Vissersdorp vs visserdorp: allemaal harde werkers, maar die van Volendam zijn net frivoler
Vissersdorp tegen vissersdorp. Quick Boys uit Katwijk tegen Volendam, dinsdag in de eerste ronde van de KNVB-beker, was een aparte wedstrijd. Maar wat heeft het dorpse voetbal nog met visserij te maken?
Het lijkt alsof de duinen voor de aftrap in brand staan, als supporters van Quick Boys met vuurwerk het zwerk in een vurige gloed zetten. Clubbesturen onderhouden zich geanimeerd. 'We zijn snel gelijkgestemd', aldus bestuurslid Cor Tol van Volendam, over het wezen van de vissersdorpen.
'We delen dezelfde passie en hetzelfde verleden. Onze mentaliteit komt overeen. We hebben allebei iets van burgerlijke ongehoorzaamheid, van recalcitrantie. En Volendam heeft dan nog de Bourgondische inslag.'
'Wij zijn hoofdsponsor van allebei de clubs uit Katwijk', zegt Diek Parlevliet aan de telefoon, ergens vanuit Zuid-Amerika. Hij is multimiljonair annex directeur van Parlevliet & Van der Plas uit Katwijk. Ouwehand Visverwerking is, als onderdeel van het moederbedrijf, de belangrijkste geldschieter van Katwijk en Quick Boys, beide grote amateurclubs in het dorp. 'We kunnen niet van de een sponsor zijn en van de ander niet. Dan krijgen we ruzie', weet Parlevliet.
Katwijk is hervormd en gereformeerd, Volendam is overwegend katholiek. In Katwijk werken honderden mensen in de visverwerking. Vis heeft het dorp rijkdom gebracht. De bar in de businessclub bij Quick Boys is een oude bomschuit, een boot zonder kiel. Ze trokken de boot vroeger met paarden aan land, met vis en al. Zo was geen haven nodig. Op de boulevard van Katwijk is een monument voor overleden vissers.
Ik hoop dat de voetballers zich elke dag voeden met paling, maar ik ben er bang voor
'Ze aten meeuwen'
Ze houden van harde werkers in Katwijk, van niet zeiken. Vice-voorzitter Cees Haasnoot vertelt dat zijn opa dertien weken achter elkaar op zee was, 'zonder koelkast. Ze aten meeuwen'. In Katwijk voetballen ze op zaterdag vanwege het geloof.
De vader van Dirk Kuijt, de beroemdste zoon van Katwijk met de naar hem genoemde hoofdtribune, was de hele week op zee. Hij gaf Dirk zijn veelbesproken mentaliteit mee. Kuijt is nu trainer in opleiding en leeft dinsdag mee op de bank bij Quick Boys. Als het spel even stilligt, geeft hij rustig aanwijzingen.
Al zijn er bij wijze van spreken meer schildersbedrijven dan vissers tegenwoordig, iedereen is doordesemd van de mentaliteit uit het dorp. Van hard werken en goed verdienen. 'Vroeger betaalde menig zeeman zijn huis cash', aldus Haasnoot. Voetbal is de sociale factor in het dorp.
Volendammers zijn eveneens harde werkers, maar ze koesteren ook hun frivole kant, of het nu in zang is, voetbal of in het leven zelf. 'Piet Veerman (the Cats) had die gouden strot door het eten van paling', lacht palingroker Evert Smit. De Dijk is beroemd en berucht om zijn consumptie van genotsmiddelen. Het voetbal heeft de zwier van technisch begaafde mannen, al is het dan weggezakt naar de marge van de eerste divisie.
Ook Volendam is rijker dan gemiddeld. Jan Smit (een andere dan de zanger dus) van Smit-Bokkum palingrokerij uit Volendam, familiebedrijf sinds 1856, roemt de vissersmentaliteit, die ook geldt voor andere sectoren: 'Mannen metselden vroeger duizend stenen per dag en gingen daarna trainen. Op zondag voetbalden ze tegen Cruijff en Pietje Keizer van Ajax. En die hadden het dan best moeilijk.'
De tijd is voorbij dat de visserij grote invloed op het voetbal had
Zoon Evert, zesde generatie na Jan, Evert, Jan, Evert en weer Jan, over de langzaam verdwijnende relatie tussen visserij en voetbal: 'Ik hoop dat de voetballers zich elke dag voeden met paling, maar ik ben er bang voor.'
Jan Smit voetbalde zelf in het eerste elftal van Volendam en hielp overdag zijn vader. Hij kan wel zeggen dat hij die mentaliteit mist in het huidige voetbal, maar dan ben je gauw een ouwe zeur. Hij is allang blij dat dit jaar voor het eerst in jaren weer meer paling is gevangen in het IJsselmeer.
Oud-voetballer Keje Molenaar is nostalgisch: 'De tijd is voorbij dat de visserij grote invloed op het voetbal had. Vroeger had je een echte vissersvloot in Volendam. Als jongetje ging ik naar het stadion met al die mensen in traditionele kledij en op de tribune rook het naar sigaren.'
Maar het dorp blijft trots ontlenen aan voetbal en de visserij. Molenaar: 'En het is leuk dat de Volendammer namen terug zijn in het elftal: Veerman, Runderkamp, Schilder.' Nick Runderkamp maakt deze dinsdag de 1-2, in het door Volendam gewonnen (1-3) duel. Supporters van Quick Boys druipen af, want ze speelden bijna een uur tegen tien man. Het ene vissersdorp is het andere niet.