“Papa, papa, is dat het gereutel van de Kerstman die onder een auto is beland?” “Nee, dochter, dat is de nieuwe van Eminem.” De intussen 45-jarige rapper heeft naar eigen zeggen “na al die jaren eindelijk door hoe hij iedereen in zijn brede fanbasis kan plezieren”, maar landt ironisch genoeg op een incoherent zootje dat niemand zal boeien. Twee voorbeelden. Remind Me wordt gedragen door de riff en het refrein van I Love Rock-’n-roll van Joan Jett & the Blackhearts, een nummer dat bij release in 1981 al veroordeeld was tot dronken ambiance op een scoutsfuif. Op In Your Head zingt hij Zombie van de Cranberries de vernieling in, zoals elke tiener in de jaren negentig weleens deed tijdens de lessen muzikale opvoeding.

Nu werd Marshall Mathers, zoals hij eigenlijk heet, voor zijn jongste platen zelden op de schouders gehesen en dansend de kamer door gedragen. Of het was te poppy (Recovery, 2010), of de beats waren te kaal en ongeïnspireerd (The Marshall Mathers LP 2, 2013). Al was die kritiek vaak onfair en had ze vooral te maken met een idee-fixe van de fans waaraan niet werd voldaan. Maar nooit klonken de songs alsof ze compleet niet bij elkaar horen – een euvel waar ook Taylor Swift in mindere mate last van had op haar jongste Reputation. En nooit was de muziek zo saai.

Speeksel uit de boxen

Mededader is coproducer Alex da Kid (Imagine Dragons, Nicki Minaj), die zweert bij een monotone drumkit en uitbarstingen van dicht geproduceerde noise die nergens heen gaan. Zelfs Eminem heeft moeite om daarop zijn flow vloeiend te krijgen. Het schoolvoorbeeld van alles wat mis is aan Revival: Believe, de tweede track. Naar het einde toe voel je bijna het speeksel uit de boxen vliegen in zijn verkrampte poging om de vaart erin te houden. Rick Rubin, die ook achter de knopjes zat, reanimeert dan weer het soort stadionrockgitaren (Heat) dat enkel bij Walk This Way – in de versie van Run-D.M.C. – even bestaansrecht had.

Uiteraard zijn er een hoop samenwerkingen. Uiteraard is de onvermijdelijke Ed Sheeran een van hen. Hoewel zijn naam ongetwijfeld aan de vergadertafel van de marketingafdeling werd voorgedragen, en hij de song ­River niet boven zichzelf doet uitstijgen, is zijn bijdrage welgekomen. Blij ook dat hij niet opnieuw aan het rappen slaat, zoals op die eerder vermelde Taylor Swift-plaat. Minder goed vergaat het Beyoncé, Alicia Keys en Pink. Zij moeten de weerhaakjes van Mathers’ gal vijlen, maar slagen er zelfs niet in de nummers radiowaardig te maken.

Tekstueel was zijn pen al scherper. “I swear when I get up / I’m never gonna let up til everybody eats my turds.” (Ik zweer dat als ik opsta, ik nooit ga opgeven tot iedereen mijn drollen eet, nvdr.) Zeiden we al dat hij 45 is? In oktober veegde hij Trump nog geslaagd de mantel uit met een freestyle in het kader van de BET Awards, maar zijn fantasie over het ontvoeren van Ivanka Trump in de koffer van zijn wagen (Framed) klinkt gratuit. Niet meer geestig of met een knipoog, maar gewoon zuur.

Al is het niet ál kommer en kwel. Zoals in de pakkende terugblik op zijn huwelijk met Kim, in Bad Husband. “We brought out the worst in each other / We might have loved each other too much / And maybe that’s what made us do what we did to each other.” Het moet intussen zowat de meest gecommercialiseerde scheiding in de muziekgeschiedenis zijn. Maar het werkt wel. Ook het achtertreintje Castle en Arose, waarin hij zich richt tot zijn dochter Hailie, is bovengemiddeld.

Maar dat is niet genoeg. Revival is zonder twijfel het dieptepunt in de carrière van Eminem. Dat zeggen we niet vanuit een soort koppige nostalgie, omdat de hiphop van weleer frisser klonk en de keuze voor popmuziek en -artiesten per definitie verketterd moet worden. Revival is het dieptepunt om redenen die niets met sentiment te maken hebben. In opener Walk On Water benoemt Eminem de vrees om zijn erfenis te besmeuren met minderwaardig materiaal. Dat is helaas exact wat hier is gebeurd. Hij is een van de succesvolste rappers aller tijden, maar de real Slim Shady lijkt niet van plan ooit nog op te staan.