Studie doet opmerkelijke voorstellen rond parkeren en wonen in stad: “Schrap de verplichte garage bij nieuwbouwproject”

Het rapport kwam op vraag van de stad Antwerpen. Het moet inspiratie bieden bij de actualisering van het ruimtelijk structuurplan Antwerpen. Het werd uitgevoerd door de KU Leuven en HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving. De eerste vaststelling van het rapport is dat er niet meer woningen nodig zijn om de voorspelde bevolkingsgroei op te vangen. Er is wel nood aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen in de stad.

De cijfers zijn confronterend. 50% van de woningen in Antwerpen is gebouwd voor 1946. De woonkwaliteit van 43% van de woningen is ontoereikend. Het Vlaams gemiddelde is 37%. Tussen 2005 en 2015 werd een derde van de toename aan aantal woningen gecreëerd door het opsplitsen van eengezinswoningen in appartementen. Bijna de helft van de huurders houdt na de woonuitgaven niet voldoende inkomen over om menswaardig van te leven. Bij eigenaars houdt één op de tien niet voldoende inkomen over en één op de zeven eigenaars met een hypotheek.

“Dat de woonkost vooral bij huurders een grotere hap uit hun budget neemt, is bekend voor heel Vlaanderen en zeker voor de steden”, zegt Sien Winters, onderzoeker en projectleider HIVA en KU Leuven.

Groot obstakel

De stad heeft echter weinig instrumenten om iets te doen aan het inkomen van de inwoners, maar kan wel mee bepalen waar en welk type van woning er bijkomen.

“Een groot obstakel om in een stad een eigen woning te verwerven is de hoge grondprijs”, zegt Winters. “Als de stad mee woningen wil aanbieden aan kopers, kan de grond worden gescheiden van de woning. Zo komt de woonkost gelijk met de bouwkost van de woning en komt een waardestijging van de grond op termijn terug bij de stad terecht.”

De stad Antwerpen moet volgens dit rapport meer aan grondverwerving doen en die grond ook in eigendom houden. Dit heeft niet alleen effect op de prijs van de woning, maar zet de stad ook in een sterke onderhandelingspositie tegenover projectontwikkelaars.

“Er is in sommige buurten verdichting nodig van woningen, maar op andere plaatsen moet de stad grenzen stellen aan de verdichting”, zegt Winters. “In ons onderzoek hebben we de stad buiten de Ring of de 20ste-eeuwse gordel als voorbeeld aangehaald als plek waar verdichting van bebouwing kan. Bovendien is daar ook al de nodige voorzieningen aanwezig rond bijvoorbeeld openbaar vervoer en diensten. De 19de-eeuwse gordel is al dicht bebouwd en daar is vooral nood aan het creëren van meer publieke ruimte.”

Uit een bevraging bij de Antwerpenaars blijkt trouwens dat dat laatste belangrijk is voor wie een woning zoekt. Niet de keuze van de woning, maar wel de afstand tot voorzieningen, vlotte bereikbaarheid met openbaar vervoer en rustige buurt zijn doorslaggevend voor hun woningkeuze.

“Dit is ook waarop moet worden ingezet, wil men mensen in de stad houden”, zegt Winters. “Daarom dat we pleiten om de verplichting aan projectontwikkelaars om parkeerplaatsen te bouwen te verlaten. Een deel van de woningzoekende Antwerpenaars zijn geen vragende partij naar. Een parking is erg ruimte verslindend en duur. Het weghalen van de parkeergarage kan de prijs drukken van de woning of opgegeven worden in ruil voor een grotere woning. Wij pleiten meer voor buurtparkings met standplaatsen voor deelwagens.”

Experimenten

Er is ook een diverser woningaanbod nodig in Antwerpen. De onderzoekers merkten uit hun bevraging bij woningzoekenden dat een groot deel van hen best bereid zou zijn om bijvoorbeeld bergruimtes, garages of tuinen te delen.

“De stad is de plek om te experimenten”, zegt Winters. “Daarbij vertrek je steeds van de buurt met de aanwezigheid van openbaar vervoer, voorzieningen en aanwezigheid van open ruimte. De stad is de plek waar je kan werken met deelmobiliteit en warmtenetten, omdat de dichtheid van bewoning zo hoog is.”

Het verhogen van de betaalbaarheid betekent volgens de onderzoekers ook het uitbreiden van het aandeel sociale woningen in Antwerpen. Dat aandeel ligt nu rond de 9%. “Het huidige aandeel is veel te laag”, zegt Winters. “Er zijn nu te veel mensen die huren op de private markt in te slechte woningen. Zij zullen nooit, ook niet met subsidies, eigenaar worden van een woning. Voor hen is sociale woning noodzakelijk.”