Doctoraatsstudent Jeroen Cant deed een data-analyse op de evolutie van supermarkten en andere voedingswinkels in de Vlaamse stedelijke centra. Hij vergeleek die met de sociaaleconomische achtergrond van de bewoners. Op die manier identificeerde hij zogenoemde “voedselwoestijnen”: arme, dichtbevolkte buurten waar de bewoners niet op wandelafstand van een supermarkt of buurtwinkel wonen.

Eén van die voedselwoestijnen is de wijk Luchtbal in Antwerpen, waar voor de vele bewoners van woontorens maar één kleine supermarkt is. “Dit is een monofunctionele wijk, waar behalve woongelegenheid weinig of geen andere faciliteiten zijn”, zegt Cant. “De armere mensen die er wonen, hebben weinig geld om in mobiliteit te steken en op die manier een grotere en goedkopere supermarkt te bereiken. Geld dat ze in mobiliteit investeren, gaat niet meer naar meer en gezondere voeding.”

Vergrijzing

Naast armoede had Cant in zijn onderzoek specifieke aandacht voor de leeftijd, omdat die een grote invloed heeft op de mobiliteit. Volgens de onderzoeker zal de vergrijzing in de toekomst dan ook voor grotere problemen zorgen dan armoede als het om voedselwoestijnen gaat.

Een oplossing vinden voor het probleem is niet evident. Cant ziet vooral op lange termijn mogelijkheden. “Een beleid dat inzet op multifunctionele mixing is belangrijk. We hebben wijken nodig waar naast woningen plaats is voor winkels en stadsfaciliteiten.” Cant kijkt ook naar experimenten met rijdende supermarkten in Nederland, of de mogelijkheden van e-commerce. “Maar we moeten bekijken of die initiatieven economisch toepasbaar zijn.”

David de Vaal, coördinator van het Netwerk Tegen Armoede, vraagt om een stimuleringsbeleid in de steden. “Het concentreren van sociale woningen en prioriteit geven aan louter woongelegenheid heeft in wijken met armoede voor een afwezigheid van stadsdiensten gezorgd. Er liggen veel mogelijkheden in ruimtelijke ordening.”

Op het vlak van mobiliteit heeft de Vlaamse regering volgens De Vaal al geïnvesteerd in basisbereikbaarheid met het openbaar vervoer, maar moet het beleid verder gaan dan enkele bushaltes. “Vaak zijn er wel verbindingen naar het centrum, maar zijn die niet vlot genoeg. Het wordt heel erg lastig als je vaak moet overstappen om een supermarkt te bereiken.”