De winnaar is gekend, de Poetinscore niet

Eigenlijk had de verkiezing al achter de rug moeten zijn. De wet bepaalde dat die de tweede zondag van maart wordt gehouden. Tot vorig jaar in de Doema een wetswijziging werd goedgekeurd die de verkiezing een week opschuift als er in de week ervoor een feestdag valt. Met 8 maart, vrouwendag, was dat zo. Maar de échte reden van het uitstel ligt in de Krim. Op 18 maart is het vier jaar geleden dat Rusland het Oekraïense schiereiland inlijfde. Om alle Russen daar nog eens aan te herinneren, wordt zaterdagavond op de staatstelevisie een film uitgezonden over dat roemrijke moment van nationale grootheid waar Poetin voor zorgde. Er is dus niets aan het toeval overgelaten. Al zijn er nog wel wat factoren die een domper op de feestvreugde kunnen zetten.

Een Stalinscore hoeft niet

Waar Poetin nog wakker van ligt, is de opkomst. Die zal uitmaken of zijn herverkiezing in het buitenland helemáál als een schertsvertoning wordt aanzien, of maar een beetje. Daaraan is hij, ijdel als hij is, gevoelig. Het animo is niet erg groot, vooral onder jongeren. Het gevoel bij de -30’ers is een beetje zoals dat in Italië. De economie draait vierkant, veel verandering zal er niet komen. De kandidaten kijken meer achteruit naar het glorierijke verleden van Groot-Rusland dan vooruit. Om als 65-jarige gezien te worden als de man van de toekomst, heeft Poetin een draagvlak van jonge stemmen nodig. De president heeft dan ook zwaar ingezet op de jongeren. Met meetings, vragenrondes en campagnes op sociale media. En hij kreeg “spontane” steun van al wat in de Russische entertainmentwereld enige naam heeft. Hoewel de tijd eerlijk verdeeld moet worden op de staatstelevisie, was er maar één man die altijd in de kijker liep. Poetin zal zitten nagelbijten tot zijn score binnen is. Het wordt geen Stalinscore. Peilingen wijzen op 70%. Minder dan dat zal hem doen knarsetanden, omdat iedereen weet dat hij geen serieuze uitdagers heeft.

Paris Hilton van Rusland

De kiescommissie – die luistert naar het Kremlin – heeft zeven ‘belangrijke’ tegenkandidaten toegelaten. Ze hebben allemaal al gezegd dat ze geen schijn van kans maken. Het is ook een vreemd zootje. Neem nu Maksim Soerajkin, een stalinist van de harde soort die de Sovjeteconomie in ere wil herstellen. Of zakenman Boris Titov, die eigenlijk tegen zijn zin opkomt, zegt een slecht politicus te zijn en Poetin een prima president vindt. Nog een opvallende kandidaat is Pavel Groedinin, ex-lid van de partij van Poetin, die als onafhankelijke de lijst van de Communistische partij trekt. Een vreemde combinatie voor een man die steenrijk is geworden door de aardbeienteelt. Hij strijdt om de tweede plaats met Ksenia Sobtsjak, de ‘Paris Hilton van Rusland’. Sobtsjak is tv-presentatrice, filmster en mode-icoon en stond ooit op de front van Playboy. Haar kandidatuur stuitte op ongeloof. Haar vader was burgemeester van Sint-Petersburg en vroeger Poetins politieke mentor. Volgens geruchten zou ze zelfs het petekind van de president zijn. Critici zien in haar niet meer dan een bliksemafleider die de schamele percentages van uitdagers nog wat zal verpulveren.

De enige die Poetin een soort nederlaag kan aansmeren is Alexei Navalny. Hij is de populairste oppositieleider, maar mag niet meedoen aan de verkiezing omdat hij veroordeeld is voor fraude. Politieke represaille, noemt Navalny het. Hij maakte zich vorig jaar populair bij de Russen, maar niet bij de machthebbers. Zijn documentaire over de duistere zaakjes van Poetins rechterhand, premier Medvedev, zorgde voor het eerst sinds lang voor straatprotest, waaraan tienduizenden Russen in verschillende steden deelnamen. Sindsdien is hij persona non grata. Poetin spreekt zijn naam niet uit: verder dan “die persoon” komt hij niet. Navalny werd al vijftien keer opgepakt. Hij heeft opgeroepen tot een kiesstaking. Naar zijn meetings komen vooral veel jongeren, en groot absenteïsme zal gezien worden als protest tegen de president.

Dit is de laatste keer. Of niet?

Aan het einde van deze legislatuur zal Poetin het land 25 jaar geleid hebben. Dat is langer dan sommige Sovjetleiders – op Stalin (31 jaar) en Brezjnev (38 jaar) – na. Maar of die records veilig zijn, is niet zeker. In 2024 mag Poetin weliswaar niet meer opkomen als kandidaat-president. Er is een maximum van twee opeenvolgende termijnen. In 2008 laste hij een tussenpauze als premier in, met zijn vazal Medvedev als president, om vervolgens weer op te kunnen komen. Maar een tweede ‘rokade’ om de grondwet te omzeilen, lijkt weinig waarschijnlijk. Wel gonst het al maanden van de geruchten dat áls Poetin een straffe score neerzet, er een grondwetswijziging aankomt. De Raad van Ministers, nu nog een adviesorgaan, zou dan de centrale macht krijgen. Voor de voorzitter ervan geldt geen limiet. Met die constructie zal de machtsstructuur van de Russische Republiek sterk lijken op de Chinese. Met Vladimir Poetin als leider voor het leven, naar het voorbeeld van Xi Jinping.