© WAS, Kioni Papadopoulos

Vijf jaar Ringland: hoe de droom om de Antwerpse Ring te overkappen een realistisch plan werd

Meer openbaar vervoer, een volledige scheiding van doorgaand en lokaal verkeer én een volledige overkapping van de Antwerpse Ring. Met dit toekomstbeeld lanceerde burgerbeweging Ringland zich op 14 februari 2014 als een positief alternatief voor het jarenlange politieke en juridische gekibbel over Oosterweel. Duizenden burgers zijn de voorbije vijf jaar meegegaan in het verhaal van een vlottere mobiliteit en een mooiere stad met gezondere lucht. Intussen heeft Ringland haar droom naar een gedragen en realistisch plan kunnen vertalen. Voor haar vijfde verjaardag presenteert de burgerbeweging ‘Het Ringland Boek, 5 jaar burgers in beweging’. Dre Smessaert en Elisabeth Vermeulen, Ringlanders van het eerste uur, vertellen over hun belangrijkste momenten.

Karin Vanheusden

© Kioni Papadopoulos

Elisabeth Vermeulen (31) herinnert zich de geboorte van Ringland nog goed. “In de zomer van 2013 hebben we met de jonge garde, mijn neven Wietse en Adriaan Vermeulen, Sven Augusteyns, Seppe De Blust en ikzelf, in café Stanny de naam Ringland bedacht.”

1. “We waren de discussies beu en wilden het anders doen”

“Ik ben een nichtje van Peter Vermeulen, architect bij bureau Stramien. Hij had in 2012 in zijn rapport Uit de ban van de Ring het voorstel gedaan om de Ring volledig te overkappen. Op familiefeesten kwam het idee van die overkapping geregeld ter sprake. Dit plan, hoewel nog heel technisch, deed ons dromen over Antwerpen. Toen mijn neef Adriaan een jaar later polste hoe het ermee stond, zei Peter dat wij, de jonge garde, maar mee aan de kar moesten trekken. Maar als we Peters fantastische plan een kans wilden geven, moesten we het bekendmaken in heel Antwerpen en zowel bij burgers als bij politici. Hoe wisten we nog niet, maar het klimaat was goed om te starten. Dat de nee-stem in het referendum over de Lange Wapper werd genegeerd en de regering vasthield aan het BAM-tracé maakte veel los bij de mensen. En er waren de actiegroepen stRaten-generaal en Ademloos die zich bleven verzetten. Ringland was hét alternatief. Omdat we de jarenlange discussies beu waren, wilden we het anders doen, los van de actiegroepen. Onze boodschap was nieuw, positief en hoopvol: leg een dak op de Ring en Antwerpen zal zo veel mooier worden.”

2. “Die eerste avond in De Roma, een hartverwarmend feest”

“Op 14 februari 2014 lanceerden we de website en Facebookpagina van Ringland. Ons doel: Ringland moet het debat tot aan de verkiezingen in mei domineren. Een eerste belangrijk moment was het startcolloqium van 20 maart in De Singel. Ringland zou er worden voorgesteld aan de vakwereld en de politici. Tot onze vreugde berichtten bijna alle media over ons. Ook die eerste infoavond in De Roma was spannend. Hoe zouden we ooit duizend mensen enthousiast krijgen om een hele avond te luisteren naar stedenbouwkundige plannen die hen moesten doen dromen van een mooiere stad? Dankzij een gevarieerd programma met optredens werd het een hartverwarmend feest. Het wij-gevoel die avond zal ik nooit vergeten.”

(Lees verder onder de foto.)

© WAS

3. “Dankzij crowdfunding nog sterker, nog enthousiaster”

“Die eerste crowdfunding in het najaar van 2014 bracht 100.000 euro op. Geld dat bedoeld was voor vier studies rond mobiliteit, luchtkwaliteit en gezondheid, stadsontwikkeling en betaalbaarheid. Absoluut noodzakelijk om de overheden te overtuigen van de noodzaak en haalbaarheid van de overkapping. Ons idee was simpel: we gaan op zoek naar vijfduizend mensen die 20 euro willen doneren in ruil voor vier symbolische vierkante meter Ringland. In amper drie maanden tijd hadden we het bedrag bijeen. Voor mij was dit een belangrijk moment want het toonde aan dat Ringland niet alleen mensen enthousiast maakte, maar hen ook overtuigde financieel bij te dragen.”

4.“Met de handtekeningen voor het referendum zijn we in het politieke spel gestapt”

© Dirk Kerstens

“In juni 2016 heeft Ringland samen met stRaten-generaal en Ademloos de campagne gestart voor een nieuwe volksraadpleging over Oosterweel en het BAM-tracé. De beoogde 70.000 handtekeningen waren de stok achter de deur om de regering te overtuigen van het alternatieve radicaal haventracé en Oosterweel-light. De actiegroepen hadden bij de Raad van State nog een procedure lopen tegen Oosterweel, Ringland niet. We hebben ons toen afgevraagd of zo’n volksraadpleging wel in ons DNA paste? En of zo’n initiatief niet indruiste tegen ons positieve verhaal? Natuurlijk was het fantastisch te kunnen steunen op een groot draagvlak, maar er was ook de politieke tegenstand. We wilden ook politiek au sérieux worden genomen. Daarom hebben we de klik gemaakt. Er zijn 75.505 handtekeningen opgehaald, maar de volksraadpleging is er niet gekomen, en de actiegroepen hebben hun klacht ingetrokken. Er was immers een akkoord in de maak.”

5. “Het Toekomstverbond was een mijlpaal, het Oosterweelakkoord een tweede”

“Ik heb de ondertekening van het Toekomstverbond op 15 maart 2017 live op tv gevolgd, maar ik was er nog niet echt gerust in. Wat tekenden we eigenlijk en wat was hierin onze verantwoordelijkheid? Later bleek iedereen, over de partijgrenzen heen, gewonnen voor de overkapping van de Ring. Ben Weyts, Geert Bourgeois en ook Bart De Wever steken nog altijd de politieke pluimen op hun hoed, en dat is prima.”

(Lees verder onder de foto.)

© BELGA

“Het Oosterweel-akkoord was een even grote opluchting. Er wordt naar de burger geluisterd, want door het akkoord over gescheiden verkeer over de hele Ring wordt een volledige overkapping mogelijk. Ringland wordt dus steeds concreter. We willen nu dat de volgende Vlaamse regering de overkapping in haar bestuursakkoord opneemt.”