Canada waarschuwt duizenden gelukszoekers die VS ontvluchten: "Strenge migratieregels gelden voor iedereen"

Eind januari, een week na de eedaflegging van de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump en de invoering van een inreisverbod voor moslims, verspreidde de Canadese premier Justin Trudeau een duidelijke boodschap naar alle vluchtelingen: "Aan al wie op de vlucht is voor vervolging, terreur en oorlog, Canada zal jullie verwelkomen, ongeacht je geloof. Diversiteit is onze kracht #WelcomeToCanada."

Vandaag ziet Canada, en dan vooral de provincie Quebec, de gevolgen van die tweet, zo zegt de conservatieve oppositiepartij, die Trudeau rechtstreeks de schuld geeft voor de forse toename van het aantal vluchtelingen dat de grens tussen de VS en Canada probeert over te steken.

Trein-bus-taxi

De Canadese grenspolitie merkt de laatste weken inderdaad een stijgende instroom van migranten die de VS verlaten in de hoop in Canada asiel te krijgen en daar een nieuw leven op te kunnen bouwen. Vooral de grensovergang tussen de staat New York en de provincie Quebec blijkt populair (zie kaart).

De migranten komen vanuit heel de VS per bus en trein naar Plattsburgh, de laatste grote stad in de VS, en nemen daar een taxi naar de grens. Daar steken ze illegaal de grens over en laten ze zich zonder veel verzet oppakken door de Canadese politie, in de hoop opvang en meteen een permanente verblijfsvergunning als vluchteling te krijgen. Begin deze maand begon het Canadese leger zelfs met de bouw van een tentenkamp aan de grens omdat ze de instroom niet meer de baas kon.

Florida

CNN tekende verhalen op van mensen die met hun hele hebben en houden helemaal vanuit Florida richting de grens zijn getrokken, een afstand van 2.500 kilometer doorheen negen staten langs de volledige oostkust van de VS. Velen geven aan schrik te hebben voor het aangekondigde strengere migratiebeleid van de nieuwe Amerikaanse regering, en voelen dat het racisme in de VS tegenover nieuwkomers toeneemt.

De Canadese regering bekijkt de nieuwe toestroom ondertussen met argusogen. Premier Trudeau zat al verschillende keren samen met nationale en lokale verantwoordelijken, en stuurde een duidelijke waarschuwing uit: illegaal Canada proberen binnen te komen betekent niet dat de strenge procedures die van toepassing zijn bij legale migratie, ontweken kunnen worden.

Veel migranten denken dat ze automatisch de status van vluchteling krijgen als ze de grens illegaal oversteken. Proberen ze Canada legaal binnen te komen, dan maken ze helemaal geen kans op asiel, want de VS worden beschouwd als een veilig land.

"Geen voordeel bij illegale binnenkomst"

Maar die redenering klopt niet, aldus Trudeau. "Je hebt er geen enkel voordeel bij wanneer je Canada illegaal binnenkomt", verklaarde hij gisteren in Montreal. "Je moet de regels volgen, en er zijn veel regels. Asiel krijgen heeft te maken met kwetsbaarheid, het risico op foltering of de dood, of staatloos zijn, en niet met economische migratie. Wie asiel zoekt, wordt beoordeeld op basis van die criteria."

Volgens de oppositie gaf Trudeau gelukszoekers uit de VS met zijn tweet echter "valse hoop" door te zeggen dat iedereen welkom is, en komen zijn opmerkingen van nu eigenlijk te laat. "Ons systeem is nu een boeltje, en dat komt vooral door de boodschap die is afgeleverd door Justin Trudeaus persoonlijke communicatiewinkel", aldus conservatief parlementslid Michelle Rempel.

Haïtianen

Opvallend is dat vooral Haïtianen richting Canada trekken. Bij hen leeft vooral de vrees dat hun tijdelijke verblijfsvergunning niet verlengd zal worden. Na de verwoestende aardbeving van 2010 werd Haïti op de zogenaamde TPS-lijst (Temporary Protection Status) gezet, waardoor inwoners van het getroffen land gemakkelijker naar de VS konden komen en er bescherming kregen. Maar de regering-Trump heeft al aangekondigd de TPS-status mogelijk niet meer te verlengen, waardoor die in januari 2018 afloopt.

Toch krijgen Haïtianen in Canada op dit moment al geen speciale status meer. Volgens Canadese media wordt ongeveer de helft van alle asielaanvragen afgewezen.

Op dit moment kunnen inwoners uit tien landen een tijdelijke TPS-status krijgen. Naast Haïti gaat het om El Salvador, Honduras, Nicaragua, Nepal, Somalië, (Zuid-)Soedan, Syrië en Yemen. Canada vreest nu dat ook de vluchtelingen uit die landen naar het noorden kunnen trekken, omdat het nog onduidelijk is of hun TPS-status verlengd zal worden. Op dit moment loopt het TPS-programma voor alle landen dit najaar of volgend voorjaar af.