De deadline lag eigenlijk op 29 maart, maar omdat de deal met de EU meermaals werd weggestemd in het Britse parlement, had May de EU om een uitstel tot 30 juni gevraagd. Daar gaat de EU niet in mee. Ze biedt het Verenigd Koninkrijk twee opties aan, die May al aanvaard heeft.

Als het Lagerhuis het echtscheidingsakkoord volgende week goedkeurt, wordt de Brexit uitgesteld tot 22 mei.

Als May de met de EU onderhandelde deal weer niet door haar parlement krijgt, dan wordt de artikel 50-procedure verlengd tot 12 april. Londen moet tegen dan laten weten of het alsnog aan de Europese verkiezingen deelneemt. Doet het dat niet, dan wordt 12 april de dag waarop de ‘no deal’-Brexit een feit is. Nemen de Britten wel deel aan de Europese verkiezingen, dan is de EU bereid een veel langer uitstel van de lopende procedure toe te staan, zodat het VK het over een andere boeg kan gooien.

Als May het akkoord volgende week voor de derde keer aan haar parlement voorlegt en de tekst goedgekeurd krijgt, dan wordt de Brexit uitgesteld tot 22 mei. Dat betekent dat het VK de EU zal verlaten hebben wanneer een dag later de verkiezingen voor het Europees Parlement van start gaan. De EU wil vermijden dat de Britten einde mei nog deel uitmaken van de EU maar wegens hun aangekondigde vertrek niet deelnemen aan de verkiezingen. Dat scenario dreigde de geldigheid van die verkiezingen onderuit te halen.

Een heel ander verhaal wordt het wanneer het Lagerhuis het akkoord niet kan goedkeuren. Dan biedt de EU de Britten een uitstel aan tot 12 april. Hun eigen wetgeving verplicht de Britten namelijk om ten laatste op 11 april – exact zes weken voor de start van de Europese verkiezingen – de EU mee te delen of ze aan die verkiezingen willen deelnemen. Doen ze dat niet, dan vindt op 12 april de noch door May, noch door de EU gewenste ‘no deal’-Brexit plaats.

Dat scenario kan weliswaar nog worden vermeden als de Britten beslissen het over een andere boeg te gooien. Als de regering na een definitief ‘njet’ van het Lagerhuis aan de EU zou meedelen dat het bijvoorbeeld tóch een douane-unie wil of een tweede referendum wil organiseren, dan wil de EU de Britten een langer uitstel toekennen. Het logische gevolg van dit alles is dan natuurlijk wel dat het VK aan de Europese verkiezingen moet deelnemen. Het VK houdt ook de mogelijkheid om de Brexit te annuleren, zei Europese Raadsvoorzitter Donald Tusk donderdagavond op een persconferentie.

Hoe lang zo’n langer uitstel zal duren, wilde of kon Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker niet zeggen. “Tot het bittere einde”, maakte hij zich ervan af. Hoe dan ook moet een extra uitstel van de Brexit de unanieme goedkeuring krijgen van de Europese leiders. Dat kan eventueel via schriftelijke procedure, liet een diplomaat zich ontvallen.

In ieder geval is het voor de EU niet nodig om volgende week een extra top te beleggen. De Brexit op 29 maart is nu definitief van tafel, ook het Britse parlement stemde op 14 maart reeds principieel in met een uitstel van de Brexit.

May: “Tijd om te beslissen”

Het door de Europese leiders uitgetekende tijdspad onderstreept hoe belangrijk het is dat het Britse parlement volgende week alsnog het echtscheidingsakkoord met de Europese Unie goedkeurt en “een einde maakt aan de onzekerheid”. Zo heeft premier Theresa May gereageerd op het uitstel van de Brexit. “Het moment van de beslissing is aangebroken.”

“Ik denk dat de keuze voor de parlementsleden nu duidelijk is”, aldus May. “Ik keer morgenochtend (vrijdag, nvdr.) terug naar het Verenigd Koninkrijk en ga hard werken om steun te vergaren.”

May had de parlementsleden woensdag in de gordijnen gejaagd door de schuld van de politieke impasse in Londen in hun schoenen te schuiven. Donderdagnacht klonk ze milder. “Ik heb respect voor de verschillende meningen. Ik heb mijn frustratie geuit, ik weet dat de parlementsleden ook gefrustreerd zijn. Maar ik hoop dat we het allemaal eens zijn dat het moment van de beslissing is aangebroken.”

De Britse premier beklemtoonde nogmaals dat een derde afwijzing van het akkoord de Britse politiek voor een harde keuze plaatst. Zij voelt alvast weinig voor een Europese stembusgang. “Ik geloof heel sterk dat het fout zou zijn om aan de mensen te vragen om deel te nemen aan Europese verkiezingen, drie jaar nadat ze ervoor gestemd hebben om de EU te verlaten.”