Onze mobiele telefoons zijn het al. Nu is het aan iets heel down to earth als asfalt om ‘slim’ te worden. Onderzoekers van de faculteit toegepaste ingenieurswetenschappen van de Universiteit Antwerpen leggen zich toe op ontwikkelingen die het asfalt van de toekomst vorm geven. De meest in het oog springende is HEAL, wat staat voor heat exchanging asphalt layer. Daarvan werd dinsdag op een fietspad op de campus een strook aangelegd.

HEAL kun je het best vergelijken met vloerverwarming: in een metalen grid wordt een kronkelende buis gelegd. Als de asfaltwagen en de pletwals erover gegaan zijn, verdwijnen ze onder het wegdek. Er wordt dan water door die buis gepompt dat twee dingen doet. In de zomer koelt het het bloedhete asfalt af. In de winter gebeurt het tegenovergestelde, dan warmt het water het wegdek op tot zowat vijf graden Celsius. Warmtewisselaars en -pompen klaren de klus.

De energie van de zon die het water in het warme seizoen opslorpt, houdt het in ondergrondse ‘boorgaten’ vast en geeft het ’s winters weer af. Er zijn, in theorie, geen extra energiebronnen voor de cyclus nodig.

Geen pekel meer

‘Zo’n verwarmde strook zal vorstvrij blijven’, zegt professor Wim Van den bergh hoofd van de onderzoeksgroep. ‘Daar hoeft de wegbeheerder geen zout of pekel meer op te strooien. Dat is goed voor het milieu maar ook goed voor de veiligheid. Er zullen zich minder slippartijen voordoen’.

In eerste instantie komen fietspaden en -bruggen in beeld voor deze toepassing. Zij zijn vaak moeilijk of niet toegankelijk voor strooiwagens. Maar ook op andere bruggen, viaducten, op- en afritten kan dit soort verwarming/afkoeling nuttig zijn.

‘Op alle locaties die gevoelig zijn voor ongevallen’, meent onderzoeker Johan Blom. ‘Of op wegen in natuurgebied waar strooizout veel milieuschade aanricht. Maar het hoeft niet alleen om de openbare weg te gaan. Ook op grote parkeerterreinen, aan dagcentra voor gehandicapten, op voetgangerspasserellen aan ziekenhuizen kan dergelijk asfalt nuttig zijn.’

Minder spoorvorming

HEAL-asfalt is driemaal zo duur als de gewone variant. Dat is een meerprijs waar veel financieel krap zittende wegbeheerders tegenop zullen zien. ‘Maar er staan een pak voordelen tegenover,’ zegt Wim Van den bergh. ‘Doordat dit asfalt minder afkoelt in de winter wordt het niet zo bros. En doordat het minder opwarmt in de zomer, doet er zich minder spoorvorming voor. Dus moet je het niet zo vaak herstellen of heraanleggen.’ De levensduur zou op die manier dubbel zo lang zijn.

Van de opgeslorpte energie is slechts een vijfde nodig om het werk aan de weg te doen. De overige tachtig procent kan elders gebruikt worden en bijvoorbeeld warm water leveren aan gebouwen. Als er op een ijsvrije weg minder ongevallen gebeuren vallen er ook aanzienlijke maatschappelijk kosten weg.

Het gaat om een Nederlandse uitvinding, die in dat land al wordt toegepast. Bij ons nog niet. Of bijna niet: de onderzoekers hebben weet van één plek waar vergelijkbaar asfalt ligt, met name een woonwijk in Zoerle-Parwijs. De Antwerpse universiteit wil het systeem nu eerst grondig uittesten.

Er is al interesse van Vlaamse wegbeheerders en bedrijven. Van den bergh noemt geen namen maar de belangstelling komt ‘uit de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen’. Ook de haven van Antwerpen is vragende partij voor ‘slim’ asfalt want de wegen bij veelvuldige herstellingen telkens opengooien, schaadt de activiteiten.