“Ze weten dat niemand bij oorlog te winnen heeft”

Altijd opmerkelijk hoe toeval het leven van een mens in beslissende plooien legt. Stond het in de sterren geschreven dat Jan Nouwen ooit in Zuid-Korea zou leven? Onzin. Maar waar sommigen toevallig griezels van chemieleraars voor de klas krijgen en zo een levenslange aversie voor scheikunde ontwikkelen, liep dat bij Jan Nouwen helemaal anders.

Chemie

“Ik heb wel altijd goeie leerkrachten voor scheikunde gehad. Bovendien vertelde m’n vader, die scheikundige van opleiding was maar in het onderwijs stond, altijd interessante dingen erover. Toen ik moest kiezen wat ik zou studeren, dacht ik: Scheikunde is wel een richting die ik zonder veel problemen moet aankunnen.”

Voilà. En Jan koos voor Leuven. “Ik wilde per se op kot zitten.” Daar leerde hij na enige chemie een studente scheikunde kennen. Nu is Mireille zijn echtgenote met wie hij twee dochters heeft. Diezelfde chemie leidde Nouwen naar zijn eerste werkgever, nog altijd BASF. De Duitse chemiereus zou hem in 2015 vragen of hij in Zuid-Korea wilde werken.

Makkelijke beslissing?

“Voor mij wel. Al was ik wel verbaasd. Het Aziatische hoofdkwartier is in Hongkong, de meeste fabrieken staan in China. Maar ik was al enkele keren in Zuid-Korea op zakenreis geweest. Ik wist dat ik hier graag zou werken. Mijn vrouw vond het geen probleem om met het gezin te verhuizen. Voor onze twee dochters was het natuurlijk wel een schok. Hun vrienden achterlaten was geen makkelijke zaak.”

Heeft uw vrouw ook werk gevonden?

“Neen. Maar Mireille is wel erg actief in de oudervereniging van de internationale school waar Charlotte en Annelore school lopen. Af en toe springt ze zelfs in om leerkrachten te vervangen.”

U leeft er in opdracht van een werkgever. Leeft u dan in een bubbel?

“Neen. Ik ben geen fan van zo’n buitenlandse bubbels. Bovendien leven we niet in een uitgesproken expatbuurt. Het is vooral een mix in onze wijk, in Yeonhui-dong. Een fijne buurt met veel nieuwe restaurantjes en winkels, met veel groen, vlakbij een van de grote universiteiten. Seoul heeft trouwens geen grote Belgische gemeenschap. Dikwijls is het toch zo dat mensen van dezelfde nationaliteiten samenklitten.”

Is Seoul een veilige stad?

“Superveilig. Onze dochters kunnen hier uitgaan en met de taxi weer thuiskomen. Daarover maken we ons niet de minste zorgen. Het probleem is dat ze dat ook willen doen als we in Antwerpen zijn terwijl Seoul zoveel groter is en toch zo veilig is. Er is bijvoorbeeld veel camerabewaking. Maar het zijn vooral de Koreanen zelf. ’s Avonds laat zie je veel Koreanen straalbezopen rondlopen, maar ze zullen nooit luidruchtig worden of problemen veroorzaken.”

Hoe is uw Koreaans?

“Zwak. Op restaurant kan ik me wel redden, maar een gesprek voeren is iets anders. Mireille kan het beter dan ik. In het begin heb ik wel les gevolgd. Maar omdat de collega’s redelijk vlot Engels spreken, ben ik daarmee gestopt.”

Hoe leven de Winterspelen?

“Normaal gezien krijgen Winterspelen hier ook minder aandacht dan de Zomerspelen. Maar het is nu natuurlijk in Zuid-Korea zelf. Op restaurant zie ik de mensen wel wedstrijden volgen op hun smartphones. Nu focust men vooral op de relatie met Noord-Korea. De Noord-Koreaanse dansgroep die hier kwam optreden, of het bezoek van de zus van de Noord-Koreaanse president, krijgen veel belangstelling.”

Vindt iedereen dat positief?

“Sommigen vinden die plotse samenwerking en dooi in de relaties enorm positief. Anderen zijn dan weer voorzichtig. In de zin van: Opletten met dat charme-offensief. Ze doen ook kernproeven.”

In een reportage zag ik dat de jongere generatie over de toenadering eerder onverschillig tot zelfs negatief is. Terwijl de ouderen niets liever willen.

“De mensen van mijn generatie, die tussen 40 en 60, en ook de bedrijfswereld, zijn ervan overtuigd dat Noord en Zuid ooit weer zullen samenkomen.”

Echt waar?

“Zonder uitzondering. Op termijn zou dat ook een goeie zaak zijn. Vergelijk het met de eenmaking van Duitsland. Op korte termijn zal het rijke land betalen voor het arme. Daarom wellicht hebben de jongeren meer twijfels. Maar dan heb je ook nog de hele oude generatie die niets liever wil dan een hereniging. Omdat ze nog familie aan de andere kant hebben die ze al meer dan zestig jaar niet gezien hebben.”

Nooit gedacht te vertrekken toen het verbale geweld tussen Trump en Kim Jong-un vorig jaar crescendo ging?

“Neen. In de Zuid-Koreaanse expatgemeenschap ken ik welgeteld een geval van een Duitser wiens vrouw is teruggekeerd. De vraag werd mij regelmatig gesteld door familie, vrienden en collega’s in Europa, maar hier niet. Zelf heb ik me nooit in gevaar gevoeld. Ook niet voor mijn familie. Koreanen blijven opvallend nuchter bij die spanningen. Ze beseffen heel goed dat niemand iets te winnen heeft met zo’n oorlog.”

Hoe lang blijft u nog?

“We zijn hier van mei 2015. In principe heb ik een contract van vier jaar. We zien wel, maar het is zeker niet de bedoeling hier altijd te blijven. De kinderen moeten ook nog studeren. Al is dit een fantastische plek om Azië te ontdekken.”

U leidt enkele fabrieken in Zuid-Korea. Zijn het harde werkers?

“Enorm.”

Dat is dan fijn als directeur.

(lacht) “Als ik zeg dat er dringend iets moet gebeuren, moet ik zelfs uitkijken dat ze niet de hele nacht doorwerken. Bovendien zijn ze ook gedisciplineerd. Afspraken respecteren ze altijd. Als baas is dat gemakkelijk, maar nooit tegengesproken worden door mensen die de kennis ter plekke hebben, is ook niet goed. Kritisch met bazen omgaan, zit niet in hun cultuur. Als je echt wil weten wat ze denken, moet je met hen gaan eten. En zeker drinken.”

Doet u dat ook, met hen iets gaan drinken?

“Af en toe. Maar niet elke dag. Anders zou ik niet meer functioneren. In Korea is je netwerk belangrijk. Alcohol speelt daarbij een rol. Dat is een soort groepsdruk. Ik probeer hen duidelijk te maken dat collega’s die niet drinken, respect verdienen en niet mogen achtergesteld worden. Dat is natuurlijk een lang proces. Als buitenlander kan ik dat niet forceren. Al betert het stilaan. Vooral bij de jongeren. Die vinden de balans privé-werk wel belangrijk. Maar bij ouderen gaat het werk vaak voor alles. Zo gaan we tijdens weekends vaak wandelen met mensen van het werk. Hiken is bijzonder populair in Zuid-Korea. Ik ben dan een van de weinigen die zijn vrouw meepakt.”