Megadam onder protest geopend
New Delhi
‘Een symbool van India’s vernieuwde en opkomende macht.’ Met die woorden presenteerde de Indiase premier Narendra Modi deze week de megadam Sardar Sarovar, een 1,2 kilometer lang bouwwerk in de Narmadarivier. De inhuldiging vond plaats op Modi’s 67e verjaardag. De premier droeg de dam op aan de inwoners van India. ‘Tien miljoen mensen zullen hiervan de vruchten plukken’, berichtte hij op Twitter, voorafgaand aan de ceremonie.
Sardar Sarovar is de op een na grootste dam ter wereld. Vlak voor de ingebruikname is hij verhoogd tot 136,68 meter, waardoor de dam in totaal 5800 miljard liter water kan opslaan, bericht India Today.
De verwachtingen zijn hoog: Sardar Sarovar moet negenduizend dorpen in Gujarat en de aangrenzende staten Madhya Pradesh en Maharashtra van water en elektriciteit voorzien. Met irrigatiekanalen wordt daarnaast 1,8 miljoen hectare land bevloeid.
doodsklok
Maar lang niet iedereen is blij met Modi’s verjaardagscadeau. Sardar Sarovar is al omstreden sinds de toenmalige premier Jawaharlal Nehru 56 jaar geleden, in 1961, symbolisch de eerste steen legde.
De afgelopen jaren moesten duizenden burgers wijken voor het bouwproject. Hun dorpen, landbouwgrond en huizen kwamen onder water te staan.
De actiegroep Narmada Bachao Andolan (NBA) vecht al decennia tegen de komst van de dam. Volgens de groep heeft de overheid haar belofte om de ontheemden te compenseren voor hun verloren huis en landbouwgrond – voor de meeste inwoners hun grootste inkomstenbron – nooit waargemaakt.
Andere, laaggelegen dorpen langs de Narmadarivier dreigen bovendien te overstromen, wanneer het water vanwege de megadam niet weg kan. Veertigduizend huishoudens zouden daardoor in gevaar verkeren. Modi’s ‘verjaardagsfeestje luidt de doodsklok voor duizenden in de Narmadavallei’, schreef NBA-leider Medha Patkar vorige week op Facebook.
De megadam kwam er niet zonder slag of stoot. ‘Geen ander project in de wereld heeft te maken gehad met zulke obstakels als de Sardar Sarovardam in de Narmadarivier’, citeerde de Times of India premier Modi. ‘Velen spanden samen om dit project te stoppen.’
onaanvaardbaar
De officiële bouw begon in 1987. In 1993 overreedde de NBA de Wereldbank, die 450 miljard dollar in de dam wilde investeren, om de milieu- en sociale effecten van het project opnieuw tegen het licht te houden. De onderzoekers concludeerden dat het inderdaad ‘onaanvaardbaar’ was om het project voort te zetten, waarna de Wereldbank zich terugtrok.
Een aantal jaren later, in 1996, besloot het Indiase hooggerechtshof in een door NBA aangespannen rechtszaak dat de regering het project moest staken. Vier jaar daarna gaven de opperrechters toestemming om verder te gaan, mits de overheid zou zorgen voor nieuwe huizen en een schadevergoeding voor de ontheemden – wat dus niet gebeurd zou zijn.
Dat de megadam er uiteindelijk toch is gekomen, is volgens Modi te danken aan ‘onze vastberadenheid om dit project af te maken’.
Maar voor de laaggelegen dorpen in de staat Madhya Pradesh begint het nu pas: de gevolgen van de ingebruikname van de dam zijn voor hen direct voelbaar. ‘Het water heeft al een aantal dorpjes, met zo’n drieduizend gezinnen, bereikt’, zei Patkar tegen de Britse krant The Guardian. Ze riep de overheid op om de ontheemden alsnog te compenseren voor hun verliezen.
‘De regering is door het hooggerechtshof verplicht om aan alle sociale en milieuvoorwaarden te voldoen. Ze kunnen niet zomaar de dam opdragen aan het volk en denken dat het dan klaar is.’ <
