespa-akkoord werd in 2018 ondertekend door Griekenland en Noord-Macedonië. Na een discussie die tientallen jaren duurde, werd beslist dat de officiële naam van het kleine land 'de Republiek van Noord-Macedonië' is. Zo zou er geen verwarring zijn met de Griekse provincie Macedonië.
De partij van de huidige president, het nationalistische VMRO-DPMNE, verzette zich tegen het akkoord dat door de toenmalige socialistische regering ondertekend werd. De VMRO-DPMNE vindt dat 'Macedonië' de enige juiste naam is voor het Balkanland. In 1993 verzette de partij zich ook tegen de erkenning van de Verenigde Naties van het land als de 'Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië' (FYROM).
Toegang tot de EU
Het Prespa-akkoord zorgde er ook voor dat Griekenland de toegang van Noord-Macedonië tot de NAVO en de Europese Unie, na tientallen jaren, deblokkeerde. In 2020 trad Noord-Macedonië dan ook toe tot de NAVO en werden de onderhandelingen met de EU opgestart.
Het Griekse ministerie van Buitenlandse Zaken laat via een verklaring weten dat deze toetreding tot de EU wel afhankelijk is van "de volledige implementatie van het Prespa-akkoord en vooral het gebruik van de officiële naam van het buurland".
Deze voorwaarde wordt ook herhaald door de Europese leiders, Ursula von der Leyen en Charles Michel. Via X, het voormalige Twitter, laten ze weten dat "als Noord-Macedonië verder wil toetreden tot de Europese Unie, het van allergrootste belang is dat ze hun bindende overeenkomsten nakomen, waaronder het Prespa-akkoord".
De Europese leiders feliciteerden de nieuwe Noord-Macedonische president ook met haar nieuwe positie. "Ik kijk ernaar uit om met u samen te werken", schrijven ze allebei.
De overwinning van de nationalistische VMRO-DPMNE bij de verkiezingen van vorige woensdag leidt ook tot spanningen in de relatie met buurland Bulgarije. Bulgarije wil dat de Noord-Macedonische grondwet de Bulgaarse minderheid in het land erkent. Dat is ook een voorwaarde die ze opleggen voor het toetreden van Noord-Macedonië tot de EU.
De VMRO-DPMNE heeft tijdens de campagne gezegd dat het niet van plan is om de grondwet aan te passen.
Waarom is er discussie over de naam van het land?
Om dat te begrijpen moeten we terugkeren naar de Macedonische koningen Filippos II en zijn zoon Alexander de Grote. Op het einde van de 4e eeuw voor Christus verenigden zij de Griekse stadstaten en breidden zij het Macedonische Rijk uit tot in India. In die periode distantieerden de oude Grieken zich van de Macedoniërs, die ze beschouwden als barbaren.
Na de dood van Alexander de Grote viel het Macedonisch Rijk uit elkaar en werd Macedonië, samen met Griekenland, opgenomen in het Romeinse en nadien het Byzantijnse Rijk. Vanaf de 7e en 8e eeuw na Christus vestigden zich Slavische volkeren in delen van het oude Macedonië. In het zuidelijk deel bleef een soort Grieks de voertaal.
In 1991, toen de Federatieve Republiek Joegoslavië uit elkaar viel, riep de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië (FYROM) zijn onafhankelijkheid uit. De internationale erkenning van het nieuwe land werd onmiddellijk bemoeilijkt door buurland Griekenland, waarvan de noordoostelijke provincie ook 'Macedonië' heet.
De Grieken vreesden dat er verwarring zou ontstaan. Alexander de Grote is geboren in Pella, in de Griekse provincie, en wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste Grieken uit de Oudheid. Daarbij verzetten ze zich ook tegen het gebruik van allerlei symbolen die verwezen naar de Oudheid door de FYROM.
De Grieken vreesden dat het land Macedonië (FYROM) op termijn de noordelijke Griekse provincie Macedonië zou claimen, op basis van historische gronden. Dat kon volgens Griekenland niet. Zij beweren dat de huidige Macedoniërs afstammen van de Slavische volkeren en dus niet van het rijk van Alexander de Grote. Anderzijds voelen ze hun culturele trots aangetast omdat Macedonië inderdaad veel verwijst naar het rijk van Alexander de Grote.
De huidige grens loopt dwars doorheen het oude koninkrijk van Filippos II. Ten noorden daarvan wonen de huidige Noord-Macedoniërs die wellicht niet zo veel te maken hebben met die van Alexander. De Macedonische taal is Slavisch en verwant aan het Bulgaars. Het land heeft overigens een grote Albanese minderheid. Religieus zijn de meeste Macedoniërs lid van de autonome Macedonische orthodoxe kerk, de Albanezen zijn meestal moslim.