De Raad van State speelt een belangrijke rol in het wetgevende proces: de afdeling Wetgeving beoordeelt zowat elke nieuwe wettekst op kwaliteit en juridische correctheid, en levert een (verplicht) advies af waar de politiek maar beter rekening mee houdt. Zo krijgen wetten die, al dan niet door een externe ghostwriter, à la tête du client geschreven zijn, in principe rood licht.

Maar het nijpende personeelstekort en de gebrekkige kwaliteit van de ingeleverde teksten maken dat de Raad nauwelijks ten gronde aan zijn taak toekomt. Dat zegt Jeroen Van Nieuwenhove, magistraat bij de Raad van State, aan De Standaard naar aanleiding van de reeks ‘De Onzichtbare Macht’. Zo’n statement van de Raad is behoorlijk ongezien.

‘Het aantal adviesaanvragen is sinds de jaren tachtig vervijfvoudigd, maar het aantal staatsraden (magistraten bij de Raad van State, red.) is niet gevolgd’, aldus Van Nieuwenhove. ‘Vandaag zijn we met veertien, in de jaren tachtig waren we met twaalf. Het korps auditeurs, dat ons bijstaat, is wel lichtjes uitgebreid maar onvoldoende om de stroom van wetgeving te volgen. Het gevolg is dat we voor sommige teksten – meestal de technische – helemaal geen advies meer geven. Bij de belangrijke teksten, met grote politieke impact, beperken wij ons vaak tot een oppervlakkig onderzoek. We focussen dan alleen op de grootste juridische pijnpunten.’

Actiedag magistratenHet gebeurt dat de regering een advies naast zich neerlegt. Dat is haar volste recht, maar dan moet ze zich wel in het parlement verantwoorden en daar wringt het schoentje. Volgens Van Nieuwenhove zijn de teksten bovendien ook al te vaak redactioneel ondermaats. ‘Het gaat om elementaire fouten die duidelijk het resultaat zijn van haastwerk.’ Nederland is voor hem het gidsland. ‘Daar wordt veel meer geïnvesteerd in wetgevingsjuristen. Kwaliteit van wetgeving moet je aan de bron aanpakken.’

De afdeling Wetgeving van de Raad van State valt officieel onder de bevoegdheid van de minister van Binnenlandse Zaken en niet die van Justitie, maar haar noodkreet komt toevallig daags voor de jaarlijkse actiedag van de gerechtelijke wereld en sluit erbij aan. Ook de magistraten vinden dat ze door het aanhoudende personeelstekort niet in staat zijn hun opdracht naar behoren te vervullen. Sinds 2015 protesteren ze, met de steun van onder meer de Liga voor de Mensenrechten en de Franstalige balie, om de besparingen bij Justitie aan de kaak te stellen. De Nederlandstalige advocaten doen niet mee met de actie, al klagen ze evengoed de onder­financiering aan, die ‘nefast’ is voor de werking van de democratische rechtsstaat.