Zonder de instemming van het volk regeren is gevaarlijk
Alain Gerlache is zelfstandig journalist voor onder meer RTBF en opiniemaker voor De Morgen.
In 1990 liet koning Boudewijn zich ‘in een situatie van feitelijke onmogelijkheid om te regeren’ verklaren om de abortuswet, die hij niet met zijn geweten kon verzoenen, niet te moeten ondertekenen. De regering deed dat in zijn plaats. Na die grondwettelijke truc hervatte het staatshoofd na enkele uren zijn functies alsof er niets gebeurd was. De regimecrisis was vermeden.
Wat jammer voor de N-VA en de MR dat een dergelijke bepaling voor partijen niet bestaat. Dan hadden Jan Jambon, Theo Francken en consorten een poosje vakantie kunnen nemen, terwijl Charles Michel op en af vloog naar Marrakech. Om daarna weer samen aan tafel te gaan zitten in de ministerraad.
Evenwichtsoefening
Maar is dat niet wat we de afgelopen dagen hebben gezien? Zit de N-VA echt in de oppositie, afgezien van het betwiste migratiedossier? Andere Franstalige partijen dan de MR hebben vermoedens in die richting.
Terwijl de MR tijdens de crisis ongebruikelijk vaak en soms in erg harde bewoordingen kritiek had op regeringspartner N-VA, is de toon sinds het vertrek van de Vlaams-nationalistische excellenties radicaal veranderd. Charles Michel, Didier Reynders en partijvoorzitter Olivier Chastel kunnen de ontslagnemende ministers niet hard genoeg bedanken voor hun inzet en de kwaliteit van het werk dat ze samen hebben verricht.
Zit de N-VA echt in de oppositie, afgezien van het betwiste migratiedossier?
In werkelijkheid hadden de Franstalige liberalen geen keuze. Sinds ze in de Zweedse coalitie gestapt zijn, blijven alle andere Franstalige partijen hen aanvallen op die beslissing. Michel kon niet op zijn woorden terugkomen zonder hen achteraf gelijk te geven. De episode van het migratiepact heeft Michel en de MR de kans gegeven om weer in de gunst te komen van de aanhangers van het ‘sociale liberalisme’. Maar ze weten heel goed dat hun rechtervleugel best tevreden was over de maatregelen van Michel I. Een moeilijke evenwichtsoefening.
Dat is niet de enige verklaring voor de houding van de Franstalige liberalen. De nieuwe minderheidsploeg zal niet lang besturen, maar zal hoe dan ook hulp van buiten nodig hebben om de lopende dossiers af te werken. Van de PS, Ecolo of de PTB moet ze geen steun verwachten.
De indruk bestaat in Franstalig België dat Michel I nog altijd aan de macht is, in een configuratie die zowel de MR als de N-VA goed uitkomt
Maar de andere Franstalige partijen voelen zich in het nauw gedreven. Deze regering kan immers, met de steun van de N-VA, een beleid voortzetten dat zij veroordelen, terwijl het in theorie in staat is de stekker uit de regering te trekken. Vandaar de indruk dat Michel I eigenlijk nog altijd aan de macht is, in een configuratie die zowel de MR als de N-VA goed uitkomt. Zullen ze elkaar na de verkiezingen van mei 2019 weer in de armen vallen?
Nieuwe stap
Dit nieuwe hoofdstuk van de Belgische politieke geschiedenis roept nog meer vragen op, niet alleen over de al dan niet noodzaak voor de nieuwe regering om het vertrouwen van het parlement te vragen. De huidige situatie is weer een stap in een evolutie die we al enkele jaren zien. Zelfs met de 541 dagen zonder regering buiten beschouwing gelaten, heeft sinds de eedaflegging van Elio Di Rupo op 6 december 2011, dus zeven jaar geleden, geen enkele federale regering een meerderheid gehad in de twee gemeenschappen van het land, eerst niet in het noorden – zij het nipt – en daarna veel duidelijker niet in het zuiden. Nu heeft ze nergens een meerderheid.
Terwijl het verzet tegen de instellingen radicale vormen aanneemt, zoals in Frankrijk, of extreemrechts aan de macht brengt, zoals in Italië, is het idee dat men zonder de instemming van het volk kan regeren gevaarlijk, voor het land en voor de democratie.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
