Direct naar artikelinhoud
IJsland

Verbiedt IJsland rituele besnijdenis bij jongens?

Silja Dögg Gunnarsdóttir van de IJslandse Progressieve Partij.Beeld Framsókn/Flickr

Zowel joden, moslims als katholieken veroordelen de plannen van IJsland om het besnijden van jongens te verbieden bij wet. Als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd door het parlement, zal IJsland het allereerste land in Europa zijn waar dat het geval is.

Het wetsvoorstel maakt de besnijdenis van jongens strafbaar als ze niet om medische redenen gebeurt. En de straffen kunnen oplopen tot 6 jaar cel. Opmerkelijk, want globaal gezien is 1 man op 3 besneden. In de meeste gevallen om religieuze en culturele redenen.

Leiders van de joodse kerk en de islam vrezen dat een dergelijke maatregel het leven van joden en moslims in IJsland onmogelijk zal maken. Ze vrezen dat het een springplank zal zijn naar antisemitisme en islamofobie, zoals een verbod op bepaalde kledij en ritueel slachten.

Ze krijgen bij hun protest de steun van kardinaal Reinhard Marx, de baas van de katholieke kerk in de Europese Unie. Hij noemt het wetsvoorstel een “gevaarlijke aanval” op de godsdienstvrijheid. “Het criminaliseren van de besnijdenis is een ingrijpende maatregel die grote zorgen baart”, zegt hij.

Levensgevaarlijke risico's

De motivatie achter het wetsontwerp is dat de besnijdenis de rechten van jonge jongens schendt en in strijd is met de rechten van het kind, zoals die geformuleerd werden door de Verenigde Naties. Er wordt ook een parallel getrokken met vrouwenbesnijdenis, die al in bijna alle Europese landen verboden i. Volgens het voorstel worden de besnijdenissen vaak uitgevoerd zonder verdoving, “in een niet-steriele omgeving en door religieuze leiders in plaats van dokters. Er is een groot risico op infecties op die manier en dat kan zelfs leiden tot de dood.”

Het ontwerp geeft toe dat ouders het recht hebben om religieuze leiding te geven aan hun kinderen, maar dat dit in geen enkel geval de rechten van het kind kan overstijgen. Jongens mogen volgens het ontwerp alleen besneden worden om religieuze of culturele redenen als ze een leeftijd bereiken waarop ze zélf kunnen begrijpen wat de risico’s zijn van een dergelijke procedure.

De vrouw achter het voorstel is Silja Dögg Gunnarsdóttir van de centrumrechtse Progressieve Partij. Zij vindt het niet kunnen dat vrouwenbesnijdenis al verboden is sinds 2005 en de besnijdenis van jongens niet. “Iedereen heeft het recht om te geloven wat hij wil, maar dat gaat niet boven de fundamentele rechten van het kind”, beklemtoont ze.

'Dit stuurt de boodschap de wereld in dat joden niet meer welkom zijn in IJsland'
Moshe Kantor, Europees Joods Congres

Volgens verscheidene joodse organisaties wordt de praktijk echter alleen uitgevoerd door goed opgeleide ‘moheel’, meestal als jongens acht dagen oud zijn. Parallellen met vrouwenbesnijdenis zouden onterecht zijn, omdat daar de genitaliën worden weggehaald, wat geslachtsgemeenschap pijnlijk kan maken en tot ernstige complicaties kan lijden. 

“Er is geen enkel bewijs dat de minimale procedure bij jongens schadelijk is”, aldus Moshe Kantor van het Europees Joods Congres. “Het stuurt de boodschap de wereld in dat joden niet meer welkom zijn in IJsland.”

"Praktijk kan ondergronds gaan"

Ook bij moslimorganisaties is er veel onbegrip. “Besnijdenissen wordt al eeuwen uitgevoerd. Ze zitten diep in onze culturele en religieuze tradities geworteld”, aldus Ahmad Seddeeq, de imam van het Islamitisch Cultureel Centrum van IJsland. 

Beide religies waarschuwen er ook voor dat een verbod op besnijdenissen bij jongens ervoor kan zorgen dat de praktijk ondergronds gaat. Of dat mensen naar het buitenland zullen reizen op zoek naar een plaats waar het wel nog mag.

IJsland telt 336.000 inwoners. Daarvan zouden er naar schatting 1.500 moslim en 250 joods zijn.