Kunnen kinderen zich binnen uw gemeente veilig en zelfstandig verplaatsen in het verkeer? Een derde van alle Vlamingen zegt ‘ja’, maar vier op de tien antwoorden resoluut ‘nee’. Dat blijkt uit de ­Gemeentemonitor, waarvoor de Vlaamse overheid in 2017 een representatief aantal bewoners van de 308 steden en gemeenten heeft bevraagd. Opvallend: niet in drukke stadskernen, maar in de meer landelijke gemeenten is de bezorgdheid het grootst. Zegt in steden 39 procent dat kinderen zich veilig en zelfstandig kunnen verplaatsen, dan is dat erbuiten slechts 32 procent. Onder meer in Knesselare, Meerhout, Zottegem en Boutersem durft minder dan een vijfde van de inwoners kinderen gerust de weg op te sturen.

‘In steden is de voorbije jaren fors ingezet op fietsinfrastructuur en de creatie van zones 30, maar in meer landelijke gemeentes vind je nog talloze wegen zonder enige voorziening voor zwakke weggebruikers’, zegt professor verkeersveiligheid Tom Brijs (Universiteit Hasselt). ‘Het zijn lange ­wegen die dorpen verbinden, waar auto’s 70 km per uur mogen rijden en fietsers de rijbaan met hen moeten delen. Kortom: geen wegen waarlangs je jouw kinderen zorgeloos naar school laat rijden.’

Brijs ziet zijn verklaring bevestigd in de vaststelling dat de Kust, Noordoost-Limburg en enkele gemeenten in de Antwerpse Kempen zich in de positieve zin onderscheiden. ‘Daar is fors in afgescheiden fietspaden geïnvesteerd.’

In de dertien centrumsteden werd ook in 2014 al gepeild of kinderen er zelfstandig en veilig aan het verkeer kunnen deel­nemen. Sindsdien is de ongerustheid overal toegenomen. De sterkste stijging tekent zich af in Sint-Niklaas. Vond vier jaar geleden 34 procent van de bewoners het verkeer te onveilig voor kinderen, dan was dat vorig jaar al 45 procent. In Antwerpen ging het van 36 naar 41 procent, in Gent van 40 naar 42 procent.

Minder slachtoffers

De toename van het onveiligheidsgevoel strookt niet met de verkeersveiligheids­statistieken. Want vielen er in Sint-Niklaas in 2000 nog 120 verkeersslachtoffers, dan waren dat er in 2016 nog slechts 36 – een laagterecord. Ook in Antwerpen is het aantal doden en zwaargewonden sinds vele jaren in dalende lijn, net als in zowat iedere centrumstad. ‘Sinds 2014 is het aantal fietsdoden gedaald met 36 procent’, zegt minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA). ‘Alleen vertaalt die daling zich nog niet altijd in meer bereidheid van ouders om hun kinderen met de fiets naar school te laten gaan.’

Volgens kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen is het belangrijk om bij de aanpak van de veiligheid te vertrekken vanuit de ervaring van de kinderen en jongeren zelf. ‘Om samen met hen de trajecten waarlangs zij naar school rijden onder de loep te nemen en om samen te bepalen hoe die veiliger en aangenamer kunnen worden.’