In Arnhem krijgen ouderen Griekse verpleegkunde studenten aan hun bed

De ogen van mevrouw Martens (97) lichten op zodra ze de Griekse verpleegkundestudenten in het vizier krijgt in de Arnhemse ouderenzorglocatie Malburgstaete. Hier lopen drie van de Griekse stagiairs in Arnhem stage. ‘Let maar op, straks gaat ze I love you zeggen’, bromt meneer Geerlings (70) terwijl hij ook aanschuift aan de lange tafel. En inderdaad, even later werpt mevrouw Martens ‘I love you’ roepend kushandjes naar de Griekse Tina (22). Samen smullen ze van de zelfgemaakte halvas, Grieks gebak dat de studenten hebben meegebracht. ‘Meestal versta ik niet wat ze zegt’, geeft de eveneens Griekse Billy (23) toe. ‘Maar ze lacht wel altijd.’

In Malburgstaete, een van de twaalf locaties van zorginstelling Pleyade, lopen drie Griekse studenten stage als afsluiting van hun opleiding verpleegkunde aan de hogeschool van Thessaloniki. Het is voor het eerst dat de zorginstelling buitenlandse studenten over de vloer heeft. Bevalt het van beide kanten, dan kunnen de Griekse studenten na het afronden van hun studie aan de slag in Nederland. ‘We hebben geen enorme tekorten, maar zien wel dat er krapte op de arbeidsmarkt ontstaat’, zegt bestuurssecretaris Nienke Thybaut van Pleyade. ‘Dit kan een oplossing zijn en daar kom je alleen achter als je het probeert.’

Het UWV becijferde dat er dit jaar zo’n 120 duizend vacatures bij zorgorganisaties zijn. Vooral verzorgenden en verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau zijn gewild. Door een combinatie van een krappe arbeidsmarkt, tanende belangstelling onder jongeren vanwege de relatief lagere lonen en de aankomende pensionering van oudere werknemers, zijn de vacatures in de zorg lastig op te vullen. Daarom richten zorgorganisaties zich steeds vaker op het buitenland om personeel te werven. Zorginstellingen in Brabant en Amsterdam haalden eerder dit jaar al verpleegkundigen uit Spanje en Italië en ook de tandarts komt steeds vaker uit die landen. Een derde van de nieuwe tandartsen komt zelfs uit het buitenland , zei de voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT) vorig jaar bij BNR.

‘We zijn gereserveerd’, reageert een woordvoerder van de Beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden op de zoektochten over de grens. ‘Op zich hebben we er begrip voor, de nood is immers hoog. Maar wat ons betreft is dit een noodverband. Er zijn allerlei praktische haken en ogen wat betreft kwaliteit van de zorg en het mag werkgevers vooral niet ontslaan van de plicht voldoende mensen in eigen land op te leiden.’

Bij Pleyade gaat het om een tekort van 14 fte op een totaal van 1.300 werknemers. ‘Het water staat ons niet aan de lippen, maar ze zijn wel nodig’, zegt personeelsfunctionaris Sam Schindeler.

Goed salaris

In Griekenland is de werkloosheid onder afgestudeerde verpleegkundigen hoog. ‘Het salaris is hier ook goed en ik hoef niet zoveel diensten te draaien als in Griekenland’, vertelt Billy in goed verstaanbaar Nederlands. Hij krijgt een Erasmusbeurs van 550 euro en Pleyade regelt de huisvesting. In Griekenland zou hij 170 euro voor zijn stage krijgen. ‘Het salaris in Griekenland is te laag. Mijn moeder is al dertig jaar verpleegster en verdient 700 euro per maand’, vertelt Vicky (22). ‘Ze heeft soms ook ochtenddienst en daarna nachtdienst.’ Billy: ‘Jullie Nederlanders hebben daar wetten voor.’

De Griekse studenten konden niet zomaar aan de slag in Nederland: eerst moesten ze een intensieve taalcursus voltooien om niveau A2 te bereiken. ‘Andere zorginstellingen zijn bang dat onze cliënten worden gewassen door mensen die geen Nederlands spreken. Maar ze verschijnen pas aan het bed als ze zich verstaanbaar kunnen maken’, zegt Schindeler. Zes weken lang kregen de Grieken zes uur per dag Nederlandse les. Vicky en Tina zuchten diep als ze eraan terugdenken aan die pittige periode. ‘De woordvolgorde is anders, dat vind ik het moeilijkst’, zegt Tina.

Kunstgebit

Ondanks de taalcursus valt het nog niet mee om de ouderen in Arnhem te verstaan. ‘Ze hebben hier een andere uitspraak of hebben problemen met hun tanden’, legt Billy uit, doelend op hun kunstgebit. ‘Gelukkig zijn ze geduldig. Als ik ze was, wijzen ze hun lichaamsdelen aan en benoemen we die. Het zijn net anatomielessen’, zegt Vicky. Meneer Geerlings werkte veertig jaar als internationaal vrachtwagenchauffeur en is daardoor gewend aan verschillende nationaliteiten. ‘Soms praten ze onderling Grieks, dat is wel vreemd. Dan kan ik het niet meer volgen en kun je in de boot worden genomen. Maar ze doen heel erg hun best.’

Hoewel de studenten in Griekenland een opleiding volgen die vergelijkbaar is met hbo-verpleegkunde, werken ze in Arnhem tijdens hun stage op mbo niveau 2. ‘We laten ze geen medicijnen toedienen. Dat is vanwege de taalbarrière een te groot risico’, vertelt personeelsfunctionaris Schindeler.

Wat ze nu vooral doen is de ouderen wassen en uit bed halen. De studenten moeten sowieso al wennen aan het fenomeen verzorgingshuizen. ‘Hier hebben ze veel apparaten, in Griekenland niet’, zegt Tina. De tilliften moesten in het begin dan ook worden uitgelegd.

De studenten kijken met bewondering naar het Nederlandse zorgstelsel. Billy: ‘In Griekenland is overal een...’ Hij zoekt even naar het woord en zegt dan vragend: ‘shortage aan, zoals handschoenen. En het personeel heeft rugproblemen want er zijn geen elektrische bedden.’

Geen kansen in Griekenland

Hoewel de studenten enthousiast zijn over Nederland, missen ze Griekenland ook. Toch willen ze na hun afstuderen waarschijnlijk terugkeren naar Arnhem. ‘In Griekenland zijn er geen kansen voor mij’, zegt Billy. ‘In Nederland is het mogelijk om de mensen beter te leren kennen. In Griekenland heb je daar geen tijd voor, omdat je twintig patiënten op een dag ziet’, voegt Tina toe.

In september, aan het eind van hun vijf maanden durende stage, vraagt Pleyade de studenten een intentieverklaring te tekenen als ze willen terugkeren om te werken. Maar na hun afstuderen kunnen ze nog niet direct aan de slag. Eerst moet hun diploma worden erkend en moeten de studenten een nieuwe taalcursus volgen om op B1-niveau te komen. Daarna kunnen ze beginnen op niveau 3. Om als hbo-verpleegkundige te kunnen werken, is nog een BIG-registratie nodig.

Pleyade is er klaar voor. ‘Ze zijn zo gedreven en gemotiveerd. Toen ik Billy ontmoette in Thessaloniki, noemde hij werken in Nederland the American Dream qua werk’, zegt Schindeler. Bestuurssecretaris Thybaut: ‘Als deze stages succesvol verlopen en ze de taal goed machtig zijn, zeggen wij er geen nee tegen.’

_{Verbetering: Aanvankelijk stond hier vermeld dat er in Arnhem drie Griekse verpleegkundestudenten stagelopen. Het gaat in totaal echter om negen stagiairs, waarvan drie in de ouderenzorglocatie Malburgstaete.}