Waarom vrouwen tegenwoordig de broek dragen in de Star Wars-films
Sinds Disney het Star Wars-universum van George Lucas kocht, zijn de films steeds meer door oestrogeen gedreven. In The Last Jedi is de slinger helemaal doorgeslagen. Is er hoop voor gendergelijkheid in Hollywood?
Toen Star Wars in 1977 op de wereld werd losgelaten, stond ze er alleen voor in sterrenuniversum vol mannen. Prinses Leia was wel royalty, maar geen hulpeloze jonkvrouw. “Ze was niet gewoon een vrouw in mannenkleren, die daarom plots de held werd”, zei bedenker George Lucas erover. “De jongens moesten haar niet redden, zij redde hen.”
Bovendien slaagt Leia voor de Bechdel-test, die meet hoe vaak vrouwelijke personages in films mogen praten over iets anders dan mannen. Al blijft er in een strijd tussen goed en kwaad natuurlijk weinig ruimte over voor koffiekletspraat.
Gouden bikini
Toch was dat destijds redelijk ongewoon. In 1983 – bij de release van de derde film – beschrijft het magazine Rolling Stone Prinses Leia als een 'Space Bitch’. “In de eerste film was haar personage pas sterk wanneer ze werd boos gemaakt. In Return of the Jedi mag ze vrouwelijker zijn. Maar laten we niet vergeten dat deze films vooral jongensfantasieën blijven.” Vandaar de gouden bikini.
“Wanneer je vrouwen in levensechte situaties laat zien, werkt dat niet”, zei de betreurde actrice Carrie Fisher daarover. “Een vrouw mag de man dan wel vermijden in het begin van een film, uiteindelijk zal ze toch met hem trouwen. Wat er daarna gebeurt, dat zie je nooit.” En Fisher had gelijk. In Episode VII blijkt dat Leia getrouwd was met Han Solo. Naar het welvaren (en stuklopen) van dat huwelijk wordt hoogstens eens gehint.
Van prinses tot admiraal
Spoelen we dan even door naar vandaag. In de openingsscène van The Last Jedi zien we een strijder van de Resistance zichzelf opofferen voor een hoger doel. Het anonieme personage is geen stoere vent, maar een dappere, Aziatische vrouw. Twee diversiteitsvliegen in één klap.
In de nieuwste trilogie is Leia prinses af, en werd ze admiraal van de verzetsbeweging. Haar eerste opvolger is Amilyn Holdo (Laura Dern), ook een vrouw. Het voornaamste nieuwe personage, Rose, is vrouwelijk. De onderhoudmedewerkster heeft een technische job die niet voldoet aan de klassieke Hollywood-stereotypen. En de stem van goeroe Maz Kanata – de nieuwe Yoda, zeg maar – wordt ingesproken door de Keniaanse actrice Lupita Nyong’o.
Zelfs de Dark Side heeft met Captain Phasma een vrouw hoog op de ladder staan. Volgens vertolkster Gwendoline Christie heeft de wereld zulke rollen te danken aan Fisher. Zij heeft het pad geëffend. “Toen ik zes was, speelde zij een sleutelrol in mijn leven”, zei Christie bij de première van The Last Jedi. “Prinses Leia was zo anders dan de andere dingen die ik zag op tv of in films. Ze was slim én grappig, dapper én brutaal. Ze liet zich niet dicteren wat ze moest doen.”
'Carrie Fisher heeft als Prinses Leia het pad geëffend. Toen ik zes was, speelde zij een sleutelrol in mijn leven'
'Rolmodellen zijn nodig'
De afgelopen twee decennia is het Star Wars-universum fors vervrouwelijkt, met nieuwe personages in spin-off tv-reeksen en de prequelfilms. Denk maar aan prominente rol van Natalie Portman als Queen Padmé Amidala. Voor even had zij de macht van het sterrenstelsel in handen. Al mocht zij de wapens dan weer niet opnemen.
Het is een grote verantwoordelijkheid, vinden de actrices vandaag. “Ik besef nog altijd niet dat ik een personage speel met zoveel impact. Zulke rolmodellen zijn nodig”, zegt Daisy Ridley. Als Rey is zij de echte hoofdrolspeelster van de huidige trilogie. Ook al moest ze het dedain van Han Solo – over het feit dat ze vrouw én piloot is – doorstaan.
Is Star Wars dan progressiever geworden onder Disney? Misschien niet. De nieuwste films lijken doordrongen van oestrogeen, maar schijnt bedriegt. Vorig jaar maakte data-analyste Amber Thomas een studie van Rogue One, de tussenfilm waarin opnieuw een vrouw de hoofdrol speelde. “Jyn was het het hoofdpersonage, maar vaak was ze de enige vrouw in een scène”, zegt Thomas. In de film mag Jyn welgeteld 1.045 woorden uitspreken. Cassian Andor, een man en lager in rang, heeft 1.355 woorden.
'Ik besef nog altijd niet dat ik een personage speel met zoveel impact. Zulke rolmodellen zijn nodig'
Misschien wil Disney zichzelf graag het imago aanmeten van een studio die hoog inzet op diversiteit, omdat zoiets een breder publiek aanspreekt en dus beter verkoopt. Tussen 2016 en 2018 zullen 24 procent van de releases bijvoorbeeld een etnische hoofdrolspeler hebben, aldus Disney. Maar ook dat is een onnodig zware druk, vindt Kelly Marie Tran, die Rose speelt in The Last Jedi. “Ik zou graag in een wereld leven waar niemand een grote groep mensen moet vertegenwoordigen, puur omdat er niet zoveel zulke mensen in films worden opgevoerd.”
Nu nog een homoseksueel Star Wars-personage, graag.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
