Komt nieuwe verjaringswet te laat voor zaak-Annie De Poortere? ‘Als ik hoor dat het dossier verdwenen is, vrees ik er voor’

In de namiddag van zaterdag 12 november 1994 belde de vandaag 78-jarige H.D. het psychiatrisch ziekenhuis Sint-Camillus in Gent met een verzoek om heropname van zijn partner, Annie De Poortere. Zij had eerder al de diagnose van een depressie gekregen en kampte met een alcoholverslaving. In 1999 deed de man samen met zijn zoon in het VTM-programma Oproep 2020 een oproep aan getuigen. Hij reconstrueerde toen die fatale dag: “De opname kon niet doorgaan. We moesten wachten tot maandag. Het was volzet.”

H.D. ging die dag nog boodschappen doen en verklaarde daarna nog naar een voetbalwedstrijd te zijn gaan kijken. Bij zijn thuiskomst was Annie De Poortere er niet langer. Een van de hypotheses tot afgelopen zaterdag was dat zij van bij haar thuis in Sint-Martens-Latem was vertrokken en uit het leven was gestapt, mogelijk door in de vlakbij haar woning gelegen Leie te zijn gesukkeld.

Zaterdag werden in de tuin van de vroegere buren van H.D. bij graafwerken haar stoffelijke resten aangetroffen. Destijds was er tussen beide tuinen geen hek. Verder onderzoek leidde tot de arrestatie van H.D. “Na grondig verhoor door de politiediensten werd door de onderzoeksrechter beslist om de man voor te leiden en vervolgens ook aan te houden voor feiten die voorlopig gekwalificeerd worden als moord”, zo meldt het parket van Oost-Vlaanderen.

Stuiting

Toevallig viel de vondst van de lichaamsresten samen met het in werking treden van de nieuwe wet op de verjaring in strafzaken. Die werd op 9 april in het federale parlement goedgekeurd. De wet kwam er op vraag van een aantal nabestaanden van slachtoffers van de nooit ontmaskerde Bende van Nijvel, die tussen 1982 en 1985 bij roofovervallen 28 mensen doodde.

“Die wet is inderdaad pas nog maar net van toepassing”, zegt Joost Huysmans van het Instituut voor Strafrecht (KU Leuven). “Ze geldt enkel voor feiten die op dat moment, vanaf afgelopen zaterdag dus, nog niet verjaard zijn. Er zal nu moeten bekeken worden of dat het geval is voor de feiten in Sint-Martens-Latem.”

De vraag of de man daadwerkelijk kan worden vervolgd, liet het parket dinsdag onbeantwoord. “We zijn dat nu aan het bekijken”, zegt een woordvoerster.

Ten tijde van de verdwijning van Annie De Poortere gold in strafzaken een verjaringstermijn van 10 jaar. Die kon worden verlengd met nog eens 10 jaar door zogenaamde stuiting. “Dat hield in dat het parket aan het eind van die termijn van tien jaar nog een onderzoeksdaad stelde”, zegt Peter Callebaut, die als advocaat van een aantal Bende-nabestaanden expert in de materie werd.

“Bij stuiting wordt het vanzelf twintig jaar. Toen omstreeks 2005 de verjaring van de Bende-feiten naderde, heeft de wetgever de verjaringstermijn op vijftien jaar gebracht, met opnieuw maal twee in geval van stuiting. Toen tien jaar later het Bendedossier opnieuw dreigde te verjaren heeft men er twintig jaar van gemaakt. Nu we veertig jaar Bende van Nijvel naderen, is de verjaring onbepaald geworden, maar de vraag is dus of het parket ergens tussen al die data en termijnen in nog een onderzoeksdaad heeft gesteld. Dat lijkt een complexe oefening te worden. Als ik op het nieuws hoor dat de zus van de overledene enkele jaren geleden bij het parket te horen kreeg dat het dossier verdwenen is, dan vrees ik er voor.”

Het dossier zou zijn zoek geraakt tijdens de verhuis van het Gentse openbaar ministerie naar het nieuwe justitiepaleis in de Rabotwijk. Dat gebeurde in 2007.

“Het is uiteindelijk een rechter die de verjaring vaststelt, of niet”, zegt Joost Huysmans. “Eens een zaak als verjaard is beoordeeld, kan dat niet meer worden omgedraaid.”

‘Oprecht verdriet’

Volgens Het Nieuwsblad ging H.D. tijdens zijn verhoor tot gedeeltelijke bekentenissen over, al wou het parket dat dinsdag niet bevestigen. De krant citeert uit het verhoor: “Ja, ik begroef haar in de tuin.” Hij zou niet bekend hebben dat hij zijn vrouw om het leven heeft gebracht. H.D. is aangehouden en staat onder elektronisch toezicht. De raadkamer beslist binnen vijf dagen over zijn verdere aanhouding.

De zus van Annie De Poortere bekloeg zich de voorbije dagen bij herhaling over het destijds gevoerde onderzoek. Er bestond in 1994 nog geen cel-Verdwijningen. De zaak-Dutroux zou België na augustus 1996 confronteren met de achteloosheid waarmee politiediensten in die tijd omsprongen met meldingen van verdwenen personen, ook minderjarigen.

H.D. was in het dagelijks leven zelfstandig schilder en scheidsrechter in de provinciale afdelingen van het voetbal. Hij woont tegenwoordig in Sint-Niklaas. Na de dood van Annie De Poorter bleef hij volgens ex-klasgenoot en journalist Albert Haelemeersch nog zeker tot 2006 in Sint-Martens-Latem wonen, met het lichaam van Annie De Poorter onder de grond.

“Ik kende H. niet zo goed”, zegt Haelemeersch (77). “Wij zaten samen op de lagere school. In 2006 had ik even een intenser contact met hem toen we een vereniging van inwoners van Sint-Martens-Latem zouden oprichten. Het is voor iedereen hier in de streek een hele schok. Men heeft hier in Latem altijd gedacht aan een verdwijning. Wie de man in de periode van kende, ervaarde zijn verdriet als oprecht.”