Rijk, mooi en ongelukkig: de rijke elite in beeld

Die neus, dat was het probleem. Overal waar Lindsey kwam, was ze zich bewust van haar reusachtige neus. Ze hoopte dat niemand haar van opzij zag, best lastig als je dagelijks in een klaslokaal zit. Lindsey was een tiener in 1992 in een buitenwijk van Los Angeles. Zes van haar tien vriendinnen hadden al iets aan zichzelf laten veranderen met plastische chirurgie. Dolgelukkig was ze, toen ook zij onder het mes kon, toen ze eindelijk achttien was. Op de foto viert ze de Fourth of July, de nationale feestdag, met een groot verband over haar gezicht.

Fotograaf en filmmaker Lauren Greenfield (1966), kon de onzekerheid van Lindsey best begrijpen. Ook zij groeide op in die rijke buitenwijk van Los Angeles waar rijkdom en schoonheid je status bepalen. Ze portretteerde Lindsey voor een fotoserie over rijke kinderen in Los Angeles. Nu, vijfentwintig jaar later, is het verhaal van Lindsey een van de vele voorbeelden uit Greenfields 'Generation Wealth', een film en een fototentoonstelling die beide te zien zijn in Den Haag.

Zoals veel antropologen richtte Greenfield zich, net afgestudeerd, eerst op een exotisch onderwerp: een Maya-gemeenschap in Mexico. Greenfields moeder, hoogleraar psychologie, had er eerder onderzoek gedaan en voelde zich er thuis. Maar zelfs na een verblijf van maanden was Lauren niet tevreden, ze sprak de taal niet, kon geen contact maken en de opdrachtgever trok de stekker uit het project. Vanaf toen besloot ze zich te richten op de samenleving die ze kende uit eigen ervaring: de decadente wereld van Los Angeles.

In Generation Wealth komt die wereld in breder perspectief te staan: je ziet de jongeren, de kleine meisjes die zich kleden en opmaken als volwassen vrouwen en de volwassen vrouwen die weer kind proberen te worden, de luxe callgirls die hun lichaam verkopen en de rappers die geld over hen uitstrooien, het stel dat een woonhuis laat bouwen naar voorbeeld van het paleis van Versailles.

Tegelijk zie je de keerzijde: de pornoster die zich na drie naams- en lichaamsveranderingen terugtrekt uit de business, de multimiljonair die onderduikt in Duitsland wegens verdenking van fraude.

Natuurlijk zijn de foto's en interviews met deze mensen deels ontstaan uit hetzelfde idee waarop veel reallife-series drijven: je krijgt een inkijkje in een leven dat je zelf nooit zou willen of kunnen hebben. En ook Greenfield maakte veel van haar reportages in eerste instantie voor tijdschriften die alle details wilden weten over het leven van deze zelfverklaarde elite. Haar foto's zijn geschikt en gemaakt voor glossy's, met harde kleuren en felle flits, met bij elke afdruk een lang bijschrift, net als in het blad.

Vooral in de film komt er nog een achterliggende vraag bij: wat drijft deze mensen, waarom willen ze er zo graag bij horen, wat is de lol van het hebben van zo veel geld? Greenfield begint die vragen ook aan zichzelf te stellen. Wat was de prijs die zij heeft betaald voor háár succes als fotograaf en waarom wil ze die erkenning? Het verhaal krijgt een verrassende wending als Greenfield haar eigen moeder ondervraagt over haar keuzes bij de opvoeding van haarzelf.

Greenfield vergeet dat niet iedereen zo makkelijk mee kan voelen met het Amerikaanse consumentisme en die hebzucht. Ook is de conclusie dat geluk zich niet in geld laat uitdrukken en wel in familieliefde, niet de meest verrassende of originele. Toch heeft ze in vijfentwintig jaar zo'n indrukwekkende hoeveelheid beelden en verhalen verzameld van de vreemdste menselijke dwalingen dat het geen wonder is dat het project in de VS een groot succes is. Ook in Den Haag zullen genoeg bezoekers bij het horen van de verhalen achter de foto's staan te klapperen met hun oren. Welke vorm die dan ook mogen hebben.

'Generation wealth' van Lauren Greenfield is tot 3 februari te zien in het Fotomuseum Den Haag. De gelijknamige documentaire (1,5 uur) draait continu in het museum en is te zien op vertoon van een museumkaartje. Het boek kost 69,95 euro.

#likeagirl

In 2014 veroverde Greenfields reclamefilmpje voor maandverband met #likeagirl het internet. Daarin vraagt ze volwassenen in een studio om voor de camera te rennen, gooien en vechten als een meisje. Hun interpretatie is vrijwel identiek: het is slappe armen, gegiechel en tuttigheid troef. Dan komen meisjes van zes, acht, tien jaar oud. Die hebben een andere versie: rennen als een meisje betekent 'ren zo hard als je kunt'.

Ergens in de vroege tienerjaren verandert de interpretatie blijkbaar drastisch, concludeert Greenfield. Ze laat de ouderen ontdekken dat 'als een meisje' geen negatieve omschrijving zou moeten zijn, waarna zij hun vertolking aanpassen.