Direct naar artikelinhoud
Column

Vrouwen aan het stuur, maar niet aan het roer in Saudi-Arabië

Yasmien NaciriBeeld Bob Van Mol

Yasmien Naciri is marketeer en voorzitter van hulporganisatie Amana. Onlangs verscheen van haar Wij nemen het heft in handen. Haar wisselcolumn met Matthias Somers verschijnt wekelijks.

Zondag 24 juni gaat de geschiedenisboeken in als de dag waarop Saudische vrouwen voor het eerst plaats mochten nemen achter het stuur. Via Instagram en Twitter keek ik toe hoe enkele bekende Saudische vrouwen uit de modewereld en het medialandschap vastberaden hun rijbewijs behaalden en de muziek in hún auto op een hoger volume zetten. Het leverde prachtige beelden op die een spontane glimlach op mijn gezicht hebben getoverd. Urenlang reden deze Saudische vrouwen op de baan op weg naar hun vrijheden.

Eindelijk, zou je denken. Eindelijk een stap richting gelijkheid en individuele vrijheid. Helaas is niets wat het lijkt. Met het feit dat vrouwen na een jarenlang gevecht nu wel mogen rijden, is slechts een heel klein deel van de strijd gestreden. Er is in realiteit nog een lange weg te gaan om ook maar in de buurt te komen van gendergelijkheid in Saudi-Arabië. 

Zo is de genomen maatregel niet per se een gevolg van een mentaliteitswijziging. Dat bewijzen onder andere de arrestaties van enkele kopstukken die de campagne voor het opheffen van het toenmalige rijverbod voor vrouwen in gang hebben gezet. In mei werden verschillende vrouwenrechtenactivisten gearresteerd. Van experts tot academici, geen enkele vrouw of man bleef gespaard zodra hun rol in de campagne duidelijk werd. 

Er is slechts een heel klein deel van de strijd gestreden. In Saudi-Arabië is nog een lange weg te gaan om ook maar in de buurt te komen van gendergelijkheid

Deze heksenjacht bleef niet onopgemerkt. Op sociale media hebben verschillende vrouwenrechtenactivisten hun accounts afgesloten uit angst om zelf opgepakt te worden. Ze werden op allerlei manieren geïntimideerd. Op Twitter werden er massaal fake accounts aangemaakt om burgers het zwijgen op te leggen. Niet ongebruikelijk in deze tijden, maar ondertussen gaat de pr-campagne van het Saudisch koningshuis door en daar spelen ‘de media’ een belangrijke rol in.

Enkele dagen geleden poseerde een Saudische prinses achter het stuur van een auto voor de cover van Vogue. Alsof de prinsessen met al hun privileges ook maar iets hebben bijgedragen aan het opheffen van het verbod. Quod non. Het ergste van al was het feit dat deze cover enkele dagen na de arrestatie van de vrouwenrechtenactivisten werd gepubliceerd. 

Het cynisme steeg naar een hoogtepunt (of dieptepunt zo u wil) toen The Economist de voorbije week uitpakte met een cover die helemaal in het teken staat van de ‘Saudische revolutie’. Deze cover werd vergezeld met de volgende koptekst op Twitter: ‘Muhammad bin Salman could transform the Arab and Islamic world for the better’. Een uitspraak die alle verbeelding tart. In het bewuste artikel worden in de marge slechts een paar zinnen gewijd aan de nog steeds onuitstaanbare repressie in het land. Daardoor stel je je als kritische lezer de vraag vanwaar de drang komt om al het aangehaalde onrecht te overschaduwen met een vervalst beeld van een ‘gemoderniseerd’ Saudisch koningshuis?

 Morele blinddoek

Laten we niet zomaar bij elke kleine stap voorwaarts de illusie wekken dat dit het pad effent naar duurzame vooruitgang. Zolang bijvoorbeeld de wapenhandel en steun van België, en bij uitbreiding het Westen, aan Saudi-Arabië worden gehandhaafd, doen onze politici er maar beter goed aan om zichzelf een ethische spiegel voor te houden. Beweren dat we als pietluttig landje niets kunnen betekenen is in die zin flauw. 

Wanneer het aankomt op mensenrechten moet je als land een duidelijk standpunt innemen. In dit geval is dat dus een antwoord bieden op de volgende vraag: drijven we verder handel met een morele blinddoek op of kiezen we resoluut voor de kaart van de mensenrechten door die aan iedere economische samenwerking te koppelen? Want Saudische vrouwen zitten vanaf heden misschien wel aan het stuur van hun wagen, maar helaas nog lang niet aan het roer van hun leven.