Factcheck: Zouden moslims tijdens ramadan beter vakantie nemen?

"Ik wil de moslims oproepen om verlof te nemen tijdens de ramadanmaand om negatieve gevolgen voor de rest van de Deense samenleving te voorkomen." Dat schreef de Deense minister van Immigratie en Integratie Inger Stojberg gisteren in een column in een Deense krant. Met de controversiële uitspraak is Stojberg niet aan haar proefstuk toe wat uitlatingen over migranten betreft. Maar heeft ze ook een punt dat deelnemen aan de ramadan werknemers zodanig kan verzwakken dat ze een gevaar vormen op de werkvloer en daarbuiten?

Het antwoord is genuanceerd, zegt Edelhart Kempeneers, medisch directeur bij HR-dienstverlener Attentia. "Internationale studies tonen aan dat het aantal arbeidsongevallen tijdens de ramadan lichtjes toeneemt. Als je de hele dag, van zonsopgang tot zonsondergang, niet drinkt of eet, dan kan dat een invloed hebben op je prestaties."

Politiek misbruikt

Dat de ramadan dit jaar valt wanneer de dagen bijna op hun langst zijn en het bovendien relatief warm, is een bijkomende risicofactor, zegt Kempeneers. "De kans op dehydratie vergroot daardoor, zeker wanneer je een hele dag in volle zon werkt. Daardoor wordt ook de kans op ongelukken weer wat groter."

Maar, benadrukt de specialist arbeidsgeneeskunde, al bij al is die risicostijging beperkt. "Zwaar is de impact van het vasten sowieso niet. Stellen dat werknemers die deelnemen aan de ramadan beter vakantie zouden nemen, is de ramadan misbruiken voor politieke redenen."

Mochten deelnemers aan een religieuze vastenperiode tijdelijk op non-actief moeten gaan, dan weet Kempeneers namelijk ook nog wel wat andere groepen die in aanmerking zouden komen. "Wat dan gezegd van mensen die iedere avond enkele glazen alcohol nuttigen? Of slechte slapers? Of mensen die een rigoureus dieet volgen? Dat komt de concentratie ook allemaal niet ten goede. Om nog maar te zwijgen van wie tijdens de middagpauze een glas alcohol drinkt. De impact daarvan op het werk is zo veel keren groter dan die van de ramadan."

Ook arbeidsmarktexpert Jan Denys van uitzendkantoor Randstad doet het voorstel van de Deense minister af als flauwekul. "Als dat zo'n issue zou zijn, hoe zijn bedrijven daar dan de afgelopen vijftig jaar mee omgegaan? Ik heb nog nooit gehoord van een buschauffeur die zo flauw geworden is dat hij zijn passagiers in gevaar bracht. Ik heb nog nooit klachten van bedrijven gehad. We moeten geen problemen zoeken waar er geen zijn."

Shaireen Aftab, woordvoerder van arbeidsbemiddelaar VDAB, sluit zich daarbij aan. "Laat ons niet vergeten dat de ramadan een vreedzame periode van bezinning is", countert zij het voorstel van de Deense minister. "Een pragmatische aanpak is aangewezen, bij voorkeur in samenspraak met de werknemer."

Praat erover

Exact dat advies wil werkgeversorganisatie Voka haar leden ook meegeven. Het Vlaams netwerk van ondernemingen werkt momenteel aan een aantal vuistregels die de bedrijven kunnen hanteren, mochten ze vragen hebben over hoe ze het best omgaan met de ramadan. "Een werkgever mag niet discrimineren. Maar het arbeidsreglement en de veiligheid op de werkvloer zijn wel prioritair", zegt hoofdeconoom Stijn Decock van Voka. "Als een werknemer niet in de vereiste conditionele staat is om zijn werk naar behoren uit te voeren, dan is het de vrijheid van de werkgever om maatregelen te nemen."

Kempeneers heeft wel een paar voorstellen. "Laat je werknemers een paar kortere pauzes nemen in plaats van één lange. Dat maakt vaak al een serieus verschil. Kijk eventueel of het uurrooster aangepast kan worden, mocht dat een optie zijn. Nachtshifts kunnen tijdens de ramadan interessanter zijn, aangezien wie vast dan wel mag eten. Maar het belangrijkste is gewoon dat werkgevers en werknemers er samen over praten."