Live - Biden: ‘Amerikaanse wapens in Oekraïne zullen niet gebruikt worden om Moskou of Kremlin aan te vallen’ • Oekraïne evacueert kinderen uit belaagde regio Donetsk
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Nieuws. Poetin dreigt andere landen wapens te geven om Westen mee aan te vallen en pookt nucleaire dreiging verder op
• Achtergrond. Russisch minister Lavrov bedreigt Franse president Macron vanuit Afrika: ‘Hier raast een golf van anti-Franse sentimenten’
• Analyse. Russisch offensief in Charkiv lijkt te verzanden in chaos: ‘Dit kan als een boemerang in het gezicht terugkomen’
• Achtergrond. Moeten NAVO-landen Russische raketten neerschieten aan Oekraïense grens? ‘Het is geen aanval op Rusland’
Liveblog
Biden: 'Amerikaanse wapens in Oekraïne zullen niet gebruikt worden om Moskou of Kremlin aan te vallen'
De Verenigde Staten hebben recent toestemming gegeven aan Oekraïne om wapens van Amerikaanse makelij in te zetten tegen militaire doelwitten op Russisch grondgebied. Tijdens een interview met ‘ABC News’ heeft Joe Biden beklemtoond dat Amerikaanse wapens niet zullen worden gebruikt om Moskou of het Kremlin aan te vallen.
Presentator David Muir van ‘Good Morning America’ vroeg aan de Amerikaanse president of Amerikaanse wapens al gebruikt zijn in Rusland sinds hij daarvoor toestemming had gegeven. Biden gaf daarop geen direct antwoord, maar maakte wel duidelijk dat ze niet gebruikt mogen worden om de Russische hoofdstad of de regeringszetel aan te vallen.
“De wapens mogen gebruikt worden tegen doelwitten in de buurt van de grens, van waaruit Oekraïne door de Russen wordt aangevallen”, legde de Amerikaanse leider uit. “We geven geen toestemming voor aanvallen 300 km diep in Rusland en we geven geen toestemming voor aanvallen op Moskou, op het Kremlin.”
Oekraïne evacueert kinderen uit belaagde regio Donetsk
Oekraïne heeft opdracht gegeven tot de evacuatie van kinderen en hun opvoeders uit meerdere steden en dorpen in de oostelijke regio Donetsk, waar de gevechten met Rusland feller worden. Volgens president Volodymyr Zelensky concentreert de Russische vuurkracht zich inmiddels op de regio.
De evacuatie is in de eerste plaats bedoeld om de levens "van onze kinderen te redden", aldus de regionale autoriteiten. In de eerste maanden van de oorlog had Zelensky alle inwoners van Donetsk opgeroepen te vluchten, maar tot een massale uittocht kwam het uiteindelijk niet.
Oekraïense soldaten in de Donetsk-regio.Beeld AP Oekraïne stelt Russische sleepboot bij de Krim te hebben vernield
Het Oekraïense leger heeft een Russische sleepboot bij de Krim met een luchtaanval vernield. Dat meldt de Oekraïense militaire inlichtingendienst. Het zou de Russische activiteit op de Zwarte Zee bemoeilijken.
Sleepboten hebben een groot vermogen en kunnen grote boten en drijvende objecten zoals booreilanden over grote afstand verslepen. Het Oekraïense leger zou een langeafstandsraket hebben gebruikt om de boot te vernietigen. De aanval valt momenteel niet onafhankelijk te verifiëren, Rusland heeft nog niet gereageerd.
Sinds het begin van de huidige oorlog valt Oekraïne Rusland met enige regelmaat aan rond de Krim en op de Zwarte Zee, met als doel Rusland daar te verzwakken totdat het leger zich terugtrekt. De Krim werd in 2014 door Rusland geannexeerd.
Twitter bericht wordt geladen...
Dylan van Bekkum
Orbán blijft weg, Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken wel naar vredestop
Hongarije is aanwezig op de vredestop die Oekraïne volgende week organiseert bij het Zwitserse Luzern. Premier Viktor Orbán komt niet, maar minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto zal wel aanschuiven. Dat zei hij vanochtend tijdens een economisch forum in St.-Petersburg.
Hongarije heeft een moeizame relatie met Oekraïne; Orbán blokkeerde of vertraagde in Europees verband meermaals sancties tegen Rusland, de toetredingsprocedure van Oekraïne tot de EU en steunpakketten aan het land. Ook neemt de premier in vergelijking met andere Europese regeringsleiders maar mondjesmaat afstand van Rusland.
De vredestop van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky vindt op 15 en 16 juni plaats. De top zal niet leiden tot een doorbraak in de onderhandelingen, maar moet wel het begin worden van een diplomatiek proces. Rusland is niet uitgenodigd en daarom komt China ook niet. Wel zijn onder meer de Franse president en de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris aanwezig.
Dylan van Bekkum
Scholz bevestigt: Oekraïne mag Duitse wapens gebruiken over grens bij Charkiv
Het Oekraïense leger mag inderdaad ook Duitse wapens gebruiken voor aanvallen op Russisch grondgebied net over de grens bij Charkiv. Dat zei bondskanselier Olaf Scholz vanochtend tegen de Duitse Bondsdag.
Oekraïne krijgt westerse wapens ter zelfverdediging en mag deze in principe alleen gebruiken op het eigen grondgebied. In navolging van de VS liet een regeringswoordvoerder vorige week vrijdag al doorschemeren dat de Duitse wapens voortaan ook net over de Russische grens mogen worden gebruikt, zodat Oekraïne zich beter kan verdedigen tegen het Russische offensief in grensregio Charkiv.
Duitsland is na de VS een van de belangrijkste leveranciers van Oekraïne. Het land levert onder meer pantservoertuigen, munitie en luchtafweergeschut.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz vanmiddag in de Bondsdag in Berlijn.Beeld ANP / EPA Brand in West-Oekraïne na Russische droneaanval
Het Russische leger heeft vannacht met een droneaanval brand veroorzaakt in de regio Chmelnytsky, in West-Oekraïne. Dat meldt de regionale gouverneur. De nachtelijke Russische droneaanvallen geraken doorgaans niet in het westen van het land.
De aanval valt niet onafhankelijk te verifiëren; Rusland heeft nog niet gereageerd en maakt vrijwel nooit melding van zijn nachtelijke aanvallen. De brand zou zijn ontstaan door brokstukken van een neergehaalde Iraanse aanvalsdrone. De brand is vanochtend geblust, er lijken geen slachtoffers te zijn gevallen of grote schade geleden.
De Oekraïense luchtmacht stelt vannacht 17 van de 18 Russische aanvalsdrones te hebben neergehaald. De meesten werden uitgeschakeld boven het oosten van Oekraïne.
Dylan van Bekkum
Explosief ontploft in Frans hotel: onderzoek geopend naar 'Russische spion'
Een 26-jarige man van Russisch-Oekraïense origine is maandag opgepakt nabij de Franse luchthaven Charles De Gaulle bij Parijs. Dat meldt het Franse antiterrorismeparket. De man raakte zwaargewond toen hij een zelfgemaakte bom aan het maken was die waarschijnlijk te vroeg ontplofte in zijn hotelkamer, waardoor het hotel moest worden geëvacueerd. De man werd ter plekke verzorgd voor zware brandwonden.
Op de hotelkamer van de man werden volgens de krant Le Journal du Dimanche daarna nog een aantal explosieven en materialen om explosieven te maken aangetroffen, net als een aantal wapens.
Volgens Le Journal du Dimanche bewandelen de onderzoekers momenteel de piste dat het zou gaan om een Russische spion die Frans militair materieel dat naar Oekraïne zou worden verscheept, zou hebben geviseerd. De man zou afkomstig zijn uit de Donbas, het oosten van Oekraïne. Hij zou volgens bronnen bij het onderzoek al twee jaar in het Russische leger gediend hebben. Het antiterrorismeparket heeft een onderzoek geopend.
In Frankrijk staan de veiligheidsmaatregelen momenteel op scherp in aanloop naar de Olympische Spelen later deze zomer. Vandaag vinden bovendien de herdenkingen voor 80 jaar D-Day plaats, de landing van de geallieerde troepen op de stranden van Normandië die het begin van de bevrijding van Europa en het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende. Bij de herdenking zullen onder andere de Amerikaanse president Joe Biden en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aanwezig zijn.
Een van belangrijkste olieraffinaderijen van Zuid-Rusland geraakt door Oekraïense droneaanval
Een raffinaderij in het zuidwesten van Rusland is in de nacht op donderdag stilgelegd na een Oekraïense droneaanval. Dat meldde de lokale gouverneur.
Het gaat om een raffinaderij in Novosjachtinsk, in de provincie Rostov, op een tiental kilometer van de grens met Oekraïne. Die wordt beschouwd als een van de belangrijkste olie-installaties in het zuiden van Rusland en is regelmatig het doelwit van Oekraïense aanvallen.
Twitter bericht wordt geladen...
Volgens gouverneur Vasili Goloebev zijn er geen slachtoffers. Er woedt wel een brand in de raffinaderij die 100 vierkante meter zou beslaan.
Tegelijk meldde de gouverneur van Belgorod, een andere Russische grensprovincie, dat een droneaanval een olietank in een depot in de stad Stary Oskol had verwoest. Ook daar vielen geen gewonden en het vuur kon volgens Vjatsjeslav Gladkov snel worden geblust.
Poetin noemt suggestie dat Rusland NAVO wil aanvallen flauwekul
De gedachte dat Rusland zich verder zou willen uitbreiden en een NAVO-land zou willen aanvallen is "flauwekul". Dat zei president Vladimir Poetin tijdens een interview met internationale media woensdag.
"Er is geen reden om te zoeken naar enige imperialistische ambities van ons. Die zijn er niet", antwoordde Poetin op een vraag over de vlaggen van de Sovjet-Unie en het Russische Rijk die bij het hoofdkwartier van de Russische energiegigant Gazprom hangen. Daar stond de Russische president de pers te woord.
"Er is geen reden om te zoeken naar iets wat er niet is", zei hij. "Maak geen beeld van Rusland als vijand. Daarmee benadeelt u alleen uzelf."
"Het idee dat Rusland de NAVO wil aanvallen is totaal uit de lucht gegrepen. Zijn jullie gek geworden? Zijn jullie zo dom als het achtereind van een varken? Wie heeft dit verzonnen? Het is onzin, het is flauwekul", zei Poetin tegen verslaggevers.
Rusland ontkende ook maandenlang dat het een militaire aanval op Oekraïne voorbereidde, voordat het op 24 februari 2022 zijn buurland toch binnenviel. Rusland heeft bovendien de annexatie van vijf Oekraïense regio's aangekondigd. Poetin wees er echter op dat deze gebieden vroeger het Russische keizerrijk en de Sovjet-Unie toebehoorden.
Poetin stond de internationale pers de afgelopen jaren zelden te woord, zeker sinds het begin van de Russische invasie van Oekraïne. De persconferentie vond plaats in St.-Petersburg tijdens het International Economic Forum, de Russische tegenhanger van het World Economic Forum in Davos.
EU-landen: Russische tegoeden gebruiken voor leningen Oekraïne
De eurolanden steunen de plannen om miljardenleningen voor Oekraïne af te sluiten met de rendementen op Russische tegoeden als onderpand. Die leningen moeten het land uit de chronische geldnood helpen waarin het door de oorlog met Rusland verkeert.
Het plan komt van de Verenigde Staten en de andere grote westerse economieën van de G7. Europese landen reageerden aanvankelijk niet enthousiast. Ze vrezen dat zij de geleende miljarden straks moeten terugbetalen als Oekraïne dat niet zou kunnen.
De Europese Unie besloot eerder de winsten op het vermogen van de Russische centrale bank dat Europa na de invasie in Oekraïne heeft bevroren, rechtstreeks over te maken aan Oekraïne. De regering in Kyiv zou ieder jaar zo'n 3 miljard euro tegemoet kunnen zien. Maar Oekraïne heeft er veel meer aan als dat geld als onderpand voor leningen wordt gebruikt, vinden de G7.
De ministers van de eurolanden hebben het plan woensdag besproken. Ze "toonden waardering voor de constructieve uitwisseling met G7-partners hierover en volledige steun om dit door te zetten", zegt hun voorzitter Paschal Donohoe.
Welke vorm de leningen precies zouden krijgen is nog onduidelijk. De Oekraïense bondgenoten zouden zelf geld kunnen uitlenen en die schuld kunnen vereffenen met de Russische rendementen. Maar dan moet de EU die tegoeden nog wel jaren vasthouden tot bijvoorbeeld Rusland ooit bijvoorbeeld zelf herstelbetalingen aan Oekraïne zou overmaken. De periodieke verlenging van die maatregel is niet gegarandeerd. Zo maakt Hongarije vaak bezwaar tegen EU-sancties voor Rusland.
Poetin: Meer dan 6.000 Oekraïense krijgsgevangenen in Rusland
De Russische president Vladimir Poetin heeft woensdag tijdens een onderhoud met internationale media, het eerste sinds de inval in Oekraïne, beweerd dat Rusland 6.365 Oekraïense krijgsgevangenen vasthoudt tegenover 1.348 Russen die in Oekraïense handen zijn.
Daarmee zou Rusland bijna vijf keer meer krijgsgevangenen gevangenhouden dan Oekraïne, al kunnen die cijfers niet onafhankelijk worden geverifieerd.
De Russische president Vladimir Poetin.Beeld via REUTERS Poetin weigerde wel te zeggen hoeveel Russen al gesneuveld zijn tijdens het conflict. Al zouden de cijfers zich volgens de Russische president op ongeveer dezelfde manier verhouden als die van de krijgsgevangenen.
Oekraïne benadrukt daarentegen steevast dat er al veel meer Russen dan Oekraïners om het leven zijn gekomen. Zo zouden er volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky circa een half miljoen Russische soldaten gewond of gesneuveld zijn tegenover amper 31.000 doden aan Oekraïense zijde.
De ontmoeting met internationale media, waaronder de persagentschappen dpa en AFP, was de eerste sinds de invasie van Oekraïne in februari 2022. Ze vond plaats in het kader van het Internationaal Economisch Forum in het Russische Sint-Petersburg.
Franse president Macron bevestigt aanwezigheid bij Oekraïense vredesconferentie in Zwitserland
De Franse president Emmanuel Macron zal de Oekraïense vredesconferentie bijwonen die eind volgende week plaatsvindt in Zwitserland. Oekraïne hoopt tijdens die bijeenkomst zoveel mogelijk wereldleiders bij elkaar te krijgen voor gesprekken die de aanzet moeten vormen tot vredesonderhandelingen met Rusland.
De conferentie zal niet leiden tot een doorbraak in de onderhandelingen, maar moet het begin worden van een diplomatiek proces. Rusland zegt geen heil te zien in de bijeenkomst en is niet aanwezig. Het Kremlin wil alleen praten als Oekraïne het door Rusland bezette Oekraïense grondgebied opgeeft, een voorwaarde die voor Oekraïne onbespreekbaar is.
De Franse president Emmanuel Macron.Beeld ANP / EPA De Zwitserse en Oekraïense regering organiseren de conferentie gezamenlijk en hebben zo’n 160 landen uitgenodigd. Tot op heden zouden ruim tachtig landen de uitnodiging hebben geaccepteerd, waaronder Nederland. Zwitserland maakt de precieze gastenlijst pas kort voor aanvang bekend. De Amerikaanse president Joe Biden is er niet bij, hij stuurt vicepresident Kamala Harris en de nationale veiligheidsadviseur, Jake Sullivan. China heeft de uitnodiging afgeslagen omdat het niet zonder Rusland om tafel wil.
Daan de Vries
Voormalige Moldavische topgeneraal lekte geheime informatie aan Rusland
Igor Gorgan, de voormalige opperbevelhebber van het Moldavische leger, heeft geheime informatie doorgespeeld aan Rusland. Dat blijkt uit een onderzoek van de onafhankelijke Russische onderzoekssite The Insider. De pro-Europese Moldavische president Maia Sandu ontsloeg Gorgan in 2021 als hoogste generaal. Na zijn ontslag werd Gorgan gerekruteerd door de Russische militaire inlichtingendienst GROe en gebruikte hij zijn contacten bij het Moldavische leger om informatie door te spelen aan de Russen.
Via een anonieme bron beschikt The Insider over communicatieverkeer tussen Gorgan en een medewerker van de GROe. Uit die communicatie blijkt dat Gorgan de GROe op de hoogte stelde wanneer vertegenwoordigers van het Oekraïense leger bezoek brachten aan Moldavië. Hij gaf onder meer door welke wapens de Oekraïners wilden inkopen in Moldavië en andere buurlanden. Ook speculeerde Gorgan over de mogelijkheid van een Russische invasie van Moldavië. ‘We moeten het land dringend zuiveren van het fascistische tuig! Velen zijn er klaar voor, de tijd is gekomen’, schrijft de voormalige generaal in een van de berichten aan de GROe-agent.
Gorgan ontving zijn militaire opleiding in Rusland ten tijde van de Sovjet-Unie, maar diende later namens het Moldavische leger bij Navo-missies in onder meer Bosnië-Herzegovina en Irak. In 2019 stelde de toenmalige president van Moldavië, de uitgesproken pro-Russische Igor Dodon, hem aan als hoogste generaal. Die functie bekleedde hij eerder ook al tussen 2013 en 2016. Gorgans rekrutering door de GROe vond echter pas plaats na zijn ontslag in 2021. Inmiddels hebben de Moldavische autoriteiten Gorgan zijn militaire rang ontnomen. Ook wordt de ex-generaal mogelijk aangeklaagd wegens verraad.
Moldavië heeft de afgelopen jaren herhaaldelijk gewaarschuwd voor Russische inmenging. Het Russische leger heeft troepen gestationeerd in Transnistrië, een aan Oekraïne grenzende Moldavische provincie die zich met Russische steun onafhankelijk heeft verklaard. Ook zou Rusland pogingen doen om de Moldavische regering te ondermijnen, onder meer door pro-Russische politici te steunen en desinformatie te verspreiden.
Daan de Vries
Duits defensieminister: ‘We moeten tegen 2029 klaar zijn voor oorlog met Rusland’
De Duitse minister van Defensie Boris Pistorius (SPD) heeft in het parlement gezegd dat Duitsland tegen 2029 klaar moet zijn voor een oorlog met Rusland. Pistorius wil onder meer een nieuwe vorm van militaire dienstplicht invoeren, iets waarmee hij tegen de lijn van zijn eigen partij ingaat.
Volgens de defensieminister zal de Russische president Vladimir Poetin niet stoppen als hij er effectief in zou slagen om Oekraïne in te palmen. Hij spreekt van “een concrete dreigingssituatie”. Volgens hem is afschrikking de beste manier om te voorkomen dat de situatie verder escaleert.
Er zijn naar zijn mening drie dingen nodig om Duitsland voor te bereiden op een potentiële aanval uit het oosten en om de operationele paraatheid van het Duitse leger te vergroten: personeel, materiaal en geld.
Om ervoor te zorgen dat het leger sterk genoeg is, wil hij zelfs een nieuwe vorm van dienstplicht invoeren. “In geval van nood hebben we moedige jonge vrouwen en mannen nodig die dit land kunnen verdedigen”, meent hij. Pistorius zegt dat hij van plan is om daar binnenkort een voorstel over te doen, na de Europese verkiezingen. Een herinvoering van de algemene dienstplicht voor mannen en vrouwen - die in 2011 werd afgeschaft - zou niet aan de orde zijn. Onder meer bondskanselier Olaf Scholz gaf eerder al aan dat dit voor hem geen optie is.
Duits defensieminister Boris Pistorius.Beeld AP Letland stuurt inbeslaggenomen wagens van dronken bestuurders naar Oekraïne
Letland stuurt de wagens die het in beslag neemt van dronken bestuurders naar de frontlinie in Oekraïne. Daarmee slaat de Baltische staat twee vliegen in een klap: bondgenoot Oekraïne steunen in de oorlog tegen de Russische agressor en de strijd tegen rijden onder invloed in eigen land opvoeren.
De Letse regering gaf onlangs groen licht om de inbeslaggenomen wagens te doneren. Tot eind 2022 gold enkel een boete voor rijden onder invloed, maar sindsdien staan er gevangenisstraffen op. Auto's worden in beslag genomen als onderdeel van het misdrijf.
"Elk weekend leveren we tussen dertig en veertig wagens aan Oekraïne", zo zegt Reinis Poznaks, de oprichter van Agendum. Vrijwilligers van de organisatie leggen ongeveer tweeduizend kilometer af om de auto's te leveren aan het leger in Oekraïne.
Bijna de helft van de door Agendum geleverde auto's is in beslag genomen van dronken bestuurders, zegt Poznaks. De andere wagens zijn donaties of komen van bedrijven die hun oude voertuigen van de hand doen.
In totaal werden al 1.500 in beslag genomen wagens naar Oekraïne gestuurd. De voormalige Sovjetrepubliek geldt als een van de ferventste medestanders van Oekraïne en uit regelmatig kritiek op buurland Rusland.
Zelensky aangekomen in Qatar voor gesprekken met emir
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is woensdag in Qatar aangekomen. Hij zal met emir Tamim bin Hamad bin al-Thani onder meer spreken over de terugkeer van Oekraïense kinderen uit Rusland.
"Qatar helpt Oekraïne bij de terugkeer van kinderen die door Rusland zijn ontvoerd. We zullen deze inspanningen bespreken", schreef Zelensky op X. Qatar speelt volgens de Oekraïense president ook een actieve rol bij de voorbereidingen van een vredestop die later deze maand in Zwitserland wordt gehouden.
Russische blogster krijgt 5,5 jaar cel wegens voorlezen getuigenissen bloedbad in Boetsja
Een rechtbank in Moskou heeft woensdag de Russische blogster Anna Bajoetova veroordeeld tot 5,5 jaar cel omdat ze op het Twitch-platform getuigenissen had voorgelezen over het aan Rusland toegeschreven bloedbad in de Oekraïense stad Boetsja.
De rechtbank in Moskou achtte de 30-jarige Bajoetova schuldig aan het "verspreiden van valse informatie" over vermeende mishandelingen door het Russische leger in Oekraïne op haar kanaal YokoBovich op Twitch, een live-videodienst.
"Walgelijk", zo reageerde Bajoetova vanop de beklaagdenbank in een glazen kooi. "Dit is een harde uitspraak en we gaan in beroep", zei haar advocaat Andrei Nevrev achteraf.
Een massagraf in BoetsjaBeeld Carol Guzy Het Russische leger wordt ervan beschuldigd een bloedbad te hebben aangericht onder burgers in de Oekraïense stad Boetsja, vlakbij Kiev, tijdens de terugtrekking uit de regio in het voorjaar van 2022. Moskou verwerpt deze beschuldigingen en spreekt van een door het Westen in scène gezette gebeurtenis, ondanks de talrijke getuigenissen, aanwijzingen en bewijzen die het Russische leger beschuldigen.
In juni 2023 las Bajoetova live getuigenissen voor van de inwoners van Boetsja die het Russische leger beschuldigden van het bloedbad. Patriottische Russische bloggers die het Russische offensief tegen Oekraïne steunen, dienden een klacht tegen haar in.
Twee maanden later kwamen politieagenten bij haar thuis en namen haar audiovisuele apparatuur in beslag. Haar Twitch-kanaal, dat al zeven jaar actief was, werd geblokkeerd.
Sinds het begin van het offensief tegen Oekraïne is Rusland genadeloos hard opgetreden tegen critici van de regering en de aanval.
Oekraïne verstrengt regels voor mannen die land willen verlaten
Oekraïense mannen tussen 18 en 60 jaar oud die in het buitenland wonen en die tijdelijk zijn teruggekeerd naar hun thuisland, zullen het Oekraïense grondgebied niet meer zomaar kunnen verlaten. Met die maatregel hoopt Kiev meer mannen te kunnen mobiliseren voor het leger.
"Oekraïense burgers die Oekraïne langer dan drie maanden hebben verlaten, zullen niet langer worden opgenomen in de categorie van mensen die zijn uitgesloten van de dienstplicht", zegt Andrij Demtsjenko, woordvoerder van de Oekraïense grenswacht. "Ze zijn verplicht om zich binnen de dertig dagen in te schrijven bij het leger."
De maatregel is al sinds 1 juni van kracht, zegt Demtsjenko nog. "Deze bepaling geldt voor alle mannelijke Oekraïense burgers tussen 18 en 60 jaar."
Kiev hoopt met die maatregel zijn leger te kunnen versterken. Na ruim twee jaar oorlog tegen Rusland kampt de krijgsmacht met een tekort aan manschappen, terwijl de militairen aan het front aan aflossing toe zijn. Om daaraan te verhelpen had Oekraïne al een omstreden nieuwe mobilisatiewet ingevoerd.
Oekraïense mannen van diensplichtige leeftijd konden tot nu toe vrij het land in- en uitreizen wanneer ze over een verblijfsvergunning in het buitenland beschikten. Maar door de nieuwe mobilisatiewet is die uitzondering op 1 juni geschrapt.
De Amerikaanse ambassade in Kiev had de burgers met dubbele nationaliteit dinsdag al afgeraden om nog naar Oekraïne te reizen. "Er is een extreem groot risico dat u het land niet meer mag verlaten", waarschuwde de ambassade.
Noorwegen verhoogt defensiebudget tot boven NAVO-norm
Het parlement van Noorwegen heeft unaniem ingestemd met regeringsplannen om het defensiebudget de komende twaalf jaar te verhogen. Het gaat om een verhoging van 11 miljard kronen, waardoor de totale defensie-uitgaven over die periode op 611 miljard kronen (53,21 miljard euro) komen. Daarmee komt het budget tegen 2036 op zo'n 3 procent van het bruto binnenlands product, hoger dan de 2 procent die de NAVO van haar bondgenoten verlangt.
De regering van premier Jonas Gahr Støre had in april de aanschaf van vijf nieuwe onderzeeërs voorgesteld. Het parlement voegt daar een extra onderzeeër en een luchtafweersysteem aan toe. Het nieuwe defensieplan zal op 11 juni worden goedgekeurd.
NAVO-lid Noorwegen grenst in de poolcirkel aan Rusland. De Russische aanval op Oekraïne heeft het Scandinavische land doen concluderen dat meer militaire uitgaven nodig zijn om eventuele Russische agressie het hoofd te kunnen bieden.
Wat zeggen de verkiezingsprogramma's van onze politieke partijen? Welke partij wil het defensiebudget verhogen, en wie wil de militaire dienstplicht weer invoeren? Lees het hier.
Biden aangekomen in Frankrijk voor meerdaags bezoek
De Amerikaanse president Joe Biden is woensdagochtend in Frankrijk aangekomen. Hij is donderdag bij de herdenking van D-day en heeft tijdens zijn meerdaagse bezoek ontmoetingen met onder anderen de Franse president Emmanuel Macron en Volodymyr Zelensky, de president van Oekraïne.
Biden spreekt in Frankrijk verder met Amerikaanse veteranen van de Tweede Wereldoorlog. Ook onder anderen de Britse koning Charles, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Canadese premier Justin Trudeau gaan naar Normandië om te herdenken dat de geallieerden daar tachtig jaar geleden landden.
Biden werd bij aankomst op een vliegveld in Parijs verwelkomd door de Franse premier Gabriel Attal. De president en zijn vrouw Jill zijn vijf dagen in Frankrijk. Het is de verwachting dat hij vrijdag in een toespraak het belang van het verdedigen van vrijheid en democratie onderstreept. Hij zal de Verenigde Staten waarschijnlijk presenteren als de beschermer van democratie en internationale bondgenootschappen.
Biden werd bij aankomst op een vliegveld in Parijs verwelkomd door de Franse premier Gabriel Attal.Beeld ANP / EPA Oekraïne verwelkomt komst vicepresident VS naar vredesconferentie
Oekraïne verwelkomt de komst van de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris naar de vredesconferentie voor Oekraïne. Het land uitte eerder zijn teleurstelling toen president Joe Biden niet naar de bijeenkomst in Zwitserland leek te komen.
De aanwezigheid van Harris wordt "belangrijk nieuws" genoemd door Andriy Jermak, het hoofd van het presidentiële kantoor in Oekraïne. De conferentie wordt op 15 en 16 juni gehouden bij Luzern. President Volodymyr Zelensky zei vorige maand dat het wegblijven van Biden "geen sterke beslissing" zou zijn. "Zijn afwezigheid zou alleen maar een staande ovatie voor Poetin zijn", verklaarde hij daarover.
Jermak kondigde ook twee aanstaande ontmoetingen aan tussen Biden en Zelensky, zonder details te geven. Het Witte Huis heeft gemeld dat de twee elkaar ontmoeten in de marge van de herdenking van D-day in Frankrijk. Biden en Zelensky staan donderdag samen met andere leiders stil bij de landing van de geallieerden tachtig jaar geleden op de kust van Normandië.
Franse legerinstructeurs in Oekraïne ‘legitiem doelwit’, dreigt Rusland
Als Frankrijk legerinstructeurs naar Oekraïne stuurt, vormen zij wat Rusland betreft een "legitiem doelwit". Daarmee dreigde de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov gisteravond tijdens een persconferentie. Ook wat betreft Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov genieten Franse troepen geen immuniteit, benadrukte hij. "Instructeurs die Kiev helpen hebben geen immuniteit, of ze nu Frans zijn of niet."
De twee hooggeplaatste Russen verwezen naar een opmerking van de Oekraïense legerbaas Oleksandr Syrsky van vorige week. Toen zei Syrsky dat hij binnenkort Franse militairen toe zou staan om Oekraïense manschappen in trainingscentra op Oekraïens grondgebied te komen opleiden. Zowel Kiev als Parijs zwakten die beweringen vrijwel direct af, al heeft de Franse president Macron al vaker geopperd dat Europese bondgenoten van Oekraïne zouden moeten overwegen het land met eigen militairen te ondersteunen. Dat leidde in het verleden tot kritiek van Europese bondgenoten, die vrezen voor een verdere escalatie van de oorlog.
Vorige week meldden bronnen in het diplomatencircuit dat Frankrijk bereid zou zijn om een coalitie van zulke instructeurs te leiden.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov.Beeld via REUTERS Maartje Geels
Russisch offensief lijkt te verzanden in chaos: ‘Dit kan als een boemerang in het gezicht terugkomen’
Het Russische offensief in de Oekraïense regio Charkiv lijkt te verzanden in chaos en zware verliezen. En dat terwijl Oekraïne nog maar net begonnen is met de inzet van westerse wapens tegen doelwitten op Russisch grondgebied. "Dit toont opnieuw het failliet van de operationele planning aan Russische zijde."
Biden ontmoet Zelensky tijdens herdenking D-day in Frankrijk
De Amerikaanse president Joe Biden zal zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky ontmoeten in de marge van de herdenking van D-day in Normandië. Dat meldde het Witte Huis vlak nadat Biden naar Frankrijk was afgereisd. De twee zullen elkaar ook spreken op de G7-top in Italië.
In die gesprekken zullen de twee leiders "de stand van zaken in Oekraïne bespreken", zei de Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan aan boord van het presidentiële vliegtuig Air Force One.
Volgens Sullivan zal Biden niet toezeggen Amerikaanse militaire instructeurs naar Oekraïne te sturen. Dat is volgens waarnemers nodig om Oekraïense militairen te leren met Amerikaanse wapens te vechten. "We plannen geen trainingsmissie in Oekraïne", zei Sullivan. "Ze hebben meer luchtverdediging en andere wapens nodig en die zullen we hen blijven leveren."
Of Frankrijk een aankondiging rond het sturen van eigen troepen zal doen, is nog niet bekend. Volgens Franse media probeert president Emmanuel Macron een trainingscoalitie van bereidwillige landen op touw te zetten. Zelensky en Macron zullen elkaar vrijdag spreken in het Elysée om het te hebben over "de noden van Oekraïne". Zelensky zal vrijdag ook het Franse parlement toespreken.
Rusland heeft geen uitnodiging gekregen voor de herdenkingsplechtigheid in Frankrijk op 6 juni ter ere van 80 jaar landing van Normandië.
Zelensky en Biden eerder tijdens een bezoek van die eerste aan het Witte Huis in december 2023.Beeld AFP Noors parlement verhoogt defensiebudget tot boven NAVO-norm
Het parlement van Noorwegen heeft unaniem ingestemd met regeringsplannen om het defensiebudget de komende twaalf jaar te verhogen. Het gaat om een verhoging van 11 miljard kronen, waardoor de totale defensie-uitgaven over die periode op 611 miljard kronen (53,21 miljard euro) komen.
Daarmee komt het budget tegen 2036 op zo'n 3 procent van het bruto binnenlands product, hoger dan de 2 procent die de NAVO van haar bondgenoten verlangt.
NAVO-lid Noorwegen grenst in de poolcirkel aan Rusland. De Russische aanval op Oekraïne heeft het Scandinavische land doen concluderen dat meer militaire uitgaven nodig zijn om eventuele Russische agressie het hoofd te kunnen bieden.
De regering van premier Jonas Gahr Støre had in april de aanschaf van vijf nieuwe onderzeeërs voorgesteld. Het parlement voegt daar een extra onderzeeër en een luchtafweersysteem aan toe. Het nieuwe defensieplan zal op 11 juni worden goedgekeurd.
NAVO-chef Stoltenberg bekritiseert China voor boycot Oekraïne-vredestop
De secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg heeft China bekritiseerd omdat het land volgens hem de vredesconferentie over Oekraïne boycot. "Het is jammer dat China heeft besloten niet deel te nemen", zei de Noor in een interview met de Noord-Duitse openbare omroep NDR.
De afzegging toont volgens Stoltenberg dat China niet in staat is om de invasie van Rusland in Oekraïne - "een flagrante schending van het internationaal recht" - te veroordelen. Stoltenberg verklaarde ook dat de Chinese president Xi Jinping en de Russische president Vladimir Poetin vlak voor de invasie een overeenkomst tekenden waarin ze elkaar onbeperkte samenwerking hadden beloofd.
Sinds de invasie blijkt China de Russische oorlogseconomie te ondersteunen door geavanceerde technologie, micro-elektronica, microchips en andere apparatuur te verkopen. Die onderdelen zijn nodig voor de productie van raketten, gevechtsvliegtuigen en tanks in Rusland en stellen het Russische leger in staat om zijn oorlog tegen Oekraïne voort te zetten.
China liet vorige week weten dat het niet deelneemt aan de vredestop voor Oekraïne die Zwitserland organiseert. Het vindt dat ook Rusland op de top moet worden vertegenwoordigd, maar dat land is niet uitgenodigd. Zwitserland organiseert de top van 15 en 16 juni op verzoek van Oekraïne, dat hoopt de internationale steun voor Kyiv te vergroten. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky had China opgeroepen deel uit te maken van de conferentie.
Volgens Zwitserland hebben al meer dan tachtig landen hun deelname aan de top bevestigd.
NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg.Beeld AFP Duolingo verwijdert lgbtq+-verwijzingen in Rusland na waarschuwing
Duolingo, de app waarmee je een taal kan leren, heeft verschillende lgbtq+-verwijzingen uit zijn applicatie in Rusland verwijderd. Roskomnadzor, de Russische toezichthouder voor communicatie, had Duolingo gewaarschuwd voor het publiceren van materiaal waarin "niet-traditionele seksuele relaties" en "lgbtq-propaganda" worden gepromoot.
Rusland bestempelt de 'ltbq+-beweging' als extremistisch. Rusland heeft vorig jaar de beperkingen op de promotie van wat het lgbtq-propaganda noemt, verruimd. Russische rechtbanken hebben eerder al boetes opgelegd aan overtreders van de wetten rond ltbq+-propaganda.
Honderden aanhangers gedenken verjaardag Navalny bij zijn graf
Honderden aanhangers van de overleden Russische oppositieleider Aleksej Navalny hebben zijn verjaardag herdacht bij zijn graf. De Kremlincriticus zou 48 jaar zijn geworden, maar stierf afgelopen februari onder onduidelijke omstandigheden in een Russische gevangenis.
Bij het graf op de Borisovo-begraafplaats in Moskou stond een zwart-wit-foto van Navalny. Mensen legden er honderden bloemboeketten, tekeningen en briefjes bij. Veel aanwezigen gaven aan dat ze hopen dat Navalny op deze manier niet vergeten wordt en dat ze zijn familie willen steunen. Sommigen huilden en zongen liederen.
Navalny's vrouw Joelia Navalnaja was niet bij de herdenking op de begraafplaats, omdat ze in Berlijn in ballingschap zit. Daar woonde ze een kerkdienst bij voor haar overleden echtgenoot.
Navalny zat ruim drie jaar vast toen hij overleed. Hij was een uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin en had al eens een vergiftigingspoging overleefd. Zijn weduwe en veel westerse leiders houden Poetin verantwoordelijk voor de dood van Navalny.
Beeld AFP Beeld AFP Rusland vernietigde 9 gigawatt aan energiecapaciteit in Oekraïne, zegt Kiev
De Russische raket- en droneaanvallen hebben meer dan 9 gigawatt aan nucleaire capaciteit in Oekraïne vernield. "De situatie is zeer ernstig", heeft de Oekraïense premier Denys Sjmyhal dinsdag verklaard tijdens een regeringsoverleg.
Negen gigawatt is ongeveer een zesde van de stroomcapaciteit waarover Oekraïne tot voor 2014 beschikte. Het land kon toen nog gebruik maken van de centrales op het schiereiland de Krim - dat tien jaar geelden door Rusland werd geannexeerd - en in de oostelijk regio's Loehansk en Donetsk. Na de Russische invasie van meer dan twee jaar geleden kwam ook de kerncentrale van Zaporizja - met een capaciteit van 6 GW de grootste van Europa - in Russische handen terecht.
Schade aan een Oekraïense elektriciteitscentrale na een Russische raketaanval. Beeld REUTERS Bovendien neemt het Russische leger sinds maart de warmte- en waterkrachtcentrales in Oekraïne onder vuur. De drie kerncentrales die nog onder controle van de regering staan, vormen nu de basis van de Oekraïense energieproductie.
Netbeheerder Ukrenerho ziet zich genoodzaakt om regelmatig geplande stroomonderbrekingen door te voeren. In verschillende wijken in de hoofdstad Kiev wordt de elektriciteit 's middag al uitgeschakeld wegens een overschrijding van het maximaal toegestane verbruik.
De Oekraïense regering mikt nu op een betere luchtverdediging en herstelwerken aan de beschadigde faciliteiten, zegt Sjmyhal. Het energiesysteem moet ook meer gedecentraliseerd worden en het verbruik moet efficiënter verlopen. "Ons doel is om te besparen op alle niveaus: van grote bedrijven tot kleine huizen en woningen."
Kiev wil ook de import van generatoren, zonnepanelen en kleinere energiecentrales subsidiëren. De regering rekent bovendien op meer hulp van internationale partners. "We maken werk van een uitbreiding van de import uit Europa tot 2,2 gigawatt", zegt Sjmyhal. Momenteel kan tot 1,7 GW aan bijkomende stroom geïmporteerd worden uit naburige EU-lidstaten en Moldavië.
Denemarken verhoogt dreigingsniveau voor cyberaanvallen
Denemarken verhoogt zijn dreigingsniveau voor cyberaanvallen naar drie op een schaal van vijf. Het Deense centrum voor cyberveiligheid verwijst naar een toenemende dreigingen vanuit Rusland, zo zegt de Deense minister van Defensie, Troels Lund Poulsen, op dinsdag.
"We zien dat Rusland in toenemende mate bereid is om NAVO-landen uit te dagen door sabotage, beïnvloedingscampagnes en cyberaanvallen", zegt de Defensieminister. Niveau drie houdt in dat er er "een of meer actoren zijn met de intentie en capaciteit voor aanvallen of schadelijke activiteiten, maar dat er geen aanwijzingen voor specifieke aanwijzingen voor dergelijke activiteiten", aldus de CFCS.
Rusland sluit aanval op eventuele Franse militaire instructeurs in Oekraïne niet uit
Rusland waarschuwt dat indien Franse militairen opleiding geven in Oekraïne, ze niet veilig zijn voor aanvallen. "Geen enkele militaire opleider heeft immuniteit", zegt Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov op dinsdag. "Het maakt niet uit of ze nu Frans zijn of niet."
De Franse regering wil een coalitie oprichten met verschillende landen om militairen naar Oekraïne te sturen ter opleiding van Oekraïense troepen. De Litouwse eerste minister zei dat plan te willen steunen. Volgens de Amerikaanse krant Wall Street Journal zijn er ook gesprekken met het Verenigd Koninkrijk aan de gang.
Op maandag gooide Kiev nog olie op het vuur door aan te kondigen dat Franse militaire opleiders "binnenkort" in Oekraïne zouden aankomen. Dat klopt niet, aangezien er nog steeds besprekingen tussen Parijs en Kiev gaande zijn.
Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov.Beeld via REUTERS Na vondst doodskisten voor Eiffeltoren zegt Moskou zich niet te moeien in Frankrijk
Beeld AP Rusland mengt zich niet met Frankrijk en het land voert ook geen desinformatiecampagne tegen de Olympische Spelen van Parijs deze zomer. Dat heeft de Russische ambassade in Parijs dinsdag laten weten, enkele dagen nadat aan de Eiffeltoren doodskisten werden geplaatst, bedekt met een Franse vlag en de woorden 'Franse soldaten in Oekraïne' erop geschreven. "Ons land heeft belangrijker prioriteiten", aldus de ambassade.
In een persbericht haalt de ambassade verder nog uit naar een "nieuwe russofobe campagne in de Franse media". Het gaat om gevaarlijke "hysterie" voor Russische burgers in Frankrijk, klinkt het nog. De ambassade betuigt zijn solidariteit met "de Franse burgers die het voorwerp werden van een heksenjacht, gewoon omdat ze voorstander zijn van een behoud van de jarenlange vriendschapsbanden tussen onze landen".
Wat betreft de ambassade moeten de Franse autoriteiten ingrijpen om deze "anti-Russische informatiecampagne te beëindigen".
Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov ontkende van zijn kant dat Moskou een desinformatiecampagne voert tegen de Olympische Spelen. Een recent Microsoft-rapport beschuldigde Moskou ervan de inspanningen van zo'n campagne op te voeren, maar dat is "pure laster", meent Peskov. Volgens het Microsoft Threat Analysis Center (MTAC) zaaien twee Russische groeperingen, Storm-1679 en Storm-1099, "angst om toeschouwers te ontmoedigen de Spelen bij te wonen".
Drie mannen die ervan verdacht worden zaterdag doodskisten te hebben gezet aan de voet van de Eiffeltoren, zijn maandag voor de onderzoeksrechter in Parijs verschenen. Ze zijn voorlopig niet aangehouden. Het gaat om de chauffeur, een 38-jarige Bulgaar, en twee andere mannen, de ene 25 jaar oud, geboren in Duitsland, de andere 17 jaar oud, geboren in Oekraïne.
Zelensky: slechte vredesdeal tussen Rusland en Oekraïne zou ‘loser-president’ van Trump maken
Als voormalig Amerikaans president Donald Trump (77) in november herverkozen wordt en een slechte vredesdeal tussen Rusland en Oekraïne voorstelt, riskeert hij de geschiedenis in te gaan als “een loser-president”. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky (46) gezegd in een interview met de Britse krant The Guardian. “Washington zou dan geen internationale speler meer zijn.”
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky.Beeld AFP De Oekraïense president zegt dat hij “nog geen strategie” heeft voor het geval Donald Trump een comeback maakt als Amerikaans president. Trump heeft al meermaals beweerd dat hij de oorlog in Oekraïne “in één dag” kan oplossen. Zijn adviseurs stelden eerder ook voor om de bezette oostelijke gebieden van Oekraïne en het schiereiland de Krim aan Rusland te geven, iets wat de Oekraïners volgens Zelensky “niet zullen pikken”.
De Russische president Vladimir Poetin zal bovendien elke vredesdeal die door Trump is bedacht schenden, gelooft Zelensky. “Een staakt-het-vuren is een val. Poetin zou nadien alleen maar verder gaan, Trump vernederen en hem zwak doen lijken voor de rest van de wereld.”
‘Oekraïne gebruikte Amerikaanse Himars in Russische provincie Belgorod’
Het Oekraïense leger heeft dit weekend luchtafweer in de Russische provincie Belgorod vernietigd. Dat gebeurde vermoedelijk voor het eerst met het door de VS geleverde raketartilleriesysteem Himars, meldt de Amerikaanse militaire denktank Institute for the Study of War (ISW).
Twitter bericht wordt geladen...
Sinds vorige week vrijdag mag Oekraïne de door Amerika geleverde wapens inzetten op Russisch grondgebied, om tegenvuur te bieden in de buurt van de stad Charkiv. Kiev mag de wapens echter niet op grote schaal gebruiken tegen doelen in het hele Russische grensgebied, en ook aanvallen dieper in Rusland met de Atacs-raket zijn niet toegestaan. Die laatste is het enige wapen met een groot bereik dat de Oekraïners hebben ontvangen.
Het ISW meldt dat Russische bronnen sinds vorige week vrijdag in toenemende mate melding maakten van Oekraïense aanvallen met Himars. Rusland zal volgens de denktank iedere succesvolle aanval in Belgorod betitelen als een Himars-aanval, ongeacht het gebruikte systeem.
De aanval van afgelopen weekend vond volgens ISW op zaterdag of zondag plaats, op zo’n 60 kilometer van de frontlinie in het noorden van de provincie Charkiv. Oekraïense autoriteiten hebben nog niet gereageerd op de aanval.
Jasper Daams
Oekraïne vraagt meer vrijheid om Rusland aan te vallen
Oekraïne gaat zijn bondgenoten vragen om zijn leger meer vrijheid te geven om westerse apparatuur te gebruiken om militaire doelen in Rusland aan te vallen. Eerder beslisten de VS al om de beperkingen op bepaalde wapens die aan Kiev worden geleverd gedeeltelijk op te heffen.
Vorige week gaf Washington Oekraïne de toestemming om door de VS geleverde wapens te gebruiken bij aanvallen op doelen op Russisch grondgebied, in de buurt van de Oekraïense stad Charkiv.
Oekraïense militairen trainen in de regio-Donetsk.Beeld NICOLE TUNG / NYT Rusland bestookt dat grensgebied dagelijks met bommen die worden afgeworpen vanuit vliegtuigen in het Russische luchtruim, buiten het bereik van de Oekraïense wapens. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft herhaaldelijk gezegd dat de enige manier om hier een einde aan te maken het gebruik van westerse wapens met een groter bereik is.
De bondgenoten van Kiev zijn verdeeld over het gebruik van westerse wapens voor aanvallen op Russisch grondgebied en niet alleen op bezette Oekraïense gebieden. Tegenstanders vrezen dat de toestemming om over de grens te bombarderen zou leiden tot een direct conflict met Moskou.
Amerikaanse vicepresident Harris komt naar Oekraïense vredestop
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft een hooggeplaatste gast binnen voor ‘zijn’ vredestop: de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris komt deze maand naar de top bij het Zwitserse Luzern. Dat maakt het Witte Huis zojuist bekend.
De top, die Oekraïne op 15 en 16 juni organiseert, is bedoeld om “een concrete routekaart voor de deelname van Rusland aan het vredesproces” uit te stippelen. Rusland is echter niet uitgenodigd, 160 andere landen wel. Omdat Rusland niet is uitgenodigd, zal er ook geen Chinese vertegenwoordiger zijn. Volgens China is de top zinloos zonder Rusland.
De VS komen dus wel, al zal Zelensky het met de vicepresident moeten doen. President Joe Biden is die dagen aanwezig op een evenement om geld op te halen voor zijn verkiezingscampagne, zo meldt AP.
De Amerikaanse vicepresident Kamala Harris.Beeld AFP Dylan van Bekkum
Oekraïne stelt zich beter te kunnen verdedigen in Charkiv-regio, onder meer door gebruik Amerikaanse munitie
Het Oekraïense leger slaagt er beter in zich te verdedigen tegen Russische aanvallen in de Charkiv-regio. Dat zegt een commandant van troepen in de regio tegen het Oekraïense persbureau Ukrinform. De toestemming om Amerikaanse munitie te gebruiken om doelen in de Russische grensregio Belgorod aan te vallen zou daarbij een belangrijke rol spelen.
Lang hielden westerse bondgenoten van Oekraïne vast aan het idee dat geleverde munitie, wapens en ander materiaal alleen gebruikt mocht worden voor verdediging van Oekraïens grondgebied. Het Russische offensief in de grensregio Charkiv, dat vorige maand begon, bemoeilijkte dat standpunt, omdat Rusland deels aanviel vanuit Russisch grondgebied onmiddellijk grenzend aan die regio. Voor het Oekraïense leger werd het daarom moeilijker zich te verdedigen.
De Amerikaanse president Joe Biden gaf Oekraïne vorige week toestemming om Amerikaans materieel toch te gebruiken voor aanvallen op Russisch grondgebied, zij het enkel net over de grens bij Charkiv. Andere westerse landen volgden de VS hierin.
Volgens de commandant, Joeri Fedorenko, betaalt zich dat direct uit. "Onze uitgangspositie wordt beter en we zijn bezig de vijand te verslaan", zei hij tegen Ukrinform. doelend op Rusland. "We verwoesten materiaal en reserves van de vijand, vooral op het Russische grondgebied."
Het geclaimde succes kan niet onafhankelijk geverifieerd worden. Oekraïne heeft er belang bij het westen ervan te overtuigen dat de extra ruimte die het nu heeft gekregen direct tot succes leidt. Wel melden Russische militaire bloggers, die doorgaans goed zijn ingevoerd, dat het Oekraïense leger in de regio Charkiv inderdaad aan het herstellen lijkt te zijn. Sommigen hebben het zelfs over een mogelijk tegenoffensief ten noorden van de stad Charkiv.
Dylan van Bekkum
Drietal dat doodskisten aan Eiffeltoren legde, voor onderzoeksrechter
Beeld AP Drie mannen die ervan verdacht worden dat ze zaterdag doodskisten gezet hebben aan de voet van de Eiffeltoren, zijn maandag voor de onderzoeksrechter in Parijs verschenen. Het Openbaar Ministerie in Parijs heeft gevraagd om de drie aan te klagen wegens "geweld met voorbedachten rade".
Het gaat om de chauffeur, een 38-jarige Bulgaar, en twee andere mannen, de ene 25 jaar oud, geboren in Duitsland, de andere 17 jaar oud, geboren in Oekraïne, zegt het Openbaar Ministerie.
De drie mannen worden ervan verdacht op zaterdag vijf doodskisten - bedekt met de Franse vlag en de woorden 'Franse soldaten in Oekraïne' achtergelaten te hebben in de omgeving van de Eiffeltoren. Het opschrift verwijst mogelijk naar een uitspraak van de Franse president Emmanuel Macron, die de inzet van Franse militaire instructeurs in Oekraïne niet uitsloot.
Een van de gearresteerden zou ook betrokken geweest zijn bij een eerder incident aan een holocaustherdenkingsmonument in Parijs. In mei werden rode handen op het monument geschilderd. De Franse onderzoekers sluiten niet uit dat een buitenlandse mogendheid beide incidenten steunt. Volgens de Franse krant Le Monde zou Rusland mogelijk betrokken zijn.
Russische vrouwen demonstreren bij ministerie van Defensie in Moskou: 'Breng mijn echtgenoot naar huis'
Een groep vrouwen heeft actie gevoerd bij het Russische ministerie van Defensie in Moskou. Ze eisen dat hun partners die in Oekraïne vechten weer naar huis mogen en vroegen om een gesprek met de nieuwe minister van Defensie.
Bij het gebouw verzamelden zich ongeveer vijftien vrouwen, soms met jonge kinderen. Ze hadden bordjes meegenomen met teksten als "breng mijn gemobiliseerde echtgenoot naar huis" en deelden beelden van zichzelf op sociale media.
"We vragen jullie om de minister van Defensie te bellen", zei een van de vrouwen tegen een politieman, die ze vroeg protestborden neer te leggen. Een andere vrouw wees naar haar jonge dochter en zei: "Zie je haar? Drie maanden na haar geboorte namen ze mijn echtgenoot mee."
De autoriteiten hebben onlangs een belangengroep van soldatenvrouwen, Put Domoy, aangemerkt als 'buitenlandse agent'. Vrouwen die maandag actie kwamen voeren, vertelden dat ze geen deel uitmaken van die groep.
Rusland besloot in 2022 tot een gedeeltelijke mobilisatie om meer militairen te kunnen inzetten. Dat besluit leidde tot een uittocht van mannen. Die verlieten het land omdat ze niet in dienst wilden tijdens de oorlog in Oekraïne.
Polen investeert miljarden in digitale veiligheid na cyberaanval
Polen gaat 3 miljard zlotys (700 miljoen euro) investeren in het verbeteren van de digitale veiligheid. Dat maakte minister Krzysztof Gawkowski bekend na een cyberaanval op staatspersbureau PAP.
De autoriteiten zijn beducht op Russische cyberaanvallen in aanloop naar de Europese verkiezingen van deze maand. De cyberaanval op PAP leidde tot nog meer bezorgdheid. Bij het persbureau verscheen vorige week een nepartikel over militaire mobilisatie.
Gawkowski zei dat zijn land zich in de frontlinie bevindt van de "cyberstrijd" tegen Rusland. Er zouden ook al cyberaanvallen zijn afgeslagen op belangrijke infrastructuur. Er moeten nu miljarden worden geïnvesteerd in een "cyberschild".
China ontkent vredestop Oekraïne te ondermijnen
China zegt geen druk op andere landen uit te oefenen om niet deel te nemen aan de aankomende vredestop voor Oekraïne in Zwitserland. Dat heeft een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken gezegd. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky beschuldigde China afgelopen weekend ervan de vredestop te ondermijnen.
China liet vorige week weten dat het niet zal deelnemen aan de vredestop, die op initiatief van Oekraïne op 15 en 16 juni wordt georganiseerd in de buurt van Luzern. Beijing ziet geen heil in de top zolang Rusland niet ook aanwezig zal zijn. Hoewel een van de doelen van de top is om ‘een concrete routekaart voor de deelname van Rusland aan het vredesproces’ te creëren, is Moskou niet uitgenodigd voor de top. De Russen zelf hebben de top steevast ‘zinloos’ genoemd.
Of Zelensky zelf overigens fysiek aanwezig zal zijn op de top is nog de vraag. Zijn woordvoerder bevestigde vandaag zijn deelname, maar gaf aan geen mededelingen te kunnen doen over zijn reizen. Ruim honderd landen hebben hun deelname aan de top inmiddels toegezegd. Daaronder bevinden zich de landen van de G7, naast onder andere de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie.
Volodymyr Zelenskyy afgelopen weekend in Singapore, waar hij China ervan beschuldigde de vredestop te ondermijnen.Beeld AFP Rusland en China sloten in februari 2022 – vlak voor de Russische invasie van Oekraïne – een zogeheten ‘partnerschap zonder grenzen’. Sindsdien is de handel tussen beide landen sterk toegenomen. Zo is Rusland vanwege westerse sancties voor de export van olie en gas uitgeweken naar China. Tegelijkertijd zouden de onderhandelingen over de nieuwe gasleiding Power of Siberia 2 vastzitten, omdat China weigert tegemoet te komen aan de door Rusland gevraagde prijs, zo meldt The Financial Times vandaag.
Daarnaast waarschuwen onder meer de Verenigde Staten de laatste maanden voor de export van zogeheten dual-use goederen, die voor zowel civiele als militaire doeleinden te gebruiken zijn, naar Rusland. De Chinese defensieminister Dong Ju ontkende afgelopen weekend wapensteun te leveren aan Rusland. Bovendien zouden er scherpe controles zijn ingevoerd tegen de uitvoer van dual-use goederen.
Thom Canters
Oekraïne verwacht recordimport elektriciteit na Russische aanvallen
Oekraïne verwacht maandag een recordhoeveelheid elektriciteit te importeren uit Europese landen. Het ministerie van Energie voorziet de import van ruim 27.000 megawattuur na nieuwe Russische aanvallen op de Oekraïense energievoorziening.
Rusland heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk grootschalige aanvallen uitgevoerd op de energiesector. Infrastructuur wordt bestookt met raketten en drones. Oekraïens president Volodymyr Zelensky vraagt westerse bondgenoten om meer luchtafweersystemen en een snelle levering van F-16's om de aanvallen te kunnen afslaan.
Oekraïne staat dit jaar militair onder grote druk. Er ontstonden munitietekorten doordat het in de Verenigde Staten maanden duurde om een nieuw steunpakket goed te keuren. Rusland begon vorige maand bovendien een nieuw offensief in grensregio Charkiv. Daarnaast hebben aanvallen op elektriciteitscentrales geleid tot stroomuitval.
Lees ook. Rusland valt energienet Oekraïne aan. Alweer
Beeld van Kiev tijdens een noodblack-out op 1 juni.Beeld AFP Dode bij Russische raketaanval op Charkiv, meldt Oekraïne
Bij een raketaanval van Rusland op de stad Charkiv is een dode gevallen. Dat meldt de gouverneur van de gelijknamige provincie Oleh Synjehoebov in een bericht op Telegram. De aanval trof een recreatiecentrum. Twee andere mensen raakten gewond. De beweringen kunnen niet onafhankelijk geverifieerd worden.
Rusland voert de afgelopen weken vrijwel dagelijks aanvallen uit op en rondom Charkiv, de tweede stad van Oekraïne. Vorige week sloegen projectielen in op een bouwmarkt in de stad, die op dat moment druk werd bezocht. Zeker zestien mensen kwamen daarbij om het leven. Afgelopen weekend vielen bovendien twaalf gewonden na een aanval op twee huizen in de buurt van Charkiv.
Intussen wordt er langs de grens ten noordoosten van de stad nog steeds gevochten tussen Oekraïense en Russische troepen. Het Russische leger opende met een aanval op het noorden van de provincie vorige maand een nieuw front in de oorlog. De afgelopen weken heeft Oekraïne de aanvankelijke Russische opmars grotendeels gestuit. Rusland zegt een bufferzone te willen creëren langs de grens, alhoewel Oekraïne vreest dat het offensief de opmaat kan zijn naar een poging om ook de stad Charkiv in te nemen.
Thom Canters
Oekraïne bevestigt deelname Zelensky aan G7-top
Oekraïens president Volodymyr Zelensky neemt deze maand deel aan de G7-top in Italië, bevestigt een woordvoerder. Of hij daarvoor ook naar dat land afreist, is nog niet bekend.
"Helaas kan ik niet bevestigen of ontkennen dat de president fysiek aanwezig zal zijn bij de G7-top, maar er is in elk geval, online of fysiek, geen twijfel dat hij erbij is", aldus een woordvoerder van Zelensky op de Oekraïense televisie. De president was vorig jaar ook bij de G7-top in Japan. Zijn reizen worden om veiligheidsredenen doorgaans niet van tevoren aangekondigd.
De top wordt op 13, 14 en 15 juni gehouden in de zuidoostelijke regio Apulië. De bijeenkomst wordt bijgewoond door de leiders van de G7-landen, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. De G7-landen bestaan uit de huidige voorzitter Italië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
Honderden aanwezigen bij herdenkingsceremonie Oekraïense activiste
Een herdenkingsceremonie voor Iryna Tsyboech, een 25-jarige Oekraïense activiste die omkwam op het slagveld, is zondag door honderden mensen bezocht. Tsyboech kwam om het leven nabij het front in de regio Charkiv.
Voor de oorlog was Tsyboech journalist voor de Oekraïense publieke omroep Suspilne. Na de Russische inval ontpopte ze zich tot activiste en diende ze als vrijwillig legerarts in het Oekraïense leger. Voor haar bijdrage in de strijd ontving Tsyboech afgelopen maart een onderscheiding van de krant Ukrainska Pravda. In november vorig jaar kreeg ze van president Zelensky al een onderscheiding voor haar verdiensten in het leger.
Tsyboech had voor haar vertrek naar het front een brief achtergelaten waarin ze beschreef hoe een eventuele afscheidsceremonie voor haar zou moeten verlopen. In de brief verzocht ze bezoekers om traditionele Oekraïense liederen te zingen en vyshyvankas te dragen, traditionele geborduurde kleding. Aan die oproep werd massaal gehoor gegeven bij de ceremonie, zondag in Kiev.
Vrienden en familie rond de kist van Tsyboech.Beeld REUTERS Vrienden en familie huilen bij de kist van Tsyboech.Beeld AFP Beeld AFP Dana Holscher
Russische strijdkrachten melden val van gehucht Umanske in fel bevochten provincie Donetsk
Het Russische leger meldt dat zijn troepen Umanske hebben veroverd, een dorp in de oostelijke provincie Donetsk. Verdere bijzonderheden ontbreken. Oekraïne heeft nog niet op het bericht gereageerd. De legerleiding in Kiev maakt in zijn dagelijks statusrapport op Facebook geen melding van Umanske, wel dat Russische eenheden proberen op te rukken naar Sokil, een dorp 10 kilometer noordwaarts.
"Twee aanvallen zijn er afgeslagen, een derde is nog aan de gang", aldus de melding op Facebook. "De toestand blijft gespannen. Verdedigingseenheden nemen maatregelen om de frontlinie te stabiliseren."
Volgens DeepState, een doorgaans goed ingelichte website die de oorlogshandelingen nauwgezet volgt, namen de Russen Umanske al in op 26 mei. Russische militaire bloggers zeiden zelfs dat er op 9 mei al aanwijzingen waren dat Umanske was veroverd. Het is onduidelijk waarom de Russische legerleiding de val van het dorp nu pas bekendmaakt, meldt de Oekraïense krant Kyiv Post.
Umanske is in het vizier van de Russen gekomen nadat ze na hevige gevechten en zware verliezen de stad Avdiika en enkele omliggende gehuchten in handen kregen. Voor de oorlog uitbrak had Umanske een bevolking van 176 zielen, van wie er 45 procent Russisch sprak.
Peter van Ammelrooy
In grootste deel van Oekraïne stroomlevering stopgezet na zware Russische bombardementen
Oekraïne heeft in bijna het hele land de energievoorziening stilgelegd, nadat de Russen zaterdag aanzienlijke schade hadden toegebracht aan kritieke infrastructuur met een barrage aan drones en raketten. Zowel de bevolking als de industrie wordt getroffen door het uitvallen van de stroom.
De noodmaatregel raakt alle regio’s, op drie na, meldt Ukrenergo, de Oekraïense netwerkbeheerder. Het is onduidelijk wat de black-out voor gevolgen heeft voor instanties en of bijvoorbeeld hulpdiensten als ziekenhuizen buiten schot blijven. Ook is onduidelijk hoelang de maatregel gaat duren. De website van Ukrenergo bevat geen actuele informatie.
De aanhoudende bombardementen van de Russen op het energienet van Oekraïne dwingt de regering in Kiev regelmatig gedwongen tot black-outs, in steeds weer een wisselend deel van het land, om de stroomvoorziening voor kritieke doeleinden op peil te houden. De regering vreest dat de toestand kan verergeren naarmate het einde van de zomer nadert en de winter aanbreekt, tenzij Oekraïne meer materieel krijgt om zijn luchtverdediging te versterken en zich tegen Russische aanvallen te verweren. Zondagnacht haalde het Oekraïense leger 25 Russische drones neer, zo liet de legerleiding weten.
Peter van Ammelrooy
Zelensky noemt opeens wel man en paard, en verwijt China vredesconferentie te ondermijnen
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft China zondag ervan beschuldigd de vredestop te saboteren die zijn land over een kleine twee weken in Zwitserland wil beleggen.
"Helaas probeert China te voorkomen dat landen naar de Vredestop komen", zei Zelensky tegen verslaggevers in de wandelgangen van een veiligheidsforum van wereldleiders in Singapore. Hij gaf verder geen bijzonderheden over wat de Chinezen zouden doen om andere landen af te houden van deelname, en welke regeringen Peking probeert over te halen om weg te blijven.
Eerder had Zelensky in Singapore zijn teleurstelling uitgesproken over het feit dat sommige wereldleiders hun deelname aan de conferentie in Zwitserland nog niet hadden bevestigd, zonder namen te noemen. China had al gezegd dat zijn president Xi Jinping niet zal komen opdagen, als de Russen ook geen uitnodiging krijgen.
Ook de Amerikaanse president Joe Biden heeft nog niet gezegd of hij naar Zwitserland zal afreizen, hoewel er wel een delegatie uit de VS komt. Inmiddels hebben 105 landen en organisaties dat wel gedaan. Rusland heeft de onderhandelingen "niet relevant" bestempeld.
Volodymyr Zelensky bezocht ook de Filipijnen en ontmoette er president Ferdinand Marcos Jr. in Manila.Beeld ANP / EPA Peter van Ammelrooy
China zal niet aanwezig zijn op topconferentie om oorlog in Oekraïne te beëindigen
Meer dan honderd landen en organisaties nemen op 15 juni in Zwitserland deel aan de topconferentie die Oekraïne belegt om een einde te maken aan de oorlog in het land. Dat heeft president Volodymyr Zelensky gezegd in Singapore op de slotdag van de Shangri-La Dialoog, waar wereldleiders met elkaar praten over conflicten in het verre oosten, maar ook over de strijd in Gaza en in Oekraïne.
Zelensky noemt het teleurstellend dat sommige landen nog steeds niet hebben gezegd dat ze naar Zwitserland zullen komen om de top bij te wonen. De president noemt geen namen, maar hij doelt vrijwel zeker op China, dat zich officieel neutraal opstelt in het conflict, maar wordt gezien als een ‘stille’ bondgenoot van Rusland.
De Chinese regering liet vrijdag weten dat ze ‘moeilijk’ vindt om op de uitnodiging in te gaan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wijst erop dat de bijeenkomst ‘nog steeds niet voldoet aan de eisen van China en de verwachtingen van de internationale gemeenschap’. De Chinezen vinden dat de Russen ook in Zwitserland aanwezig moeten zijn. Ze zijn evenwel niet uitgenodigd, en Moskou heeft ook laten weten niet te zullen opdraven als dat wel zou gebeuren.
Peter van Ammelrooy
Oekraïense waterkrachtcentrale bij Zaporizja 'in kritieke toestand'
De waterkrachtcentrale op een Dnipro-stuwmeer bij Zaporizja, die beschadigd werd door een Russische raketaanval, bevindt zich volgens de Oekraïense autoriteiten in 'kritieke toestand'. Specialisten moesten de veiligheid van de bijbehorende dam onderzoeken, zei de militaire gouverneur Ivan Fedorov zaterdag op de Oekraïense televisie.
'Op dit moment is het verkeer van de linkeroever naar de rechteroever volledig geblokkeerd, dus het verkeer is beperkt voor omwonenden', aldus Fedorov.
De waterkrachtcentrale is de afgelopen maanden meerdere keren het doelwit geweest van Russische aanvallen. Eind maart brak er brand uit tijdens een massale raketaanval. De centrale raakte zwaar beschadigd en moest een tijd worden stilgelegd. Zaterdagavond werd de centrale opnieuw getroffen door raketten.
Sinds het begin van de oorlog heeft Oekraïne al meer dan 8.000 megawatt aan waterkrachtcentralecapaciteit verloren. Door de stroomtekorten is de energievoorziening gerantsoeneerd en zijn de elektriciteitsprijzen onlangs verhoogd.
De brand op de Dniprodam in Zaporizja eind maart. Beeld rv
