Direct naar artikelinhoud
Archeologie

Zweedse archeologen vinden bewijs voor vijfde-eeuws bloedbad dat heel dorp uitroeide

Sandby Borg.Beeld Wikimedia Commons/Jan Norrman

Zweedse archeologen hebben onthutsend bewijs gevonden van een bloedbad dat meer dan 1.500 jaar geleden plaatsvond op het eiland Öland. Tientallen bewoners van een klein dorpje werden met brute kracht doodgeslagen in hun woningen of tijdens hun vlucht op straat. Hun lichamen werden achtergelaten, samen met hun juwelen en Romeinse goudmunten.

Ontsnappen was niet mogelijk in de versterkte nederzetting Sandby Borg, aan de kust van het Zweedse eiland Öland. In één woning vonden archeologen de resten van een man die op het hoofd geslagen werd en daardoor in de open haard viel, waar zijn lichaam tot op het bot verkoold werd. Elders struikelde een tienerjongen, wellicht in een poging om te vluchten, over een lijk dat op de grond lag. Hij stierf ter plaatse.

In totaal vonden de onderzoekers van het plaatselijke museum de resten van 26 lichamen. Onthoofde lichamen, schedels die met een stomp voorwerp bewerkt waren, en zelfs het lichaam van een pasgeboren baby. Niemand werd gespaard, schrijven ze in hun studie, die verschenen is in het vakblad Antiquity.

Turbulente periode

Na drie jaren van opgravingen is nog maar een tiende van de site blootgelegd. Toch denken de onderzoekers al te kunnen besluiten dat ze genoeg bewijzen hebben gevonden van een catastrofaal einde van de samenleving in het dorp. Vooral het feit dat de lichamen in de straten en in woningen bleven liggen, wijst daarop, omdat lijken in die tijd doorgaans gecremeerd werden. 

Wie het bloedbad aanrichtte, is niet geweten. Het vond plaats tijdens een turbulente periode van intensieve migratie, toen het westelijke Romeinse rijk in elkaar stortte en de Hunnen vele gebieden binnenvielen. Het Baltische eiland Öland viel nooit onder Romeinse heerschappij.

Tot aan het bloedbad was Sandby Borg een voorspoedig dorp. Na de aanval kwam er niemand meer

Tot aan het bloedbad was Sandby Borg een voorspoedig dorp, gebouwd binnen de muren van een fort. Na de aanval kwam er niemand meer. Niet om de doden te begraven, en ook niet om hun kostbare bezittingen en vee te stelen. De lichamen zijn weggerot waar ze neergevallen zijn, en de dieren zijn verhongerd in hun stallen.

Lees verder onder de kaart

Halve haring

Naast Romeinse goudmunten, zilveren juwelen en ornamenten en glazen kralen, vonden de archeologen zelfs nog resten van de laatste maaltijden van de dorpsbewoners. Een van de slachtoffers had als laatste avondmaal een halve haring gegeten – de andere helft werd teruggevonden bij een vuurplaats. 

Hoewel er geen geschreven verhalen over het bloedbad te vinden zijn, doen in de regio al langer verhalen de ronde dat Sandby Borg gezien werd als een gevaarlijke plek. Volgens de onderzoekers van het Kalmar läns museum is het waarschijnlijk dat verhalen over de gebeurtenis gedurende al die eeuwen werden doorverteld.

De archeologen hopen in de zomer naar de site terug te keren, maar hebben nu al genoeg mysteries opgegraven waarmee ze zich jarenlang kunnen bezighouden. Zo vonden ze vier schapentanden in de schedel van een man – mogelijk waren die bedoeld als een soort vloek, om te voorkomen dat de overledene het hiernamaals kon betreden.

Wapens werden er niet gevonden. De onderzoekers vermoeden dat die als trofee werden meegenomen, en mogelijk elders in de omgeving als ritueel offer werden achtergelaten.