In 2017 is voor het eerst een Aziatische hoornaar in Nederland gezien. Het insect, dat in 2009 in Europa is verschenen, staat op de EU-lijst met invasieve exoten. Dat houdt in dat de Europese Unie de verspreiding van de exoot zoveel mogelijk wil voorkomen.
Maar waarom moet de Aziatische hoornaar verdelgd worden? Dat vragen veel NU.nl-lezers zich af. Wat is het risico als de soort zich steeds verder verspreidt?
De Aziatische hoornaar vormt een risico voor de honingbij, zegt Marcel Dicke tegen NU.nl. "De hoornaar eet allerlei insecten, waaronder honingbijen", vertelt de hoogleraar insectenkunde aan de Wageningen University & Research.
Het behoud van bijen is belangrijk voor de voedselvoorziening en biodiversiteit. Insecten zoals bijen brengen stuifmeel van de ene naar de andere bloem. Pas na die bestuiving kunnen planten en voedselgewassen zich voortplanten of vruchten krijgen. Meer dan 75 procent van groenten en fruit heeft bestuiving nodig. In de natuur heeft meer dan 85 procent van de wilde planten bestuiving nodig.
Imkers die honingbijen houden, hebben het de afgelopen jaren al best lastig gehad, zegt een woordvoerder van Stichting EIS Kenniscentrum Insecten tegen NU.nl. Door kou overleven veel honingbijen de winter niet. "Voor de imkers is het dus prettig als de Aziatische hoornaar een beetje wordt tegengehouden."
'Beter nu ingrijpen, voordat het te laat is'
Sommige invasieve exoten kunnen schadelijk zijn voor de natuur. Zo kunnen ze inheemse dieren of planten opeten of een nieuwe ziekte op ze overdragen. Ook is het mogelijk dat ze paren met inheemse soorten, waardoor kenmerken van die soorten verdwijnen.
Een voorbeeld van een schadelijke invasieve exoot is de Amerikaanse rivierkreeft. De kreeft graaft holen en tunneltjes in oevers om in te schuilen. Dat gegraaf kan oevers beschadigen, waardoor ze instabieler worden. De kreeften kunnen zelfs het hele ecosysteem veranderen door waterplanten op te eten. Dat heeft gevolgen voor inheemse dieren die deze planten ook eten.
Vormt de Aziatische hoornaar ook zo'n risico voor de natuur? "We weten nog niet of dat zo is. Dat kunnen we nu niet inschatten", zegt de EIS-woordvoerder. "Het zou dan ook goed zijn om daar onderzoek naar te doen." Tot die tijd wordt er gekozen voor bestrijding van het insect. "Als de kans bestaat dat hij een risico voor de biodiversiteit vormt, kun je beter ingrijpen voordat het te laat is."
"We hebben sowieso de juridische verplichting om de Aziatische hoornaar te verdelgen, omdat hij op de EU-lijst van invasieve exoten staat. Twee jaar geleden is het insect lager op de lijst geplaatst. Het is namelijk niet meer haalbaar om hem helemaal uit te roeien", legt de EIS-woordvoerder uit. "Nu is het een kwestie van hem tegenhouden. Of het zin heeft, daar zijn de meningen over verdeeld."
Dit kun je doen als je een Aziatische hoornaar tegenkomt
Van april tot juni is de kans groot dat je een koningin van de Aziatische hoornaars tegenkomt. Ze heeft dan net eitjes gelegd. Als je het aandurft, kun je die het beste vangen en vervolgens in de vriezer leggen.
Zie je een hoornaar vanaf juni, dan is het waarschijnlijk een werkster. Die kun je het beste met rust laten. Je kunt wel een melding doen op Waarneming.nl.
Vind je een nest, dan is het goed om een specialist in te schakelen of een melding achter te laten op Waarneming.nl. In het voorjaar liggen de nesten wat dichter bij de grond en zijn ze makkelijk te verwijderen met behulp van een stofzuiger. In de zomer zitten de nesten hoog in de boom. Dan is er een hoogwerker nodig.
Bestrijden kan het beste per nest gebeuren
De Aziatische hoornaar wordt niet op grote schaal bestreden. "Dat gaat ook niet", zegt hoogleraar Dicke. Maar doordat het dier geconcentreerd in nesten voorkomt, ligt misschien juist daar een kans. "Het kan dus individueel per nest, maar dat is echt een taak."
Dat moet je vooral niet zelf doen, maar overlaten aan specialisten. Rob Voesten is er daar één van. Hij weet als geen ander hoe hij een hoornaarsnest moet vinden. Dat kan bijvoorbeeld door een zendertje onder een Aziatische hoornaar te hangen, waarna het insect hem naar een nest leidt.
Bij het verwijderen van een nest wordt geen gif gebruikt, vertelt Voesten. "Door geen gif te gebruiken, heb je weinig effect op de omgeving. Als je met gif zou gaan werken, laat je dat achter voor andere insecten." Als het nest is gevonden, wordt het leeggezogen met een speciale stofzuiger. Het nest en de Aziatische hoornaars worden daarna 48 uur in de vriezer gelegd om ze te doden. "Daarna voeren we ze aan de kippen."
De vriezer wordt gezien als de diervriendelijkste manier om een hoornaar te doden, zegt de EIS-woordvoerder. Dat geldt trouwens voor meer insectensoorten, zoals wespen. Die sterven vaak een natuurlijke dood als het te koud wordt.
NUjij: Uitgelichte reacties