"We zitten al jaren in deze situatie", zegt woordvoerder Mariëlle van den Berg van MIND, de belangenvereniging die opkomt voor mensen met psychische klachten. "We kijken al acht jaar aan tegen heel lange wachttijden en -lijsten. Dat verander je niet met een paar aanpassingen hier en daar."
Een belangrijke stap is volgens MIND het op een andere manier organiseren van de specialistische geestelijke zorg. Daar worden patiënten met angststoornissen, depressies en verslavingsproblemen behandeld.
"We zien dat mensen met deze complexere zorgvragen het langst wachten", zegt Van den Berg. "Dat is onlogisch: in een ziekenhuis ben je met bijvoorbeeld hartproblemen juist sneller aan de beurt."
Gezondheidseconoom Xander Koolman herkent de lange wachttijden voor specialistische zorg. "In het stelsel hebben psychologen en psychiaters de ruimte om hun specialisatie te kiezen. Er is geen speciale prikkel om de specialistische zorg aan te bieden. Vaak richten de hulpverleners zich daarom op patiënten met 'relatief' lichtere klachten."
Weinig personeel in specialistische ggz
Omdat psychologen en psychiaters zelf hun specialisatie kunnen kiezen, hebben instellingen die specialistische zorg aanbieden moeite om genoeg personeel te vinden. Daarom hebben zorginstellingen al meerdere afdelingen voor specialistische geestelijke zorg moeten sluiten. Hierdoor neemt het aanbod voor specialistische ggz af.
Om dat aan te pakken wil MIND dat de plekken voor specialistische zorg beter worden beschermd en zorgverzekeraars meer specialistische zorgplekken inkopen. Ook Koolman ziet dat als een oplossing. Maar om dat voor elkaar te krijgen, moeten er wel veranderingen worden doorgevoerd.
"Op dit moment is het voor zorgaanbieders aantrekkelijker om zorg aan te bieden buiten de contracten met zorgverzekeraars om", zegt Koolman. "Verzekeraars moeten ook voor deze zorg vergoedingen aanbieden. Maar die bedragen liggen nu zo hoog, dat zorgaanbieders te weinig prikkels krijgen om contracten af te sluiten."
In een contract kunnen zorgverzekeraars sturen welke zorg de aanbieders moeten leveren. "Dus moet je het als overheid aantrekkelijker maken om te contracteren", zegt Koolman.
Volg dit onderwerp
Toezichthouder kan handhaven
Dat is iets wat waarschijnlijk in de politiek geregeld zal moeten worden. "In principe zouden zorgverzekeraars dat ook zelf kunnen doen, maar ik verwacht niet dat dat gebeurt", vervolgt econoom Koolman. "Als een verzekeraar dat doet, gaan de premies omhoog en verliest de verzekeraar aan het eind van het jaar de concurrentiestrijd."
Maar wellicht kan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) als toezichthouder hier ook een rol in spelen. De NZa heeft vorige maand namelijk aan twee verzekeraars een waarschuwing gegeven voor het niet nakomen van de zorgplicht.
"Als de toezichthouder echt gaat handhaven en uiteindelijk dwangsommen gaat opleggen, ontstaat er een moment dat zorgverzekeraars meer zorg moeten gaan inkopen", zegt Koolman. "Maar als dat maar bij een paar zorgverzekeraars gebeurt, heb je er niet zoveel aan. Je hoopt eigenlijk dat de toezichthouder het bij alle verzekeraars doet."
NUjij: Uitgelichte reacties