Racen omdat je per minuut betaalt: de hardnekkige kinderziektes van autodelen

Antwerpen, 7 april. Op deze zaterdagavond vliegt een elektrische Volkswagen Golf met hoge snelheid door de Tentoonstellingswijk. De bestuurder vlamt over een middenberm, negeert een rood licht, en moet dan uitwijken voor een andere wagen. Daarop verliest hij de controle over zijn voertuig, dat vervolgens drie keer over de kop gaat, om uiteindelijk tot stilstand te komen tegen een andere auto. De inzittenden schuiven het bestuurdersraam open en vluchten weg. 

Het is niet de eerste keer dat joyriders in Antwerpen een auto van het populaire deelplatform Poppy gebruiken voor een avond plezier; eerder was met een Audi A3 de muur van een Brico-winkel geramd. En wie door het krantenarchief van de laatste maanden struint, leest nog heel wat sappigs over wat gebruikers van het platform met de auto's uithalen. Zo zou het niet onmogelijk zijn om cocaïne in de wagens te vinden.   

Groeipijn

Als reactie op deze berichten vraagt Jeffrey Matthijs van het netwerk autodelen.net geduld om de groeipijnen van deze gloednieuwe sector aan te pakken. "Die artikels vertellen eigenlijk maar een klein deel van het verhaal", zegt hij. "Door deelplatformen als Poppy krijgen mensen de mogelijkheid om hun eigen auto te verkopen en kunnen we de mentaliteit van de Vlaming keren, die momenteel nog erg verknocht is aan zijn privéwagen." 

Volgens Matthijs is autodelen daardoor een essentiële schakel in onze overstap naar de mobiliteit van de toekomst. Het bezit van een eigen auto wordt overbodig en door auto's te delen komen we aan het groeiende parkeer- en fileprobleem tegemoet. 

Maar verkeersdeskundigen hebben toch hun twijfels bij deze deelplatformen (andere voorbeelden zijn Drivenow en Zipcar) die in rap tempo hun opmars maken. Uit een studie in twaalf grote steden is al gebleken dat de gemiddelde afstand die een bestuurder met dit soort deelauto aflegt tussen de twee en de zes kilometer bedraagt. Wat eigenlijk een perfect fietsbare afstand is, vindt verkeersdeskundige Dirk Lauwers (UGent). Daardoor gaan deelauto's concurreren met de fiets en het openbaar vervoer, en zal de auto mogelijk een grotere plaats in onze steden blijven opeisen. 

Ook zijn collega Kris Peeters heeft zijn bedenkingen. "De infrastructuur van die deelauto's is soms zo opgebouwd dat je misbruik in de hand werkt", zegt hij. "Als gebruiker betaal je per minuut. Zo zet je bestuurders niet aan om te wachten totdat een voetganger het zebrapad heeft overgestoken." 

Lees ook de opinie van Jeffrey Matthijs, directeur van de vzw autodelen.net: Autodelen hoort niet in de hoek waar de klappen vallen

Intakeprocedure

Anderzijds kampen niet alle platformen met dezelfde moeilijkheden. Waar de zogenaamde 'freefloating'-formules zoals Poppy hun diensten zo laagdrempelig mogelijk willen houden – je maakt snel een profieltje op de app, loopt naar de wagen en parkeert die nadien om het even waar in de stad – zijn andere spelers iets voorzichtiger.  Cambio, dat al sinds 2004 in ons land actief is, vraagt van klanten dat ze een wagen ophalen op een vaste verdeelplaats en die nadien ook naar daar terugbrengen. Voordat iemand een beroep kan doen op Cambio, moet die ook een kleine 'intakeprocedure' afwerken. 

Bij Poppy is de filosofie dus anders. Maar de vraag is volgens experts of het platform daar niet te ver in gaat. Want tot de app zijn voorwaarden strenger maakte (begin deze maand) was rijervaring nauwelijks een vereiste. "Eigenlijk is Poppy met meer dan 12.000 gebuikers een groot succes in Antwerpen”, zegt Alexander Van Laer van Poppy. "Maar het is correct dat onze dienst misbruikt is en daar hebben we ook maatregelen tegen genomen. Als iemand een overtreding begaat, werken we nauw samen met de politie en het parket om deze persoon op te sporen."

Andere veiligheidsmaatregelen die het platform daarom recent nam, zijn het weigeren van prepaid-kredietkaarten en een verhoogde franchise. Toch lijkt het erop dat de app dankzij moderne technologie in een soort van juridisch vacuüm is gesprongen. Om bij te benen werkt de Vlaamse overheid momenteel aan een erkenningskader dat de voorwaarden moet vastleggen waaraan autodeelplatformen in de toekomst moeten voldoen. 

"Er is nu in overleg met de sector een concepttekst in opmaak van dat erkenningskader", zegt Michaël Devoldere, communicatiemedewerker van minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA). "Helaas kunnen we daar op dit moment niet meer details over geven."