Historische beslissing

Eeuwenlang was het eenvoudig: wanneer de feestdag van de heilige Remigius van Reims er aan kwam, was het tijd voor de aftrap van een nieuw academiejaar. Wanneer op de almanak 1 oktober verscheen, liepen de aula’s vol. ‘Dat is begin jaren 2000 veranderd, toen het semestersysteem werd ingevoerd’, zegt historisch pedagoog Marc Depaepe, die tot voor kort campusrector was van de Kulak. Met het semestersysteem kwamen er twee examenmomenten aan de KU Leuven: een na Kerstmis, en uiteraard een in juni.

Depaepe: ‘De hoofdreden voor die verandering was een efficiëntieverhoging. Studenten deden doorgaans veel langer over de opleiding dan voorzien. Ze bleven soms lang hangen in thesisjaren. Dat was op de duur onbetaalbaar. Het systeem van de semesters moesten daar een einde aan maken.’

Het plan-Sels

Een verbetering van het onderwijs is ook vandaag de achterliggende reden voor de voorstellen van rector Luc Sels (KU Leuven). ‘We willen weg van een te eenzijdige focus op examens. Zeker in het eerste semester, dat ver verwijderd is van die derde zittijd (de herexamens, red.), zou er veel meer permanente evaluatie kunnen gebeuren’, zei Sels in een interview met De Standaard. Hij gaat op zoek naar steun voor een

academiejaar dat vroeger in september begint, met een eerste examenronde voor kerstmis en de herexamens in juni. Sels zou daarmee graag in 2022 beginnen. Er is met andere woorden nog wat tijd.

Dat zal van pas komen. Uit een rondvraag onder studenten en bij andere universiteiten komt naar voren dat niemand tégen de plannen van Sels is, maar er steevast voorwaarden aan koppelt.

Bedenking één: de jeugdbeweging

‘Het is goed dat de verandering een duidelijk doel voor ogen heeft’, zegt Jessie Vandooren van de Vlaamse Vereniging van Studenten. ‘En dat is: op zoek gaan naar nieuwe manieren van les geven en andere examenvormen. Wij willen hierover zeker mee nadenken. Voor ons is belangrijk dat de studenten erbij zijn betrokken. Ze moeten zich voldoende kunnen voorbereiden op herexamens. En wat zeker niet uit het oog mag worden verloren: studenten die in de jeugdbeweging zitten, aan topsport doen, een politiek mandaat of andere veeleisende activiteiten hebben, moeten dat kunnen blijven doen.’

Volgens Otto Cartrysse van de Studentenraad van de VUB is dat een probleem in Nederland en andere landen met dit soort kalenders. ‘De bestuursleden van studentenraden zetten hun studies soms een jaar stop omdat het anders niet is te combineren met hun functie’, zegt Cartrysse. ‘Dat kan de bedoeling niet zijn. We vagen dat er rekening wordt gehouden met meer dan alleen het studie-aspect. Als om de paar weken een module met examens wordt afgerond, dan bemoeilijk je bijvoorbeeld leiders bij jeugdbewegingen. Een te rigide kalender kan verstikkend zijn, terwijl een blije, gezonde student met een sociaal netwerk doorgaans ook beter zal studeren.’

Bedenking twee: studentenjobs

Cartrysse vraagt zich ook af of een andere kalender studentenjobs niet in de weg zal lopen. Federgon, de federatie van HR-dienstverleners, nuanceert dat. ‘Het studentenwerk dat nu plaatsvindt in september, zou kunnen verschuiven naar juni’, meent Paul Verschueren. ‘Vakantiewerk gaat meestal vlot van start eens de examens achter de rug zijn. Of dat nu begin juli of half juni is. Het zou zelfs kunnen dat er meer aanbod is in juni, wanneer bedrijven voor de zomervakantie nog bepaalde zaken afgewerkt willen krijgen. Daar zouden studenten van kunnen profiteren.’

Het studentenwerk zou er dus niet per se onder te hoeven lijden – ook omdat de regels daarvoor vrij soepel zijn door recente wijzigingen. Maar een van de redenen voor dat harde labeur is geld verdienen voor een reis. En dan liefst een goedkope reis. Buiten het seizoen, in september dus.

Bedenking drie: een reisje

‘Wij merken dat studenten uitkijken naar lastminutereizen in september’, zegt Piet Demeyere van reisagent TUI Travel. ‘Ze zijn flexibel met datum en bestemming, en dan kunnen zich buitenkansjes voordoen. Wanneer we begin september promo maken voor bijvoorbeeld een reis naar Kreta of Mexico – klassieke bestemmingen voor jonge mensen – dan tekenen daar toch veel reizigers op in. Als ze vroeger in september moeten beginnen, wordt dat natuurlijk moeilijker.’

Leuvens rector Sels maakte al duidelijk dat hij de verandering samen met andere universiteiten en hogescholen wil doorvoeren. Vanmorgen bleek al dat zij oren hebben naar de voorstellen en zich ook al hebben gebogen over de redenen voor een nieuwe kalender. Terugkeren naar de feestdag van de heilige Remigius is geen optie.