Een half jaar lang kwam Rusland amper vooruit, maar nu liggen de kaarten anders

Een half jaar lang kwam het Russische leger in Oekraïne amper vooruit, maar sinds oktober vorig jaar liggen de kaarten anders. Profiterend van Oekraïense tekorten veroverden de Russen ruim 550 vierkante kilometer aan grondgebied. Ter vergelijking: in zijn zomeroffensief veroverde Oekraïne vorig jaar minder dan 400 vierkante kilometer.

Het liefst zou de Russische legerleiding de hele Oekraïense provincie Donetsk in handen krijgen, maar in het huidige tempo lijkt dat doel weinig realistisch. In de omgeving van de reeds gevallen steden Avdiivka en Bachmoet zijn wel successen haalbaar. Ook langs een lange strook in het uiterste noorden van het front vinden felle gevechten plaats. Een blik op de drie belangrijkste brandhaarden.

1. Rondom Avdiivka: opmars naar het noordwesten

De belangrijkste terreinwinst boekte het Russische leger de laatste maanden bij Avdiivka. Dit najaar opende Rusland een grote aanval op deze industriestad. De Russische aanvallen stuitten echter op goed georganiseerde Oekraïense verdedigingslinies.

In de loop van november kreeg het Oekraïense leger steeds meer te maken met munitietekorten. Langs de randen van de kapotgebombardeerde stad rukte Rusland langzaam op, waardoor de bevoorrading van Oekraïense troepen steeds moeilijker werd. Na Nieuwjaar wisselde het Russische leger van tactiek: geen omsingeling maar een directe aanval op het zuidoosten van Avdiivka.

Mede door het uitblijven van westerse wapensteun kon Oekraïne de Russische opmars niet langer stuiten. In de loop van februari nam Rusland het stadscentrum in en op 15 februari viel Avdiivka na tien jaar strijd in Russische handen.

Sindsdien hebben de Russen hun opmars voortgezet en enkele gehuchten ten westen van de stad ingenomen. Oekraïense soldaten klagen dat hun legerleiding geen uitgebreide loopgraven en andere verdedigingswerken heeft aangelegd buiten Avdiivka. Eind april bereikten Russische troepen de rand van het strategisch gelegen dorp Otsjeretyne.

Vanuit Otsjeretyne heeft Rusland zeker twee routes om zijn opmars voort te zetten, stelt de toonaangevende Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW): ofwel naar het noordwesten richting de stad Pokrovsk, ofwel doorstoten richting het noordelijker gelegen Kostjantynivka. Die laatste stad wordt ook vanuit het oosten bedreigd door oprukkende Russische troepen in de buurt van Bachmoet.

2. Rondom Bachmoet: de aanval op Tsjasiv Jar

Het tweede deel aan de frontlinie waar het Russische leger vooruitgang boekt ligt ten westen van Bachmoet, de stad die na een maandenlange, bloedige strijd in mei 2023 in Russische handen viel. Vanuit deze stad, gelegen in een rivierdal, probeert het Russische leger het hoger geleden Tsjasiv Jar te bereiken.

Vanaf vorig najaar rukt het Russische leger langzaam maar gestaag op naar het westen. In de loop van april naderden Russische troepen Tsjasiv Jar steeds dichter. Experts van ISW verwachten dat Rusland de komende tijd doorgaat met zijn aanvallen op het stadje. Mocht het vallen, dan komen de grotere steden Kostjantynivka en Droezjkivka binnen bereik te liggen van de Russische artillerie.

3. Rondom de rivier Oskil: pogingen om de oever te bereiken

In het noordoosten van Oekraïne is Rusland sinds februari over een strook van bijna 100 kilometer bezig aan een offensief. ISW meldt dat een belangrijk doel is om de Oekraïners te verjagen van de oostelijke oever van de Oskil, zodat deze rivier een natuurlijke scheidslijn vormt tussen bezet en niet-bezet gebied.

De Oskil vormt in deze regio een kilometers breed stuwmeer, tegengehouden door een stuwdam bij het gelijknamige dorp. De Russische aanvallen richten zich grofweg op drie plekken bij dit gedeelte van die rivier. Rusland probeert hier Oekraïense bruggen over de Oskil te bereiken.

Uiteindelijk is het Russische doel om de provincie Donetsk volledig in te nemen. De drie offensieven dragen stuk voor stuk bij aan dat plan. De strijd in het noorden vindt weliswaar in de naburige provincie Charkiv plaats, maar kan de Russen dichter bij de noordelijkste delen van Donetsk brengen. Rusland zal echter meer nodig hebben dan de kleine terreinwinsten die het tot nu toe heeft geboekt.