Hoe de Amerikaanse Abrams-tanks op het slagveld in Oekraïne ‘een dodelijke slag’ wordt toegebracht

De Verenigde Staten beslisten in januari 2023 om 31 zware Abrams-gevechtstanks naar Oekraïne te sturen om het land te helpen bij zijn tegenoffensief dat later dat jaar verwacht werd. Maandenlang had Kiev om de tanks – kostprijs 10 miljoen dollar per stuk – gesmeekt, aangezien die noodzakelijk waren om de linies van de Russen in het oosten en het zuiden van het land te kunnen doorbreken. Tegelijkertijd beslisten Europese landen om een aantal van hun Leopard-tanks te sturen.

Uiteindelijk kwamen de Abrams-tanks pas in september toe in Oekraïne, te laat voor het tegenoffensief. Op dat moment was ook al duidelijk dat een snelle doorbraak doorheen de Russische linies er niet in zat, vooral door de uitgestrekte Russische mijnenvelden waar de Oekraïners op vastliepen. Het gebrek aan luchtoverwicht maakte de tanks en pantservoertuigen die wel op tijd waren geleverd bovendien bijzonder kwetsbaar voor aanvallen van Russische gevechtsvliegtuigen- en helikopters, én van drones.

Vijf tanks verloren

Ook vandaag is dat nog altijd het geval, en zelfs in die mate dat de Abrams-tanks voorlopig zo goed als volledig aan de kant zijn geschoven, zo schrijft persbureau AP op basis van een vertrouwelijke persbriefing door het Pentagon.

De continue aanwezigheid van Russische drones maakt het voor de Oekraïners onmogelijk om de tanks te gebruiken zonder gezien of aangevallen te worden. Vijf van de 31 tanks zijn op die manier al verloren gegaan. Begin dit jaar werden de Abrams nog ingezet bij de verdediging van frontstad Avdiivka, die in februari in Russische handen viel.

Militaire analisten kijken al sinds het begin van de strijd in Oekraïne met grote ogen naar hoe drones de oorlogsvoering hebben veranderd, en dat nog steeds doen. Duizenden onbemande vliegtuigjes houden elke vierkante meter van het slagveld continu in de gaten, terwijl achter elke boom of elk gebouw bovendien een aanvalsdrone kan opduiken.

Verrassingsaanvallen zijn daardoor zo goed als onmogelijk geworden, zeker wanneer het gaat om grote gemechaniseerde aanvallen met meerdere tanks en pantservoertuigen. Volgens een van de Amerikaanse officieren die de briefing gaf “is het niet meer mogelijk om over open terrein te rijden zonder bang te moeten zijn opgemerkt en aangevallen te worden”.

Zeker de Russische met explosieven gevulde Lancet-kamikazedrones die op tanks en voertuigen invliegen, worden aan Oekraïense zijde gevreesd.

Nieuwe tactiek

Dat bevestigt ook Christopher Grady, vicevoorzitter van de Amerikaanse generale staf, tegenover AP. “Als het gaat over hoe gevechten zijn geëvolueerd, dan is het duidelijk dat zware pantservoertuigen een stevig risico lopen in een omgeving waar onbemande luchtsystemen (drones, TT) veel voorkomen.”

Volgens The New York Times, dat vorige week als eerste het bericht over vijf verloren Abrams-tanks naar buiten bracht, wordt op die manier aan “een van de krachtigste symbolen van de Amerikaanse militaire macht” stilaan “een dodelijke slag toegebracht” door de vele drones. “Het dronegevecht in Oekraïne verandert de moderne oorlogsvoering en dreigt de manier waarop de Abrams-tanks in toekomstige conflicten gebruikt zullen worden, volledig te herschrijven.”

Volgens Grady werkt het Amerikaanse leger nu samen met Oekraïne om een nieuwe tactiek te bedenken om de tanks in een latere fase toch nog te kunnen inzetten. “Er is een manier om het te doen, en we gaan hen helpen om die manier te vinden in die veranderde omgeving waarbij alles onmiddellijk wordt gezien.”

‘Combined arms warfare’

Een andere reden waarom de Abrams-tanks voorlopig niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd, is volgens de Amerikanen het feit dat de Oekraïners de voertuigen niet op de juiste manier hebben ingezet. Amerikaanse troepen zijn meesters in de zogenaamde combined arms warfare, waarbij tanks en pantservoertuigen in een complex samenspel met andere militaire middelen worden ingezet, zoals infanterie, artillerie en luchtsteun.

Die tactiek vereist echter bijzonder veel ervaring, terwijl Oekraïense rekruten vorig jaar slechts een beperkte opleiding kregen in het buitenland. Een andere cruciale voorwaarde is luchtoverwicht boven het front, iets wat de Oekraïners bij gebrek aan luchtafweer en gevechtsvliegtuigen niet hebben. De Amerikaanse legerleiding had bovendien liever gezien dat het Oekraïense offensief zich op één bepaald punt had geconcentreerd met meer middelen, in plaats van het te spreiden over drie beperktere aanvalsassen.