Veel gezinnen zijn wanhopig op zoek naar een betaalbare woning

De rijwoning van een Somalisch gezin in de buurt van Gent Dampoort hangt met haken en ogen aan elkaar. Aan de voorgevel is zware schade door een werfvoertuig van de buren dat de bocht verkeerd inschatte. De voordeur sluit daardoor niet meer. 

Wie binnenkomt, ziet ook meer structurele gebreken. De vloer komt omhoog door insijpelend vocht. De verwarming werkt niet, of onvoldoende. Op verschillende plaatsen liggen elektriciteitskabels bloot, en de koepel in de keuken laat niet enkel het licht maar ook de regen binnen.

Voor dit huisje, met vier kleine slaapkamers, betaalt het Somalische gezin 900 euro per maand. Moeder Muumino, die liever niet met haar achternaam in de krant komt, woont er met haar zes kinderen. 

Muumino kwam eerst naar België. Ze belandde in een asielcentrum en kreeg een verblijfsvergunning. Daarna kwamen haar kinderen rechtmatig over. Hun eerste huis kostte 800 euro per maand, maar ze moesten weg toen het onbewoonbaar werd verklaard. Nu moeten ze opnieuw vertrekken.

"De huisbaas wil ons eruit, om te kunnen verbouwen", zegt Muumino. "Dat is begrijpelijk, maar ik weet niet waar we heen kunnen. Hij kan ons er elk moment uit zetten."

5 nachten daklozenopvang opgebruikt

Muumino zegt dat ze op sommige dagen drie tot vier huizen bezoekt, maar telkens krijgt ze te horen dat ze met te veel zijn. In De Olijfboom, een vzw drie straten verderop, willen ze hen helpen bij hun zoektocht. Drie dagen per week zitten vier vrijwilligers op het internet te speuren naar een woning in Gent, samen met de gezinnen in armoede.

"We bellen voor hen naar de eigenaars en leggen uit dat de huur soms rechtstreeks van de OCMW-uitkering naar hen kan, zodat ze zeker zijn van hun geld", zegt Rudi van Landeghem. "En dan regelen we een afspraak."

Van Landeghem kreeg dit weekend de Samenlevingsprijs van de stad Gent voor zijn werk. Het afgelopen jaar zouden 127 mensen zich bij De Olijfboom hebben gemeld met een woonprobleem en in 41 gevallen heeft de organisatie een oplossing gevonden.

"Maar in je hoofd zitten alleen de mislukkingen", zegt Van Landeghem. "Hier is een gezin dat al 45 woningen heeft bezocht, en nog altijd nada."

De oprichtster van De Olijfboom komt met bezorgde ogen naar hem toe. "Ik heb hier een vrouw met twee kinderen en haar moeder. Ze hebben hun vijf nachten in de daklozenopvang opgebruikt. Kunnen we niet bellen naar een klooster in Gent?"

Wegvallende subsidies

De Olijfboom helpt elke kwetsbare Gentenaar, maar de overgrote meerderheid zijn nieuwkomers. Volgens het rapport van Crisisplatform Wonen bereikte de wooncrisis het afgelopen jaar "een dramatisch hoogtepunt", onder andere doordat erkende vluchtelingen binnen twee maanden de asielopvang moeten verlaten. Die komen dan op de private huurmarkt, die al zo onder druk staat.

"In werkelijkheid hebben vluchtelingen zes maanden tot een jaar nodig om een woning te vinden", zegt Charlotte Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "Daardoor komen ze in tijdelijke woningen terecht, bij huisjesmelkers, of op straat."

Bovendien krijgen we, een jaar na de vluchtelingencrisis, te maken met gezinsherenigingen. "Ze blijven dan met het hele gezin hangen in de eerste huurwoning, een studio of een eenslaapkamerappartement", zegt Vandycke. "Daardoor zien we ook meer gevallen van uithuiszetting."

Het probleem is niet beperkt tot Gent, maar bestaat in heel Vlaanderen. In sommige steden zijn er organisaties die zelf woningen huren, om ze onder te verhuren aan vluchtelingen.

"En ondertussen zie je dat de middelen wegvallen die steden krijgen van de Vlaamse regering om vluchtelingen te helpen", zegt Rudi van Landeghem. "Het buddysysteem, waarbij vrijwilligers vluchtelingen helpen, de trajectbegeleiders van het CAW en de doorgangswoningen: allemaal verdwijnen ze in 2018."