Opinie: Asbestsanering moet doorgaan, ook al beweren 'onderzoekers' iets anders
De afgelopen maanden is er discussie ontstaan over asbest. Volgens bepaalde groepen zouden de gevaren daarvan lang niet zo groot zijn als gedacht. Woningcorporaties en huiseigenaren komen in opstand tegen de volgens hen ‘overdreven beschermingsmaatregelen’, die veel geld kosten.
De Eerste Kamer praat op 28 mei over het wetsvoorstel dat een einde moet maken aan asbestdaken en asbesthoudende producten.
Het onderzoek waarmee de discussie begon, is uitgevoerd in opdracht van de branchevereniging van woningbouwcorporaties Aedes en haar leden Talis, Vestia, Woonbron en Mitros (Nederlands Dagblad 5 maart). Deze partijen hebben er groot financieel belang bij dat de wet- en regelgeving op het gebied van asbest soepeler wordt. Dat betekent lagere kosten voor sanering en minder druk om te saneren.
Het komt hun dan ook goed uit als huurders de risico’s van asbest laag inschatten, zodat zij geen sanering van hun woning eisen.
niet deskundig
Daarnaast voeren de corporaties een actieve lobby tegen het wetsvoorstel van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat om asbesthoudende daken vanaf 2025 te verbieden. Hierin worden zij gesteund door andere lobbyclubs als LTO. Het saneren van alle asbestdaken die op het vastgoed van deze partijen aanwezig zijn, kost hun veel geld.
Er is bij dit onderzoek overduidelijk naar een bepaalde uitkomst toegewerkt.
De onderzoekers zijn overwegend niet deskundig op het thema asbest. Hoofdonderzoeker en hoogleraar Ira Helsloot is gepromoveerd wiskundige en heeft zich verdiept in crisisbeheersing en rampenbestrijding. Dit is een nuttige expertise, maar heeft niks met blootstelling aan schadelijke minerale stoffen te maken. Helsloot is geen toxicoloog, arts, chemicus of geoloog. Zijn oud-studenten en medeonderzoekers Kraaijenbrink en Vis zijn bestuurskundigen. Ook heeft aan het onderzoek geen medicus deelgenomen met aantoonbare kennis op het gebied van kanker en epidemiologie.
grenswaarde
De opdrachtgevers zijn al een aantal jaren bezig met een lobby om de risico’s van asbest te bagatelliseren. Wij nemen aanstoot aan diverse uitspraken die de laatste tijd in de media en politiek worden gedaan.
Zo wordt gesteld dat asbest alleen gevaarlijk is bij veelvuldige (dagelijkse) blootstelling aan grote hoeveelheden. Dit is pertinent onjuist. Uit vele nationale en internationale onderzoeken en inzichten blijkt al decennia dat een geringe blootstelling al kan leiden tot het vormen van kanker. VN-organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Internationaal Bureau voor Kankeronderzoek (IARC) stellen al jaren dat er geen veilige blootstelling aan asbest bestaat.
duizend doden
Onze eigen Gezondheidsraad adviseerde in 2010 de grenswaarde voor asbest te verlagen, omdat de gevaren van asbest juist groter bleken dan eerder aangenomen werd.
Ieder jaar overlijden in Nederland volgens de officiële cijfers 1000 tot 1300 mensen aan de gevolgen van asbestgerelateerde ziekten (mesothelioom, longkanker en asbestose). Dat zijn er twee keer zoveel als het aantal verkeersslachtoffers.
Internationale onderzoekers die wel aantoonbaar beschikken over medische en epidemiologische kennis, rapporteerden vorig jaar echter dat er jaarlijks meer dan 4500 mensen in Nederland aan de gevolgen van asbest overlijden. Zij schatten vooral het aantal longkankerpatiënten door asbest hoger. Daarnaast kunnen baarmoederkanker, strottenhoofdkanker, nierkanker, maagkanker en darmkanker ook veroorzaakt worden door blootstelling aan asbest.
Dit wordt echter in Nederland genegeerd en niet geregistreerd.
De kans op het krijgen van kanker door asbest is cumulatief: iedere blootstelling vergroot de kans op de ziekte. Daarom dient blootstelling altijd vermeden te worden.
Het is ook een foute aanname dat alleen mensen die beroepsmatig met asbest in contact komen, risico lopen. Er zijn talloze gevallen bekend van mensen die nooit met asbest werkten, maar er wel terminaal ziek van werden. Echtgenotes die de vuile werkkleding wasten van hun man. Personen van wie de vaders vroeger in de asbestcementfabriek gewerkt hadden. De meester die af en toe kluste aan het oude schoolgebouw in Amersfoort. Mensen in de omgeving van Goor, Overijssel, waar veel erven en paden verhard waren met asbestpuin, waardoor tientallen omwonenden kanker kregen.
Uit Brits onderzoek bleek zelfs dat daar sinds 2001 zeker 205 leerkrachten zijn overleden door blootstelling aan asbest in schoolgebouwen.
De incubatietijd van de meeste asbestziektes ligt tussen de twintig en vijftig jaar. De desastreuze gevolgen worden dan ook pas vele jaren later duidelijk.
in ons leefmilieu
Ieder beleid van de Nederlandse overheid om blootstelling aan asbest te voorkomen geniet dan ook onze steun. Zo ook het verbod op asbesthoudende dakbedekking vanaf 2025. Veel van deze daken zijn veel ouder dan hun eigenlijke levensduur, waardoor de vezels door verwering spontaan loslaten en in ons leefmilieu terechtkomen.
Daarnaast zijn er wekelijks branden waarbij grote hoeveelheden asbest vrijkomen. Dit leidt wel degelijk tot schade aan de volksgezondheid, aangezien iedere blootstelling aan asbest de kans op het ontstaan van kanker verhoogt. Ook zullen de opruimkosten die noodzakelijk zijn na branden, op den duur hoger zijn dan de kosten van preventieve sanering van de daken.
financiële steun
Wel vragen wij het ministerie om meer financiële en organisatorische steun voor de verplichte preventieve sanering van deze daken. Vooral voor particulieren en ondernemers met een aantoonbaar kleine portemonnee.
De overheid kan niet zomaar zeggen dat het de verantwoordelijkheid van de eigenaar is. Dezelfde overheid wist halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw al dat asbest zwaar kankerverwekkend is en heeft desondanks het gebruik van asbest toegestaan tot 1 juli 1993.
Daarmee heeft de overheid zichzelf eigenaar van het huidige probleem gemaakt en dient zij haar verantwoordelijkheid te nemen om zorg te dragen voor een gezond leefmilieu.
