Direct naar artikelinhoud
Interview uit 2014Jan Poot (1924-2018)

Jan Poot (1924-2018) besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen voormalig topambtenaar Demmink

Vastgoedhandelaar Jan Poot is dinsdag op 94-jarige leeftijd overleden. Poot was jaren verwikkeld in juridische procedures sinds zijn plannen met grond rondom Schiphol misliepen, na onenigheid met zijn zakenpartner en de overheid. Volgens hem werd hij structureel tegengewerkt. Hij besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen de voormalige topambtenaar Joris Demmink, die verdacht werd van misbruik van minderjarigen maar inmiddels is vrijgesproken. Poot deed dat omdat Demmink zijn plannen met Schiphol zou hebben gedwarsboomd. In 2014 spraken wij hem over zijn strijd.

en
Jan Poot.Beeld Jiri Buller

‘Ik heb een opdracht’

Waar komt die vandaan?

'Die komt van boven. Niet van beneden.'

Is het een goddelijke opdracht?

'Vind ik wel, ja.'

Wat houdt die in?

'Joris Demmink beschadigt Nederland. Hij is de reden dat Nederland zich economisch niet goed kan ontwikkelen. De pedofilie is bijkomend. Daar gaat het me niet om.'

En dat houdt u dag en nacht bezig.

'Ja.'

Het kostte Jan Poot miljoenen euro's en jaren werk, maar vorige maand kreeg de hoogbejaarde vastgoedmiljonair zijn zin. Althans voorlopig: er komt een uitgebreid strafrechtelijk onderzoek naar de oud-topambtenaar Joris Demmink. De voormalige secretaris-generaal van het ministerie van Justitie wordt beschuldigd van de verkrachting van twee Turkse jongens in de jaren negentig.

Het is de uitkomst van een al jaren durend steekspel. Met aan de ene kant ministers van Justitie en het Openbaar Ministerie die keer op keer zeggen dat er geen greintje bewijs is voor de beschuldigingen. En aan de andere kant de anti-Demminklobby die overtuigd is van een doofpot en deze open probeert te wrikken met een internationale campagne, juridische procedures en publicaties.

Jan Poot (1924-2018) besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen voormalig topambtenaar Demmink
Beeld Jiri Buller

Spin in het anti-Demminkweb, en financier, is Jan Poot (89), een lange man met een albasten huid en enorme handen. Vader van zes, grootvader van twintig. Zonder hem, zegt hij, was de tegenstand nooit zo ver gekomen. Hij zit in de rotanstoel voor de schuifpui van zijn Wassenaarse villa, geflankeerd door zijn zoon Peter en zijn communicatieadviseur Jaap Sluis. Het bakstenen huis, ontworpen door Haagse-schoolarchitect Henk Wouda, grenst aan een parkachtige tuin. Twee eekhoorntjes duikelen over elkaar in het gras; een groene specht landt onder een boom. De rozen bloeien.

Hier slijten Poot en zijn vrouw een deel van hun dagen, de andere brengen ze door in de Sound of Music-omgeving van het Zwitserse Crans. 64 jaar getrouwd. Zijn vrouw, die tijdens het interview binnenkomt, begeleid door een verpleegkundige, wordt steeds vergeetachtiger. Ook Poots eigen gezondheid gaat achteruit, maar over zijn geheugen heeft hij geen twijfels. En ook zijn strijdlust is hij - donker pak, gepoetste schoenen - nog lang niet kwijt.

Hoeveel geld heeft de campagne tegen Demmink u al gekost?

'Miljoenen. Vorig jaar was ik 4 miljoen euro kwijt.' Even later: 'Het precieze bedrag weet ik niet, maar de voortdurende strijd tegen rechtsmisbruik loopt in de miljoenen.'

Waar gaat dat geld aan op?

'Aan mensen die de zaken voor me regelen. Waar het precies aan op gaat, weet ik niet. Het interesseert me ook niet. Ik wil gewoon dat het geregeld wordt.'

Die 4 miljoen betaalt u aan...

'... degenen die ervoor werken. De heer Robert Rubinstein van de stichting de Roestige Spijker heeft er samen met lobbyisten voor gezorgd dat er een hoorzitting in het Amerikaanse Congres is gehouden over Demmink. Advocaat Matthijs Kaaks heeft ervoor gezorgd dat er begin maart in de Utrechtse rechtbank voor het eerst in het openbaar getuigen gehoord worden over Demmink. Advocaat Adèle van der Plas, die de twee Turkse jongens bijstaat, betaal ik niet. Maar ik heb wel haar reis naar het Amerikaanse Congres betaald, net als die van de Nederlandse jongen die misbruikt is door Demmink en die van oud-rechercheur Klaas Langendoen.'

Als u zich er niet mee had bemoeid, was er dan niks gebeurd in dit dossier?

'Klopt.'

Waarom wilt u zo graag dat Demmink wordt aangepakt?

'Het is mijn levensdoel om deze zaak op te lossen.'

Maar u heeft persoonlijk nooit met Demmink te maken gehad?

'Klopt.'

Even later: 'Ik ben niet begonnen met hem vanwege zijn pedofilie, maar vanwege Schiphol. Hij dwarsboomt mijn plannen met de luchthaven.'

Er is dus toch iets persoonlijks?

'Nee, ik doe dit voor Nederland. Ik besteed er miljoenen en miljoenen aan. Dat doe ik niet omdat ik het geld kwijt wil, maar om Nederland te redden. Niet dat Nederland het waard is om gered te worden, dat zeg ik er meteen bij.'

Zoon Peter Poot: 'Het systeem is verrot en Demmink is daarvan de verpersoonlijking. Daar draait het om. Wat zit er achter? Hoe is het hem gelukt het kindermisbruik af te schermen?'

Wie Jan Poot wil begrijpen, moet in zijn geschiedenis duiken. Hij is de calvinistische zoon van een veehandelaar. Begonnen als provincieambtenaar ('ik was zo arm als een luis') groeit hij in de jaren zestig en zeventig uit tot een succesvol vastgoedondernemer, met bedrijven als Eurowoningen en Eurohome. In de jaren tachtig krijgt hij een visioen, een droom om iets groots te verrichten. Hij richt zich volledig op Schiphol. Het vliegveld wordt dan nog omringd door aardappelvelden, maar Poot wil dat het zich ontwikkelt tot een airport city, vergelijkbaar met luchthavens die hij in Amerika zag. De beste woon- en werklocatie van Europa, de economische motor van het land. Hij richt Chipshol op: 'Ik was toen 62. Ik heb het niet opgericht voor mezelf, niet voor mijn gezin, maar voor Schiphol, voor Nederland.'

Jan Poot (1924-2018) besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen voormalig topambtenaar Demmink
Beeld Jiri Buller

In vliegende vaart koopt hij grond. Want als Poot een doel heeft, loopt hij er het liefst in een rechte lijn naartoe. Daar gaat het mis. Het leidt tot botsingen met zijn zakenpartner, Schiphol en gemeente- en provinciebestuurders. En al snel stapelen de juridische procedures zich op. In één daarvan oordeelt de Haarlemse rechtbank dat Schiphol Poot inderdaad in de wielen heeft gereden. Volgens Poot heeft hij daarom recht op bijna 100 miljoen euro genoegdoening. Maar vlak voordat de rechtbank de hoogte van de schadevergoeding bepaalt, worden de rechters gewisseld. Het resultaat: Schiphol hoeft 'slechts' 16 miljoen aan Poot betalen.

Stellig: 'Joris Demmink heeft er voor gezorgd dat de drie Haarlemse rechters gewisseld werden.'

U denkt werkelijk dat hij daar een hand in heeft gehad?


'Wie kan het anders zijn? Een lage ambtenaar kan zoiets niet regelen.'

Waarom zou hij dat hebben gedaan?

'Om te voorkomen dat Schiphol mij een hoge schadevergoeding moest betalen.'

Hoe bent u daar zo zeker van?

'Hij had de leiding. Daarom.'

Jan Poot praat met zijn handen. Vaak priemt zijn wijsvinger, en dan vouwen alle vingers zich ineens vriendelijk open. Zijn rechteroog knijpt verder dicht, naarmate hij zich meer inspant.

In 2009 krijgt hij een brief van twee klokkenluiders die een Haags elitair pedofielennetwerk beschrijven, en daarin valt de naam Demmink. Voor die tijd had Poot niet van de secretaris-generaal gehoord. Demmink is 'chantabel en een chanteur', staat erin. Hij weet veel van hooggeplaatsten. Door die brief valt bij Poot alles op zijn plek: Demmink is degene die op de achtergrond in Nederland aan de touwtjes trekt.

Onversaagd begint hij een campagne: er volgt een boek, De Demmink Doofpot, en een website. Als dat niet werkt, richt hij stichting de Roestige Spijker op, die juridische procedures in Nederland aanspant, en investeert hij miljoenen in een lobby bij Amerikaanse Congresleden. Het resulteert in het najaar van 2012 in een hoorzitting in het Congres in Washington, waar de documentaire Dutch Injustice wordt vertoond, en advocate Adèle van der Plas optreedt, samen met een man die zegt door Demmink te zijn misbruikt. En er komt een brief aan de Europese Unie, 'ondertekend door zes senatoren. Zes! Die hebben geschreven dat Nederland eruit gegooid moet worden. Dat Nederland het minst betrouwbare land is wat bestrijding van kindermisbruik betreft en daardoor de hele EU verzwakt.'

U zegt: ik doe dit voor Nederland. Maar u stimuleert Amerikaanse Congresleden om een brief te sturen aan de EU waarin Nederland wordt neergezet als pedofielenland.

'Dat kan me niet schelen.'

Waarom Amerika? Wat is jullie strategie?

'Onze strategie is om Nederland weer mee te laten doen in de vaart der volkeren', zegt Jan Poot. Zoon Peter: 'We hebben altijd gezegd: als het Demmink-dossier alleen in Nederland blijft sudderen, wordt het nooit wat. Er moet een internationale impuls komen. Daarnaast proberen we via juridische procedures de zaak los te wrikken. Het is de enige route die rechtmatig is. We hebben weinig vertrouwen in de rechterlijke macht. Maar met getuigenverhoren voor de rechtbank, zoals die volgende maand worden gehouden, creëren we nieuwsmomenten. En dat levert ons altijd weer nieuwe informatie en tips op.'

Het einddoel: de ontmaskering van Demmink, waardoor de regering op de schop moet en de rechterlijke macht en de journalistiek zullen ontwaken. Want, vinden Jan en zijn zoon, de pers in is gebreke gebleven en justitie heeft gefaald. Peter: 'Wij zijn inmiddels een soort OM geworden.'

Jan: 'Ja, wij zijn het OM.'

Stel: Demmink wordt veroordeeld, wat gebeurt er dan volgens u?'

'Een veroordeling van Demmink is heel belangrijk. Want dán moeten er allemaal mensen verdwijnen: Opstelten, Hirsch Ballin, Donner. Wij hebben altijd veel ontzag gehad voor de familie Donner - wij kunnen niet begrijpen waarom Donner Demmink ooit benoemd heeft tot secretaris-generaal. Er moet iets anders achter zitten.'

Jan Poot (1924-2018) besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen voormalig topambtenaar Demmink
Beeld Jiri Buller

Deze ministers hebben tot nu toe altijd volgehouden dat er geen bewijs is.

'Dat geloof jij? Zulke vragen irriteren me. De ministers zéggen dat ze de zaak hebben onderzocht. Maar dat onderzoek is gedaan door Demmink zelf - hij was de topman bij justitie. Hij had de leiding! Hij regisseert alles. Ik snap niet dat de pers daar niet over heeft nagedacht.'

U weet dat Demmink inmiddels met pensioen is.

'Ja, wat denk jij nou? Demmink is nog steeds bezig.'

Kunt u begrijpen dat er mensen zijn die zeggen: u jaagt op spoken?

'Nee. Ik denk dat ik heel serieus word genomen.'

Er zijn er die u een complotdenker noemen.

Peter: 'De geschiedenis hangt van complotten aan elkaar. Julius Caesar is vermoord door een complot. Mensen die niet in complotten geloven, zijn naïef.'

Jan: 'We zullen winnen. Al duurt het wel een beetje lang. Ik krijg duizenden reacties. Ik denk dat niemand in Nederland zo veel reacties krijgt als ik. Ik heb veel bewonderaars hoor.'

Dat sterkt u.

'Ik zou een revolutie kunnen ontketenen. Als ik een politieke partij zou oprichten.'

Waarom heeft u dat nooit gedaan?

'Denken jullie dat ik gek ben?'

Nee.

'Ik heb het al zo druk, denk je dat ik me met die vermaledijde politiek wil bezighouden? Bent u wel eens in de Tweede Kamer geweest? Kamerleden hebben nooit tijd om na te denken. Ik heb weleens een afspraak gehad met Boris van der Ham (voormalig Kamerlid D66, red.). Hij zei tegen ons: ik heb maar een kwartier. Ik zei tegen hem: u heeft ons drie kwartier beloofd. Sterker nog: u mag blij zijn dat u een gesprek met mij kunt krijgen. Dáág, meneer Van der Ham, dáág. En we stapten gelijk op.

'We hebben iets soortgelijks gehad met Buma (fractievoorzitter van het CDA, red.) Hij zat onmiddellijk bepaalde theorieën te verkondigen. Ik zei: wij willen nou zeggen wat we willen zeggen. Nou, dat was niet mogelijk. Toen zijn we ook gelijk opgestapt.

'Jullie zouden ook premier kunnen worden van dit land.'

Fijn dat u zoveel vertrouwen in ons hebt ....

'...het zijn allemaal flapdrollen. Wat heeft Balkenende gedaan voordat hij ineens minister-president werd?'

Houdt u ooit rekening met het scenario dat Demmink onschuldig kan zijn, dat hij geen pedoseksueel is.

'Wat een onnozele vraag. Natuurlijk heeft hij het gedaan. Als hij het niet gedaan zou hebben, zou ik in de gevangenis zitten. Dan zou hij mij hebben vervolgd wegens laster.'

Journalisten hebben ook veel onderzoek gedaan, maar nooit een smoking gun gevonden.

'Voor een goed functionerende rechtsstaat heb je drie dingen nodig: goede rechters, een goede regering en een goede pers. En dat is nu niet het geval. Ik vind het fijn dat jullie hier zijn, maar het ergert mij ook. Jullie zijn er nu pas, en jullie stellen ook die schuldvraag over Demmink.'

De pedofiliebeschuldigingen zijn niet zomaar aantijgingen.

'Met Demmink heb ik geen medelijden. Waarom daagt hij mij niet uit? Dat durft hij niet. Als u beschuldigd wordt van pedofilie en u zit bij de Volkskrant. Wat zegt de Volkskrant dan?

Jan Poot (1924-2018) besteedde miljoenen aan zijn campagne tegen voormalig topambtenaar Demmink
Beeld Jiri Buller

Hopelijk wacht onze werkgever de uitspraak van de rechter af.

'Een kruidenier stelt geen caissière aan die beschuldigd wordt van diefstal. Als je in opspraak bent, terecht of niet, moet je uit eigen beweging opstappen.'

Maar stel nou dat Demmink onschuldig is.

'Dan zou mijn vrouw veel gelukkiger zijn geweest. Zij heeft vaak gezegd: Jan, wordt nou eens gezellig, je bent altijd aan het werk. Maar ik moet wel werken en daar is mijn vrouw slachtoffer van geworden. Wij hebben geen oude dag.'

Kunt u uitleggen hoe uw dagen er uitzien?

'Nou... dan moet ik ook uitleggen hoe mijn nachten er uitzien.'

Vertelt u maar.

'Ideeën krijg ik 's nachts en dan ga ik mijn bed uit om eraan te werken.'

Wat voor ideeën?

'Voor boeken, onder andere. De Demmink Doofpot heb ik in zes weken geschreven.'

Al die moeite en het geld, is dit het waard? Voor een ondernemer lijkt het geen rendabele investering.

Jan: 'Ons bedrijf heeft al twintig jaar geen normale ontwikkeling doorgemaakt. Een normaal bedrijf gaat dan failliet. Maar wij houden vol.'

Peter: 'We kunnen nooit doen wat we willen rondom Schiphol zolang deze misstanden blijven bestaan. Inmiddels is het ook een principiële zaak geworden. Want waarop wij zijn gestuit is zo verontrustend en onthutsend - het systeem is in en in verkeerd.'

Jan: 'Men heeft altijd gezegd: Poot gaat dood. Men rekent erop dat ik een keer stop. Onze gezondheid lijdt eronder, maar we geven niet op.'

Wanneer is het geld op?

'Als we nog twintig jaar door moeten, wordt het wel een beetje vervelend.'