"Ik zal niet juichen voor enig land, maar voor een laatste sprankje poëzie in dit betonnen toernooi"

Probeert u zich eens te herinneren wat er gebeurde op het vorige WK. Wat weet u nog? Duitsland dat Brazilië verpletterde, de geknakte tocht van de Belgen, misschien de zweefkopbal van Van Persie, inmiddels verworden tot een gimmick in een reclame voor een bezorgservice. Maar de rest? Mist.

We gaan naar augustus 2016, Manchester United en City stonden tegenover elkaar. De bal kwam bij Nani, rechtsbuiten van United. Hij slingerde de bal richting het zestienmetergebied, waar Rooney wachtte. De voorzet kwam achter de spits, hij zou nooit direct op goal kunnen schieten. Dus besloot hij iets vreemds te doen, iets zonder kans van slagen, iets zuiver intuïtiefs: een omhaal. De lompe, kalende, koboldachtige Engelsman maakte een halve salto, en door middel van een wonderschone volley ramde hij de bal tegendraads in de korte hoek. "That is amazing!" jubelde de commentator. En toen, de woorden waar het mij om te doen is: "That is poetry."

Poëzie. Wat is dat, als we niet de dichtvers bedoelen, de tekstuele vormeenheid die we aanduiden met 'gedicht'? Welk deel van Rooneys omhaal deed de commentator dat woord gebruiken?

Allereerst heeft het met schoonheid te maken. Poëzie is een schone kunst. Dat geldt minder voor proza. Elke speelronde worden er tientallen prozadoelpunten gemaakt; simpele schuivers, een goed gemikte kopbal. Een poëtisch doelpunt is zeldzaam en heeft bovendien een onlogisch karakter: een doorsnee voetballer zou zo'n poging (tot een omhaal, een schot met de hak, een doelpoging vanaf eigen helft) niet eens ondernémen. Poëzie schuilt dus ook, of vooral, in het proberen, in het verkiezen van de intuïtie boven de redelijkheid en de kansberekening.

Transcendentie

In afwachting van de twee finales stel ik vast dat we tientallen wedstrijden hebben gezien, honderden uren heen en weer geschuif, geschaak, verlengingen en penaltyseries, en nog veel meer gelul eromheen. Maar hoeveel poëzie hebben we nou gezien? De bliksemcounter van België tegen Japan: slam poetry. De hattrick van Ronaldo tegen Spanje: een heldendicht. De turbo van Mbappé: een haiku. Het combinatiedoelpunt van Cavani en Suárez: een jazzgedicht.

Poëzie gaat om transcendentie, om de verheffing van iets prozaïsch, zoals het schoppen van een bal, tot iets onwaarschijnlijks, iets bijzonders, iets onvergetelijks; om het vinden van het unieke in het doodgewone.

Zoals een inworp. Voor mij is het mooiste moment van dit WK de ingooi van Milad Mohammadi geweest, verdediger van Iran. Iran stond 1-0 achter tegen Spanje. Mohammadi pakte de bal, kuste hem, rolde hem heen en weer om hem wat droger te maken, keek naar de hemel, op zoek naar goddelijke bijval. De aanloop. En dan het besef bij mij, de kijker, dat Mohammadi een flip throw ging proberen, een salto waarmee je de worp extra slingerkracht kunt meegeven. Maar het lukte niet, hij bedacht zich, maakte een vreemde koprol. Beschaamd gooide hij de bal, middels een zakelijke ingooi, weer het spel in. Die gefnuikte flip throw is de mooiste, meest poëtische, volstrekt kansloze poging tot onsterfelijkheid die ik heb gezien.

Twee finales, minimaal 180 minuten. Ik zal niet juichen voor enig land, maar voor iets memorabels, voor een laatste sprankje poëzie in dit betonnen toernooi.