Ze stonden werkloos toe te kijken in een hoekje van de olympische shorttrackbaan van Gangneung. Zuid-Korea, Canada, China en Italië streden op de 3.000 meter ploegenaflossing om de medailles, terwijl zij even tevoren in de troostfinale het wereldrecord hadden verbeterd. En toch schreeuwden Jorien ter Mors, Yara van Kerkhof, Lara van Ruijven en Suzanne Schulting het na ruim 4 minuten uit van vreugde. Het brons viel ze toe na een doldwaze ontknoping, zo kenmerkend voor het shorttrack.

Ter Mors juichte misschien wel het hardst van de vier vrouwen. Zij had in gedachten al zonder medaille afscheid genomen van het shorttrack, nadat ze zaterdag als vijfde was geëindigd op de 1.500 meter. Nu schreef ze onverwacht olympische geschiedenis. Ze is de eerste vrouw die in één olympische editie medailles heeft veroverd in twee verschillende sporten. Vorige week won ze goud op de 1.000 meter langebaanschaatsen.

Troostfinale

Shorttrack is in essentie simpel. Een groepje schaatsers gaat tegelijkertijd het ijs op en maakte onderling uit wie na een afgesproken aantal rondjes het eerst over de eindstreep komt. Toch ontaarden veel wedstrijden in een onoverzichtelijke warboel. Schaatsers moeten zich op de baan van 111 meter met hoge snelheden, dicht op elkaar, door krappe bochten wringen. Het geduw is de opmaat tot valpartijen en diskwalificaties die vaak pas worden uitgesproken na langdurige bestudering van videobeelden.

Op de prestigieuze aflossing waren de Nederlandse vrouwen veroordeeld tot de troostfinale na hun derde plek in de halve eindstrijd. Normaal gesproken levert die wedstrijd alleen een olympisch diploma op (voor plek 4, 5 en 6), of een goed gevoel, maar de ervaren Nederlandse bondscoach Jeroen Otter (bezig aan zijn achtste Winterspelen) vermoedde dat er dit keer meer in zat. 'Het ijs werd de laatste dagen alleen maar sneller en dus wilden we in ieder geval een olympisch record rijden.'

Het rijden van records is in het shorttrack niet zo belangrijk als in het langebaanschaatsen, maar zeker de relay-records tellen mee. De landenwedstrijd staat binnen de sport hoger aangeschreven dan de individuele strijd. De troostfinale is er de ideale omgeving voor het rijden van een toptijd. Er valt immers niets te verliezen. Zuinig en tactisch rijden, zoals in de finale, is niet noodzakelijk. Als alles mee zou zitten, wist Otter, zat er zelfs een wereldrecord in.

Toptijd

Na 27 enerverende rondjes van 111 meter, waarin de vrouwen elkaar om de twee rondjes aflosten via een harde duw tegen de billen, was de nieuwe toptijd: 4.03,471. De Nederlandse vrouwen ervoeren het wereldrecord als een vorm van genoegdoening, een bewijs dat ze in de finale hadden moeten staan. En het gaf ze hoop. Van Ruijven en Van Kerkhof zeiden na de race dat ze nog altijd kans maakten op een medaille. Ter Mors en Schulting lachten het een beetje weg. Dat zou toch al te gek zijn.

Otter geloofde ook dat de finale met Zuid-Korea, China, Canada en Italië een onverwacht einde zou kunnen krijgen. 'Zuid-Korea en China, dat is als Nederland en Duitsland op het WK voetbal van 1974 en 1978. Je wist: daar gaat wat gebeuren.'

Het duurde lang voordat die vete oplaaide, maar halverwege de 27 rondjes ontaardde de finale in een chaos. Het Canadese team sneed een deel van de bocht af, de Chinezen gingen in de fout. De jury was onverbiddelijk: twee diskwalificaties voor China en Canada, goud voor Korea, zilver voor Italië. En het brons? Dat viel toe aan de wereldrecordhouder, de winnaar van de troostfinale. 'Dit is waarom we B-finales hebben', oordeelde een dolgelukkige Yara van Kerkhof.'

Dit had ik nooit durven dromen', zei de stralende Ter Mors. Ze kreeg de afgelopen jaren steeds minder schik in het grillige karakter van de sport en besloot zich na Pyeongchang volledig toe te leggen op de langebaan. 'Dit is het mooiste afscheid dat ik me kon wensen. Het blijft shorttrack. Je weet dat er altijd een kansje is. Ik denk dat het zo heeft moeten zijn. Want in een aflossingsfinale is het volgens mij nog nooit voorgekomen dat er twee straffen zijn uitgedeeld.'

Knegt blijft steken op één keer zilver

Een jurybeslissing maakte een einde aan het olympische shorttracktoernooi van Sjinkie Knegt. Hij werd in de heats van de 500 meter gediskwalificeerd voor een inhaalactie. Het was de derde straf op rij voor de Friese wereldkampioen 500 meter, die het olympische toernooi zo veelbelovend begon met een zilveren medaille op de 1.500 meter. Volgens Knegt was het oordeel van de jury onterecht, maar overstappen naar een schaatssport zonder jury overweegt hij niet. Hij is geen dubbeltalent zoals Jorien ter Mors. ‘Dat kan ik niet.’

Lees de mooiste verhalen over de Olympische Spelen, verzameld op één pagina.

Pyeongchang, dag 12: wat u in de gaten moet houden
Wat staat er op het spel op woensdag 21 februari van de Winterspelen?