Hoge Gezondheidsraad wil verbod op nachtvluchten op Brussels Airport

De Hoge Gezondheidsraad schuift een verbod op nachtvluchten, tussen 23 uur en 7 uur, naar voren als belangrijkste maatregel om bewoners rond de luchthaven voldoende nachtrust te garanderen. Het is de eerste keer dat de Raad het advies voor een verbod op nachtvluchten op tafel legt. 

Volgens de Raad moeten ook indicatoren ontwikkeld worden die focussen op hoe vaak vliegtuigen overvliegen en hoe luid ze zijn bij elke overvlucht, in plaats van te kijken naar de gemiddelde geluidsniveaus. 

“Ook de bestaande normen voor geluidsoverlast moeten verlaagd worden, zodat ze voldoen aan de normen die de Wereldgezondheidsorganisatie vooropstelt”, zegt de Hoge Gezondheidsraad.

Ook is de blootstelling aan ultrafijnstof van vliegtuigen nabij de startbanen, zeker ten noordoosten van de luchthaven, te hoog. “Het aantal vluchten in de vroege ochtend en de avond moeten teruggeschroefd worden”, stelt de Hoge Gezondheidsraad.

De Raad is het wetenschappelijk adviesorgaan van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Op vraag van de federale minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit), ging de Raad na in welke mate het luchtverkeer invloed heeft op de gezondheid van bewoners rond de luchthaven.

De geluidslast leidt, volgens de Raad, tot gevoelens van irritatie en slaapproblemen. "Een goede slaapkwaliteit is nodig omdat je 's nachts herstelt, dat is belangrijk voor je metabolisme, afweersysteem en geheugen", legt Greet Schoeters, professor milieu en gezondheid aan de Universiteit Antwerpen uit.

"Daarnaast is er ook de stress die voortkomt uit de hinder van de overvluchten", gaat Schoeters verder. Ook blijkt dat er een hoger risico op hart- en vaatziekten, vertraging van het leerproces bij schoolkinderen en een negatieve invloed op mentaal welzijn ontstaat, waardoor de kans op depressie toeneemt.

De uitstoot van ultrafijnstof op korte termijn leidt dan weer tot een verminderde longfunctie en hartritmestoornissen. Op lange termijn is er een verband met meer hart- en vaatziekten, maar bijvoorbeeld ook met negatieve geboorte-uitkomsten zoals een lager geboortegewicht.

Volgens de Hoge Gezondheidsraad is er meer onderzoek nodig naar de gezondheidseffecten van geluidshinder en luchtvervuiling, specifiek in en rond Brussel. Daarbij moet gefocust worden op de relatie tussen blootstelling aan lawaai en luchtvervuiling en medische gegevens van omwonenden.

De Hoge Gezondheidsraad beklemtoont evenwel dat de nood aan bijkomend onderzoek niet als excuus mag gebruikt worden om nu geen actie te ondernemen. "In de tussentijd pleiten we voor een transparante en eerlijke communicatie tussen overheid, luchthaven en omwonenden over de gezondheidsimpact."

Maar ook burgers dragen een verantwoordelijkheid volgens de Raad. “Om de luchtvaartsector duurzamer te maken, moeten ook reizigers hun gedrag aanpassen. Vlieg daarom alleen wanneer het echt nodig is.”

Uit een recent rapport van luchtvaartconsultant To70 België bleek dat de geluidshinder in de gemeenten rond de luchthaven in 2023 weer toenam naar het niveau van voor de coronapandemie, in 2019.

Maar in een reactie van Brussels Airport op de studie van de Hoge Gezondheidsraad wijst de luchthaven erop dat "de geluidsimpact door de luchthaven al sterk gedaald is, met maar liefst 57 procent tussen 2000 en 2019".

"Het milieueffectrapport, in het kader van de nieuwe vergunning, toont aan dat het aantal potentieel sterk gehinderden in de omgeving van de luchthaven de komende jaren verder zal dalen met 12 procent."

Brussels Airport verwacht dat de geluidsimpact rond de luchthaven de komende jaren zal verminderen, ondanks de verwachte groei van passagiers en cargo en het aantal omwonenden. Dat is mogelijk omdat steeds meer vluchten zullen worden uitgevoerd met de "modernste en meest geluidsefficiënte toestellen" en door het gebruik van stillere landingstechnieken.

"Er is geen toekomst voor een luchthaven in deze dichtbevolkte regio, die alleen maar gedijt bij een belangrijke nachtelijke activiteit". De minister is voorstander van een "geleidelijke, realistische maar stelselmatige afbouw van nachtvluchten, waarbij vluchten met de meest luidruchtige toestellen eerst worden stopgezet".

Vandenbroucke zegt dat er een breed sociaaleconomisch overleg nodig is over de luchthavenactiviteiten. "Werk en gezondheid moeten met elkaar in evenwicht gebracht worden. Dit evenwicht tot stand brengen wordt een cruciale opdracht voor de volgende federale en Vlaamse regering."