In een historische scheepswerf op het NDSM-terrein in Amsterdam presenteren studenten vandaag hun zelfgebouwde boot op waterstof. 'Waterstofprofessor' Ad van Wijk geeft er een minicollege en mag ook meteen de boot dopen: de scheepstraditie van een fles champagne tegen de boeg gooien.
De 23 studenten van de TU begonnen in juli vorig jaar met het ontwerpen en daarna de bouw van de boot. Het idee is om komende juli vanuit de Rotterdamse haven naar Londen te varen. Als dat lukt is het de eerste waterstofboot die de Noordzee oversteekt. "We wilden onszelf uitdagen."
De boot ligt hoog in het water omdat hij drie schroeven telt. "Daardoor heb je minder brandstof nodig om sneller te varen", legt teamleider Ellis Huistra uit. De boot vaart straks naar Londen op 25 kilo waterstof, waarvoor een speciale tank is ingebouwd in het midden van de romp.
De studenten hebben een duidelijke missie: de mogelijke rol van waterstof in de energietransitie benadrukken. Met name voor de zeevaart is er terrein te winnen, vinden de studenten, van wie veel maritieme techniek studeren. Huistra: "We maken alvast een begin door te laten zien dat deze technologie er al is."
Kansen voor waterstof in de binnenvaart
Op dit moment staat het gebruik van waterstof in transport en vervoer nog wel in de kinderschoenen, legt Gert Jan Kramer uit. Hij is hoogleraar duurzame energievoorziening aan de Universiteit Utrecht. Voor auto's biedt waterstof al geen soelaas meer, denkt Kramer. "De komst van de elektrische auto heeft de urgentie doen verdwijnen."
Kramer is onder de indruk van het project van de Delftse studenten. Hij denkt dat de brandstof uiteindelijk in kleine mate gebruikt kan worden in de scheepvaart. Die moet de komende jaren flink verduurzamen door Europese klimaatwetgeving.
Groene waterstof zou daarbij kunnen helpen, omdat er geen CO2 vrijkomt bij productie en gebruik. Een ander voordeel van varen op waterstof is het bereik: "Op een tank waterstof kom je veel verder dan op een accu."
Het nadeel is dat waterstof op dit moment nog duur is en ook de infrastructuur er niet is. Dan kun je denken aan tankstations langs vaarroutes. "Dat vraagt grote investeringen vanuit de overheid", denkt Kramer.
"Waterstof is niet ineens de grote, generieke oplossing voor CO2-neutraal vervoer", zegt hij. "Het kan een rol innemen in de mix, maar het is zoeken naar een niche waar het kan werken." De hoogleraar ziet met name kansen voor de binnenvaart. "Die vaart veel van A naar B. Tanken langs de route zou dan best mogelijk gemaakt kunnen worden", denkt Kramer.
Drie soorten waterstof
Waterstof is een brandbaar gas, dat je kunt maken door water met elektriciteit te splitsen in de elementen waterstof en zuurstof. Dat proces heet elektrolyse. Waterstof is een schone brandstof, omdat er alleen waterdamp vrijkomt bij verbranding.
Groene waterstof is de enige soort die volledig duurzaam is. Dat komt omdat de stroom voor de elektrolyse is opgewekt uit groene energiebronnen. Bij de andere vormen van waterstof gebeurt dat met gas. Bij blauwe waterstof wordt hiervan de CO2 afgevangen en opgeslagen. Om die reden wordt het nog wel eens "klimaatneutraal" genoemd.