LEES OOK. Michel Platini opgepakt in onderzoek naar gesjoemel bij toewijzing WK 2022 aan Qatar

Flashback naar donderdag 2 december 2010. De wereld valt van zijn stoel. Wereldvoetbalbond FIFA wijst de organisatie van het WK 2018 verrassend toe aan Rusland (en niet aan topfavoriet Engeland).

De broek zakt nog wat verder af als de toewijzing van het WK 2022 gecommuniceerd wordt: Qatar (en niet topfavoriet de Verenigde Staten).

Het ongeloof is groot, zeker omdat in de week voor de toewijzing de FIFA al in opspraak gekomen is omwille van… corruptie. Nicolas Leoz, Ricardo Texeira en Issa Hayatou worden genoemd in een BBC-programma over gesjoemel binnen de wereldvoetbalbond. Drie heren die ook een stem hebben bij de toewijzing van het WK.

De kritiek is meteen immens. “Qatar is een economische keuze. De sport is de grote verliezer”, zegt toenmalig bondscoach Marc Wilmots. “Temperaturen van 40 tot 50 graden… Het kan niet waar zijn dat de FIFA daar een WK wil houden”, aldus Louis van Gaal. Analist Gilles De Bilde heeft het over een aanfluiting voor het imago van de FIFA. “Een verkeerde beslissing”, mengt zelfs Amerikaans president Barack Obama zich. “Gezwicht voor oliedollars”, kopt onze krant.

De officiële uitleg: Rusland en Qatar hadden het WK nog nooit mogen organiseren (en Engeland en de Verenigde Staten wel). “We zijn nog niet eerder in Oost-Europa en het Midden-Oosten geweest”, zegt (toenmalig) FIFA-voorzitter Sepp Blatter. Hij had toen nog niet durven vermoeden welke schandalen er nog aan het licht zouden komen.

1. De hoge temperaturen (december 2010)

Het eerste bezwaar tegen Qatar ging over de hoge zomerse temperaturen. Wel veertig tot vijftig graden, terwijl de wereldbeker doorgaans in de zomer georganiseerd wordt. In Qatar counteren ze dat echter met het plan om airconditioning in alle stadions te installeren. En meteen na de toewijzing van het WK wordt ook opgeroepen het in de winter te laten doorgaan. In 2013 roept spelersvakbond FIFPro zelfs op tot een boycot. In 2015 volgt het definitieve antwoord van de FIFA: in plaats van de toewijzing van het WK te herzien, wordt bekendgemaakt dat de wereldbeker voor het eerst in de winter zal worden georganiseerd. Dat zorgt er echter voor dat de Europese speelkalender duchtig in de war zal worden gebracht.

2. Doodstraf voor homo’s (december 2010)

Qatar ligt vooral onder vuur voor zijn herhaaldelijke schending van de mensenrechten. Tot op de dag van vandaag is homoseksualiteit ook illegaal in Qatar. Moslims kunnen er zelfs de doodstraf voor krijgen. Toen Blatter daar twee weken na de toewijzing van het WK mee geconfronteerd werd, zei hij: “Het wordt een groots evenement zonder grenzen, maar homo’s onthouden zich best van seksuele activiteiten.” Hij corrigeerde zich even later en bood zijn excuses aan aan de holebigemeenschap: “Ik denk niet dat er mensen zullen worden gediscrimineerd.”

3. De uitgelekte mail van de secretaris-generaal (mei 2011)

In mei 2011, een kleine zes maanden na de toewijzing van het WK aan Qatar, is voor het eerst sprake van corruptie. Een Britse parlementaire onderzoekscommissie stelt dat twee Afrikaanse leden van het Uitvoerend Comité van de FIFA zo’n 2 miljoen euro aannamen om hun stem aan Qatar te geven.

Drie weken later wordt een e-mail van toenmalig secretaris-generaal Jérôme Valcke verspreid waarin die opperde dat Bin Hammam (voorzitter van de Aziatische voetbalbond) het WK 2022 kocht. Op dat moment gaan er al stemmen op de toewijzing van het WK te herbekijken. Blatter houdt de boot echter af.

4. Slavenarbeid (oktober 2013)

Nog één van de mensenrechten waarmee Qatar het niet al te nauw neemt. Volgens een rapport van Amnesty International uit 2013 worden de (veelal Nepalese) arbeiders die ingezet worden voor de bouw van de WK-infrastructuur systematisch uitgebuit. Ze moeten in erbarmelijke omstandigheden leven en werken en hun paspoorten worden afgenomen tot ze een vervalste verklaring tekenen dat ze betaald zijn. In een ophefmakende reportage onthulde The Guardian dat er op enkele maanden tijd liefst 44 arbeiders om het leven kwamen.

5. De biecht van Sepp Blatter (mei 2014)

In mei 2014 komt Blatter toch tot inkeer. Als hem op de Zwitserse Radio Télévision Suisse (RTS) gevraagd wordt of het geen vergissing was de organisatie van het WK aan Qatar toe te kennen, antwoordt hij: “Ja, natuurlijk. In het leven maakt men fouten, weet u.” Hij geeft toe dat de FIFA een technisch rapport dat waarschuwde voor de te hoge zomerse temperaturen in de wind heeft geslagen. Een nieuwe storm van protest volgt en Match of the day-presentator Gary Lineker roept Blatter via Twitter op ontslag te nemen.

6. De bom van The Sunday Times (juni 2014)

Nieuw omkoopverhaal in juni 2014, als de Britse krant The Sunday Times uitpakt met een rapport van naar eigen zeggen "miljoenen geheime brieven, e-mails en bankafschriften" waarin het de toewijzing van het WK 2022 aan Qatar ­ontmaskert als een groot omkopingsschandaal. Spilfiguur Mohammed Bin Hammam zou een slordige 3,5 miljoen euro aan smeergeld uitgedeeld hebben. Uitgerekend toenmalig UEFA-voorzitter Michel Platini laat in L’Equipe optekenen dat de toewijzing van het WK moet worden overgedaan als de corruptie kan worden bewezen.

7. Zelfs in FIFA-onderzoek gaat het over verdachte betalingen van de Qatari (november 2014)

De FIFA komt zelf met een rapport over fraude bij de toewijzing van de WK’s 2018 in Rusland en 2022 in Qatar. Het volledige rapport mag niet openbaar gemaakt worden, maar in een samenvatting ervan staat te lezen dat de Qatarezen grote sommen geld betaalden aan stemgerechtigde leden van de FIFA.

Geen bewijs van corruptie volgens de FIFA, en “gebeurtenissen die niet van die aard zijn om Qatar de organisatie te ontnemen”. Als onderzoeker Michael Garcia, die het rapport opstelde, sneert dat de samenvatting “een onvolledige en verkeerde voorstelling van de feiten” is, is de geloofwaardigheid van de FIFA helemaal vliegen.

8. Ex-FIFA-bobo geeft toe dat er gesjoemeld wordt bij toewijzingen (juni 2015)

Voormalig FIFA-toplid Chuck Blazer geeft toe dat er omkoping in het spel was bij de toewijzing van het WK 1998 aan Frankrijk en het WK 2010 aan Zuid-Afrika. Het doet de geruchten over fraude bij de toewijzing van het WK aan Qatar nog toenemen. Plaatsvervangend FIFA-voorzitter Domenico Scala laat verstaan dat de toewijzing van het WK opnieuw moet gebeuren als ze gekocht werd. Zowel het Zwitsers gerecht als de Amerikaanse federale recherche FBI starten een onderzoek. In februari 2016 maken de Zwitsers bekend dat ze 152 “verdachte banktransacties die de stemming mogelijk hebben beïnvloed” genoteerd hebben.

9. Blatter beschuldigt Platini van corruptie (oktober 2015)

De wegens corruptie in opspraak geraakte Blatter haalt uit naar Platini. De Zwitser zegt dat afgesproken was dat het WK 2010 naar Rusland zou gaan omdat het nog nooit in Oost-Europa plaatsvond en dat de wereldbeker in 2022 zou terugkeren naar de VS. “Alles verliep goed tot een meeting van Sarkozy met de kroonprins van Qatar. Tijdens de lunch achteraf met meneer Platini zei de prins dat het goed zou zijn als het WK naar Qatar ging.” Van Platini was al eerder uitgelekt dat hij op Qatar had gestemd voor het WK 2022, en dat zijn zoon ginder een job had gekregen.

LEES OOK. Hoe Platini als marionet van president Sarkozy het WK voetbal 2022 mee naar Qatar bracht na een “toevallige ontmoeting”

10. Omkoping via staatsnetwerk (maart 2019)

The Sunday Times slaat opnieuw toe: deze keer schrijft de Britse krant dat de FIFA drie weken voor de toewijzing van het WK aan Qatar al een deal zou hebben gemaakt met het Qatarese netwerk Al-Jazeera (intussen beIN Sports). Die stelde dat het Qatarese netwerk - eigendom van de staat - een ongeziene 400 miljoen dollar zou betalen als het WK naar Qatar zou gaan, voor de uitzendrechten. Plus nog eens een premie van 100 miljoen dollar. Beschuldigingen die overeenkomen met wat de Australische Bonita Mersiades, die met haar land meedong naar het WK 2022, ook al neerpende in haar boek ‘Whatever it takes: the inside story of the fifa way’.