Deze Brusselse school zonder leraars of lessen krijgt jongeren weer aan het studeren. Tot 100 uur per week

Geen docenten, geen lessen, geen punten, geen diploma. En volledig gratis. Het vat, in enkele woorden, de filosofie achter 19 samen. De school voor software-ingenieurs, die gisteren werd geopend en financiële steun krijgt van onder meer Belfius, Proximus en De Persgroep, huist in een kasteel in Ukkel. Verstopt tussen de bossen kwamen de afgelopen maand zo’n honderd studenten samen om er te leren programmeren. Zij studeerden elke dag, ook in de weekends, en namen telkens twaalf tot vijftien uur achter hun iMacs plaats.

De studenten maakten deel uit van het eerste zogeheten ‘zwembad’. Jongeren tussen 18 en 30 kunnen zonder voorkennis van het programmeren proeven. Ze leren de basis van het programma kennen en krijgen telkens moeilijkere vraagstukken. De boodschap? ‘Zoek het zelf maar uit.’ Studenten werken in groepen om via het internet oplossingen te vinden en van elkaar te leren. Aan het einde van elke casus krijgen ze een 0 (niet geslaagd) of een 1 (geslaagd) te zien. De pedagogische directie houdt hun gedrag, hun niveau en hun evolutie in de gaten. Grofweg een derde mag door naar de driejarige cursus.

“Ik heb veel nullen gezien”, lacht de Franse Nicolas Belpois (28), die sinds acht jaar in Brussel woont. “Dat was telkens op de tanden bijten. Ik heb de hotelschool gedaan en doe sindsdien allerlei jobs in de horeca. Ik vond er mijn plek niet. Maar ik wil hier graag slagen. Ik heb het gevoel dat ik de leerstof van zes maanden op een maand heb gezien.”

Werkdruk

Die hoge werkdruk is een selectiemechanisme. Het zorgt er volgens pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool/Universiteit Leiden) voor dat 19 veel kans van slagen heeft. “Het lijkt een van de weinig projecten die een positief effect hebben. Maar het is geen mirakeloplossing voor het onderwijs. Je stelt namelijk ook veel jongeren teleur, die bij een andere aanpak misschien wel zouden slagen.”

Directeur Stéphan Salberter geeft aan dat van de studenten 70 procent werkloos is, 20 procent studeert en de rest werkt. “Velen hadden problemen op de middelbare school of pasten niet in het systeem. Hier laten we het verleden in het verleden. Ze worden verbonden door de programmeertaal en krijgen eindelijk vertrouwen in zichzelf.”

De school krijgt ondersteuning van de Parijse école 42. Die instelling werd in 2013 opgericht door de eigenzinnige Franse telecom- en techmiljardair Xavier Niel. Zijn scholen duiken op in onder meer Rusland, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Overal volgen de studenten hetzelfde programma. Ze volgen vijf hoofdthema’s, van artificiële Intelligentie tot programmeren en ondernemerschap, en leren door verplichte stages de arbeidsmarkt kennen.

Moeilijke tijd

“42 telt nu 3.500 studenten“, zegt Niel, die zelf miljoenen euro’s in 42 stak. “Zij krijgen tot tien jobaanbiedingen en verdienen in hun eerste jaar gemiddeld 45.000 euro. En dat zonder een diploma. Ze moeten hard werken, maar krijgen wel een toekomst.” Die ligt, zo stelt Niel, vooral in start-ups en grote bedrijven. Verschillende Silicon Valley-topfiguren, zoals Twitter-oprichter Jack Dorsey, zijn enthousiast. “Het zijn mijn vrienden, dat helpt. Maar ik denk echt dat ze de school bijzonder vinden.”

Toch is er nog werk aan de winkel. Voorlopig staat bij 19, dat uiteindelijk 450 studenten zal tellen, naar verluidt geen enkele Vlaming ingeschreven. Ook het aantal vrouwen is zeer beperkt. In de eerste groep waren er vier. De Doornikse Manon Mouret (24) laat het niet aan haar hart komen. “Ik voel mij een student tussen studenten, geen meisje tussen de jongens. Dat er weinig andere meisjes zijn, maakt me niet uit. Ik had zelf een lastige tijd op school. Hier is het ook niet gemakkelijk, maar wel zeer boeiend.”

Salberter geeft aan dat de school een samenwerking wil opstarten met de VDAB. “We werken nu al samen met de Brusselse arbeidsbemiddelingsdienst Actiris. Zij bieden de studenten die hier niet worden toegelaten andere opleidingen aan. We doen ons best om meer vrouwen aan te trekken. We hebben allerlei acties gedaan, bijvoorbeeld met Actiris en Women in Tech, maar we blijven volhouden. De vrouwen die hier waren, leverden dan ook geweldige prestaties.”