Direct naar artikelinhoud
Filmrecensie

‘Roma’: intiem meesterwerk in zwart-wit

Oscar-kandidaat verschijnt op Netflix en in de bioscoop
Beeld Carlos Somonte

Sorry, Girl: de Oscar voor de beste niet-Engelstalige film gaat straks naar Roma. Dat kan haast niet anders. Alfonso Cuarón (Gravity) verrast met een hoogstpersoonlijk zwart-witdrama dat nooit voor de gemakkelijke weg kiest, maar zindert van stille emotie. Binnenkort op Netflix, maar ga dit – por favor – vooral op een groot scherm zien.

Alfonso Cuarón bewijst heel wat met Roma. De kracht van een weldoordacht openingsshot, om te beginnen. Hoe de jonge dienstmeid Cleo (zwijgzame vertolking van nieuwkomer Yalitza Aparicio) minutenlang geduldig hondenstront van de grond staat te schrobben in de gang van een statige dokterswoning: het mag triviaal lijken, maar in feite legt die ene scène onmiddellijk de essentie van de film op tafel. In het heen- en teruglopende water voel je meteen de rustige flow van de film – het eb en vloed van het leven, dat ook in een van de laatste scènes terugkeert. Maar dat de camera zo lang bij dit routineuze tafereel blijft stilstaan, is ook een intentieverklaring: Cuarón wil onze aandacht vestigen op datgene wat we meestal niet zien. Het harde, maar weinig geapprecieerde werk van mensen zoals Cleo.

Cuaróns Hollywood-films stonden voor intelligent spektakel. Dat laatste wordt nu drastisch teruggeschroefd

Deze film zal voor velen als een verrassing komen. Cuaróns Hollywood-films stonden voor intelligent spektakel. Dat laatste wordt nu drastisch teruggeschroefd. Niet dat het er helemaal niet is: de film bevat indrukwekkende seventies-decors, een aardbeving en een oorlogsscène op straat. Maar altijd blijft Cuarón, die zelf de camera bedient, op afstand. Om te focussen op de personages.

Stille natuurkracht

Roma is de intiemste film die Cuarón ooit gemaakt heeft. Het is zijn eigen jeugd, in oogverblindend mooi zwart-wit op het doek geprojecteerd. Alleen niet door zijn eigen ogen bekeken, maar wel door die van Cleo. Zij is gebaseerd op de dienstmeid die altijd bij de Cuaróns inwoonde, en een belangrijk deel van Alfonso’s opvoeding op zich nam. Een stille natuurkracht die na elke val weer rechtkrabbelt. Een mirakel bijna, zo blijkt uit een wonderlijke mediteersessie – een van de enige momenten waarop de film zich een surrealistisch kantje permitteert.

Stille natuurkracht
Beeld Carlos Somonte

Tegelijk sluit Cuarón zijn ogen niet voor de ongemakkelijke machtsverhouding tussen Cleo en het gezin. Geen enkele scène illustreert dat beter dan een schijnbaar idyllisch tafereel waar heel het gezin in de zetel voor tv hangt. Cleo mag meekijken, een van de kinderen slaat affectief een arm om haar schouders, maar zij zit wel op een kussen op de grond. Als een geliefd huisdier.

Bezieling

Bovenal is Roma een unieke reconstructie van het verleden, zonder truken van de foor. Cuarón foefelt niet met korrelige fotografie of een nostalgische score: de film moet het hebben van de ongelooflijke bezieling die spreekt uit de vele details waarmee de regisseur zijn ruime kaders volstouwt. De kracht van een haarscherpe herinnering, vaak zintuiglijk van aard – rumoerige verkopers voor de bioscoop, een geurig middagmaal.

Bovenal is Roma een unieke reconstructie van het verleden, zonder truken van de foor

“Mensen zullen ook van deze film genieten als ze hem op hun telefoon zien”, hoorden we Netflix-bobo Ted Sarandos onlangs beweren. Zal wel zijn, Ted, maar ga dit meesterwerk in al zijn hypergedetailleerde, zilverachtige glorie toch maar bekijken op een zo groot mogelijk scherm.

Roma is vanaf 12/12 te zien in Cinema Palace (Brussel), en vanaf 14/12 op Netflix. Vanaf 26/12 speelt de film ook in Cinema Zed (Leuven), Cartoon’s (Antwerpen), Lumière (Brugge) en Sphinx (Gent), en vanaf 2/01 in Kunstencentrum BUDA (Kortrijk). 

Lees ook het interview met regisseur Alfonso Cuarón: “Dit is de moeilijkste film die ik ooit heb gemaakt”.