Nieuwe Queerkaart toont veilige plekken voor lgbtq+-gemeenschap: ‘Vooral bij jongeren is er behoefte aan’

“In de sportschool was ik me altijd bewust van mijn omgeving. Ik vermeed oogcontact om mogelijke problemen te voorkomen”, zegt Boris Orlando (40). Hij voelde zich vaak geïntimideerd en werd een aantal keren agressief benaderd vanwege zijn uiterlijk. Dat kon anders, besloot hij.

Vier jaar geleden opende hij Queer Gym in Gent, een inclusieve fitnesscommunity voor lgbtq+-personen. Het is de eerste in zijn soort in België. Niet alleen mensen uit deze gemeenschap sporten er, maar ook bijvoorbeeld vrouwen voor wie de drempel om naar een reguliere sportschool gaan te hoog ligt of die zich niet op hun gemak voelen in de hoek voor krachttraining. U weet wel, iets met veel testosteron.

Hij runt de gym samen met zijn Palestijnse echtgenoot Waseem. Ze willen specifiek queer vluchtelingen bereiken: voor hen (en andere mensen die financieel beperkt zijn) is er een solidariteitsprogramma opgezet.

Iedereen die de huisregels onderschrijft is welkom, vertelt de eigenaar van de sportschool. Daarin valt te lezen dat bij Queer Gym vrijheid van expressie centraal staat, en dat racisme, discriminatie, bodyshaming, xenofobie, homofobie en seksisme niet worden getolereerd. Daarnaast benadrukt de sportschool dat het respecteren van iemands gender of seksualiteit betekent dat je niet zelf invult, maar even polst welke voornaamwoorden diegene gebruikt.

Competitieve sporters kunnen beter voorbij de voordeur hollen. “We gaan competitiegedrag uit de weg. We focussen op samenwerking en empowerment tijdens de groepslessen”, legt Boris uit.

Veilige plekken

Queer Gym Gent is een van de initiatieven op de Queerkaart die deze week gelanceerd werd. Er staan inmiddels zo’n negentig plekken op, een stuk of tien wachten nog op goedkeuring, zegt projectmedewerker Joppe De Campeneere, werkzaam bij Wel Jong binnen het project Veilige(re) en Vertrouwde Omgevingen.

Er zijn tal van locaties te vinden, zowel online als fysieke ontmoetingsplaatsen, zoals kapperszaken, tattooshops, cafés en uitgaansgelegenheden. Daarnaast zijn er verschillende initiatieven gericht op subgroepen binnen de gemeenschap, zoals Merhaba voor mensen met een migratieachtergrond, diverse ouderverenigingen voor regenbooggezinnen, en een groep voor mensen met autisme. “Veiligheid is geen one size fits all. Zo zijn er mensen met sociale angsten, die willen liever online een fijne plek vinden. We kijken breed wat veiligheid voor mensen betekent”, verklaart Joppe De Campeneere.

Papieren werkelijkheid

Is een Queerkaart nog nodig in België? Het land haalt elk jaar een hoge score op de Rainbow Europe Index, het haalt een tweede plek samen met Denemarken. Alleen Malta is op papier een veiligere en meer gelijke plek voor de lgbtq+-gemeenschap.

Maar vooruitgang in wetgeving correspondeert niet altijd met de dagelijkse werkelijkheid. In 2022 werd het federaal actieplan ‘Voor een lgbtqi+ Friendly België’ met 130 maatregelen aangenomen. Daarin valt te lezen dat fysieke en verbale agressie in de publieke ruimte, onveiligheid en uitsluiting wijdverspreid blijven. Het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia ontvangt jaarlijks een honderdtal meldingen over discriminatie van en haat tegen lgbtq+-mensen.

“Uit onze bevraging bleek dat personen veilige(re) plekken nodig hebben, maar vaak niet weten waar deze plaatsen zijn en of ze bereikbaar en toegankelijk zijn”, vertelt De Campeneere. “Mensen geven deze informatie onderling wel door, maar dan moet je al wel een netwerk hebben.”

Onveiligheid bij jongeren

Daarom dus nu een interactieve, online kaart. Omdat een zorgkaart voor de lgbtq+-community al bestaat, focust de Queerkaart op het sociale aspect. Iedereen kan nieuwe plekken toevoegen, die Wel Jong en çavaria nog wel toetsen voordat de plek zichtbaar wordt. De organisaties hopen zo dat het initiatief breed gedragen wordt binnen de gemeenschap zelf.

Boris Orlando vindt het belangrijk dat de Queerkaart er is. “Er zijn niet zoveel ontmoetingsplekken meer die zich duidelijk identificeren als queer. Toen ik opgroeide in de jaren 90 waren dat er meer, hoewel het toen wel beperkt bleef tot het nachtleven.”

Hij verklaart dit door een toegenomen tolerantie in de samenleving tegenover de lgbtq+-gemeenschap, waardoor er minder behoefte is aan deze fysieke locaties. Ook dragen social media bij aan online ontmoetingsplekken. Over de toekomst is hij pessimistischer: “Ik hoor van tieners dat geweld op scholen toeneemt en dat ze zich daar onveilig voelen. We zien een groeiend conservatisme, ook onder jongeren. Vooral bij hen is er echt behoefte aan expliciete safe spaces, dus ik hoop dat die weer zullen toenemen.”

Boris denkt dat hij zelf veel baat had gehad bij een veilige sportomgeving toen hij jonger was. “Ik voelde me niet goed in mijn lichaam. Misschien had ik dan veel minder lang rondgelopen met een gevoel van onzekerheid.”

Info: queerkaart.be