“Hij koos welke kleren ik mocht aandoen. Wat ik at. Waar we naar keken. Wie ik mocht zien. Toen ik uiteindelijk de kracht had om te vertrekken, wist ik niet eens meer wat ik zelf graag deed.”

Ann* (43) verloor een groot stuk van zichzelf toen ze enkele jaren geleden dacht de liefde gevonden te hebben. Een half jaar was hij charmant, tot een banale ruzie over hoe de handdoeken geplooid waren, leidde tot een eerste woede-uitbarsting. Er zouden er nog veel volgen. “Het gebeurde langzaamaan. Eer ik doorhad wat er aan de hand was, was ik zwanger en was het te laat. Mijn zelfvertrouwen viel helemaal weg.”

Het verhaal van Ann is schrijnend. Hoe ze stukje bij beetje helemaal in de greep geraakte van een man die al haar computerverkeer kon volgen en elk berichtje las. Die ook van de kinderen niets kon verdragen en haar weghield bij vrienden en familie.

Pas na 35 incidenten aangifte

Maar het verhaal staat verre van alleen, en zowel mannen als vrouwen zullen zich erin herkennen. In 2016 registreerde de politie 15.802 voorvallen van deze psychische vorm van partnergeweld. Maar ook in de meeste van de ongeveer 20.500 meldingen van fysiek partnergeweld, is emotioneel misbruik een belangrijke factor.

En de cijfers zijn dan nog maar het topje van de ijsberg. Uit eerder onderzoek blijkt dat in ons lands slechts 3,3 procent van de slachtoffers aangifte doet. En dan pas na gemiddeld 35 incidenten. Voor emotioneel misbruik, waarvoor de bewijzen nog moeilijker te verzamelen zijn, is die stap dikwijls nog groter. “Voor veel slachtoffers zijn die psychische wonden nochtans de ergste”, zegt Mieke De Schepper van de vzw Zijn.

Het onzichtbaar geweld heeft vele vormen. Met de campagne #VertederdVernederd wil de Beweging tegen Geweld, vzw Zijn, mensen helpen om het gedrag sneller te herkennen, zowel in hun eigen relatie als bij anderen. In het campagnefilmpje hemelt een jonge vrouw – vertolkt door actrice Tine Van den Wyngaert – tegenover een vriendin haar relatie op, terwijl in de ondertitels te lezen valt wat er écht aan de hand is. De vier kenmerken van misbruik komen aan bod: kleineren, de partner isoleren, constant controleren wat je partner doet en dreigen. “Vaak klopt het ook dat er iets mis is als mensen alleen zo overdreven positief praten over hun relatie”, zegt De Schepper. “Dan kun je proberen een gesprek aan te gaan. Dat lukt het best door over je eigen relatie te vertellen, in plaats van te vragen naar wat er fout gaat in hun relatie.”(* Ann is een schuilnaam)