Een dokter in Rusland krijgt minder dan gemiddeld salaris

Ik kwam er pas achter dat mijn Russische vriendin geen particuliere ziektekostenverzekering had toen ze naar het ziekenhuis moest. Dan ben je overgeleverd aan een Russisch staatsziekenhuis.

Dat stelde mij niet gerust. In die ziekenhuizen, zo had ik gehoord, is het gebruikelijk om dealtjes te sluiten met het medisch personeel. Hoe meer bankbiljetten, des te groter de kans dat de arts zijn best doet.

Zo had de zwangere zus van mijn vriendin voorafgaand aan de bevalling een verloskundige een pak geld gegeven. Ik was ook bekend met de praktijken van de grootmoeder in de familie. Toen de 86-jarige vrouw afgelopen winter naar het ziekenhuis toog voor controle, torste ze loodzware tassen met zich mee door de sneeuw. Die bleken vol te zitten met drieliterpotten gezouten augurken. Ik ken die augurken: die komen uit haar moestuin en zijn verrukkelijk, zeker gezouten. Ook had ze een stapeltje bankbiljetten bij zich, maar die mocht niemand zien. Die liet ze tijdens een gesprek met de arts behendig in de zak van diens jas glijden.

Iedere Rus sluit het dealtje op zijn eigen manier, ontdekte ik in het staatsziekenhuis. Ik betrapte een vrouw die op haar knieën een envelop onder de deur van het dokterskantoortje schoof. Ik zag mensen met een tas het kantoortje inlopen en terugkomen zonder tas, even later gevolgd door een arts met tas. En dan was er de boomlange man die in de gang, recht voor mijn neus, biljetten in de zak van een verpleegkundige propte. 'Waar is dat nou voor nodig', lachte de zuster hardop en ze stopte de biljetten wat dieper in haar zak.

Hoeveel geef je, vroeg ik mij af. Een bezoeker raadde zijn tactiek aan: 'Je moet de arts aanbieden om te helpen bij het inkopen van medicijnen. Dan geef je hem een kans om een bedrag te noemen.'

Ik besloot niet mee te doen aan deze praktijken en sprak er schande van tegen de vader van mijn vriendin. Hij was verbaasd dat ik het woord korroeptsia gebruikte. 'Wat is er op tegen om het personeel een beetje te helpen? Zij hebben toch ook geld nodig?'

Het kostte me een tijdje om in te zien wat hij bedoelde. Een kennis die als chirurg werkt in Oekraïne, een land met een vergelijkbaar gezondheidssysteem, vertelde me dat hij iedere dag 'bedankjes' aanneemt. 'Ik behandel iedereen, ook mensen die niets geven. Maar als ze wat geven, dan pak ik het aan, want hoe moet ik anders kleren voor mijn dochter kopen?'

Ik zocht het salaris van personeel in een Russisch staatsziekenhuis maar eens op. Een arts: gemiddeld 36 duizend roebel (530 euro) per maand. Ander medisch personeel: 22 duizend roebel (342 euro). Dat is lager dan het gemiddelde salaris, en daarmee rondkomen is al een kunst. Terwijl de artsen en verpleegkundigen bijna allemaal overwerken. Tja, is een steuntje in de rug dan zo gek?

Dat kan ook in natura. Patiënten die verplegers hielpen met klusjes, zoals het afstoffen van de vensterbank, stonden vaak te roken op het ziekenhuisterrein waar normaal gesproken een streng rookverbod gehandhaafd wordt.

Mijn vriendin ziet voordelen in het systeem. 'Je geld verdwijnt niet in een ondoorzichtige pot van een onbetrouwbare zorgverzekeraar', zei ze. 'Je weet waar precies waar het terecht komt: bij je eigen dokter.'