Tot de tien meest terugbetaalde geneesmiddelen in 2016 die in de apotheek zijn gekocht, horen bloeddrukverlagers, maagzuurremmers, cholesterolverlagers, antivirale geneesmiddelen of geneesmiddelen tegen obstructieve longaandoeningen. “Het verbruik van acht van die tien geneesmiddelen is voor een soms niet verwaarloosbaar deel het gevolg van een (ongezonde) levensstijl”, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. “Maar ook de ongunstige leefomgeving heeft een impact op het geneesmiddelenverbruik.”

De acht geneesmiddelen die door het aannemen van een gezonde levensstijl niet of minder nodig zijn, kosten de ziekteverzekering 1,17 miljard euro. Dat is bijna de helft van het totale bedrag aan terugbetalingen voor in de apotheek verkochte geneesmiddelen.

Tabak is de belangrijkste oorzaak van chronisch obstructieve longziekte (COPD). Negentig procent van de patiënten die hiervoor met geneesmiddelen worden behandeld, zijn (ex-)rokers. “Zonder tabak zou het verbruik van geneesmiddelen voor behandeling van chronisch obstructieve longziekte gevoelig dalen”, aldus Van Gorp. “Maar de sigaret afzweren is moeilijk. Reden te meer om de context aan te pakken door bijvoorbeeld echt ontradende accijnzen op tabak te heffen of door elke vorm van publiciteit te verbieden.” De geneesmiddelen voor COPD staan in de top tien van CM op de zesde plaats met bijna 162 miljoen euro terugbetalingen.

Daarnaast hebben ook geneesmiddelen die worden ingenomen voor diabetes type 2 sterk betrekking op de levensstijl van de verbruikers. In 80 procent van de gevallen houdt de ziekte namelijk verband met obesitas. “We moeten inzetten op het aanleren van een gezonde levensstijl”, gaat Van Gorp verder. “Voedingsmiddelen zouden naast het vet- en zoutgehalte ook verplicht op een eenvoudige en heel duidelijke manier het suikergehalte moeten vermelden, bijvoorbeeld met een systeem van kleurcodes.” In België hebben ongeveer 600.000 personen diabetes, waarvan 90 procent type 2. De ziekteverzekering betaalde voor deze geneesmiddelen in 2016 meer dan 167 miljoen euro terug.

CM wil om het verbruik van geneesmiddelen die verband houden met onze levensstijl te doen dalen, “elk beleid in die richting steunen of hier zelf initiatief toe nemen”.