Anderlecht weet weer wat verliezen is: rechtbank geeft club over de hele lijn ongelijk in geschil met ‘Humo’-journalist

Humo publiceerde op 7 februari 2023 het artikel Mauve Malaise: de diepe crisis bij RSC Anderlecht, waarin journalist Jan Hauspie, onder meer op basis van verschillende anonieme bronnen, een ontluisterend beeld schetste van de situatie binnen de voetbalclub.

Humo sprak onder meer over de verloning van voorzitter Wouter Vandenhaute en ex-CEO Peter Verbeke, hun manier van werken en het grote personeelsverloop van de voorbije jaren bij de club. Ook de transfer van Rode Duivel Jan Vertonghen kwam aan bod, net als het ontslag van opleidingshoofd Jean Kindermans.

De club had een schadevergoeding van in totaal 50.000 euro gevraagd. Volgens de advocaten van RSC Anderlecht was het artikel van Hauspie ongenuanceerd en gaf het blijk van vooringenomenheid. De journalist had volgens hen een forum gegeven aan een aantal mensen die misnoegd waren over het vernieuwingsproces dat de club doormaakte, waarbij het recht op wederwoord niet werd gerespecteerd. Bovendien zou het artikel onwaarheden bevatten.

In een uitgebreid vonnis geeft de rechtbank de club nu op alle punten ongelijk. Professor communicatiewetenschappen Sarah Van Leuven, die aan de UGent het Center for Journalism Studies leidt, zegt daarbij verrast te zijn door de bij momenten scherpe verwoordingen van de rechtbank. “Het vonnis omschrijft de argumenten van Anderlecht als ‘hersenschimmige banaliteiten’ en ‘tegenstrijdigheden’ die de club ‘bij elkaar fantaseert’. Dat is toch echt te zien als een aanklacht tegen deze praktijk, waarbij een voetbalclub de intentie heeft om een journalist te intimideren.”

Volgens Van Leuven is het een positief signaal dat de rechtbank zich sterk uitspreekt tegen de intimidatie van journalisten, zeker omdat het nog maar enkele maanden geleden is dat Conner Rousseau aanvankelijk een publicatieverbod wist af te dwingen bij de rechtbank.

“In heel Europa zien we dat steeds vaker zulke rechtszaken worden aangespannen, ook al weten de klagers dat ze geen kans maken om het proces te winnen. Maar zo’n rechtszaak kost veel geld, tijd en energie die niet aan journalistiek besteed kan worden.” Het vonnis wijst effectief op dat “ontmoedigend effect”, waardoor een journalist zich in het vervolg misschien minder expliciet zal uitspreken.

De rechtbank vindt ook niet dat het taalgebruik in het artikel (waarin Hauspie beweert dat Verbeke binnen de club ‘kleine nazi’ en ‘een psychopaat’ wordt genoemd) onnodig kwetsend is en dat geen kans op wederwoord werd geboden.

Daarmee spreekt de rechter zich eigenlijk strenger uit dan een eerdere uitspraak van de Raad voor de Journalistiek over dit artikel, merkt Van Leuven op. “Bij waarachtigheid gaat het vaak over woord tegen woord. Toch gaat men er nu van uit dat deze journalist zorgvuldig is geweest en zijn bronnen gecontroleerd heeft. Wel knaagt zo’n proces aan de geloofwaardigheid van de journalistiek. Er is een zaadje geplant en bij mensen blijft nu wel hangen dat Humo misschien vooringenomen of niet onafhankelijk is.”

De Vlaamse Vereniging voor Journalisten (VVJ) reageert tevreden op de forse reactie van de rechtbank. “Dit is een duidelijk signaal dat het Anderlecht veel meer te doen was om intimidatie dan om haar gelijk te halen”, zegt algemeen secretaris Charlotte Michils. “Dat kan absoluut niet de bedoeling zijn. Journalisten steken hun nek uit voor het algemeen belang en moeten dat ook kunnen blijven doen.”