Volgens het Koninklijk Besluit van 19 december 2001 gaat de zomertijd in op de laatste zondag van de maand maart om 02.00 uur. In het laatste volle weekend van oktober gaat de wintertijd weer in.

De huidige regeling voor de zomertijd dateert van 1977 en de oorspronkelijke bedoeling was energiebesparing onder invloed van de economische crisis. Omdat de zon in de zomer zo vroeg opkomt dat het al licht is wanneer de meeste mensen nog slapen, wilde men energie besparen door de uren met zonlicht meer te laten samenvallen met de uren waarop mensen wakker zijn.

Biologische klok ontregeld

Volgens weerman Frank Deboosere gaat dat energie-argument vandaag niet meer op: “ Verschillende studies hebben uitgewezen dat er niet of nauwelijks wordt bespaard en dat de invoering van de zomertijd talrijke nevengevolgen heeft. Ochtendfiles rijden langer in het donker, avondfiles rijden meer in verzengende ozon-hitte, biologische klokken raken ontregeld, de zomerhitte blijft een uur langer hangen in de slaapkamers”, schrijft hij op zijn website.

De Vereniging tegen het Zomeruur gewaagt zelfs van een “collectief zelfbedrog” en “de klokkentijd als symbool voor dictatoriale democratie en voor algemene ontregeling”.

Ochtendmensen of avondmensen?

Maar wie heeft nu eigenlijk het meeste last van de overgang naar het zomeruur? Avondmensen zouden er alleszins meer over klagen dan ochtendmensen, zo bleek enkele jaren geleden uit een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Al blijkt het verrassend eenvoudig om avondmensen om te vormen tot vroege vogels. Onderzoeker Kenneth Wright van de Universiteit van Colorado liet een klein groepje mensen zeven nachten doorbrengen in een tentje in de bossen. Zonder zaklampen, gsm’s of andere lichtbronnen. De resultaten waren opmerkelijk, want na een week verschoof het slaapritme van de avondmensen razendsnel. “Wanneer we alleen nog worden blootgesteld aan natuurlijk zonlicht lopen de slaapritmes van mensen al snel ongeveer gelijk”, concludeerde hij.

Het onderzoek was dan misschien wel te klein om definitieve conclusies te trekken, toch lijkt het misschien een goed idee om het tijdens de overschakeling van wintertijd naar zomertijd het enkele dagen zonder kunstmatige lichtbronnen, zoals televisie, smartphone of computer te doen. Wie daarbij ’s ochtends op natuurlijke wijze het licht binnen laat komen, verhoogt het succes op een vlotte overgang naar de zomertijd.

Oliecrisis

Het is intussen 102 jaar geleden dat de zomertijd voor het eerst in de praktijk werd gebracht: het Duitse Keizerrijk voerde die in tijdens de Eerste Wereldoorlog, op 30 april 1916. Dat gebeurde ook in bezet gebied, onder meer België dus. Niet veel later volgden Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Na de oorlog werd de maatregel weer afgeschaft, maar sporadisch werd die in sommige Europese landen opnieuw ingevoerd. België voerde de maatregel in 1976 opnieuw in, in de nasleep van de oliecrisis. Op dit moment zitten 70 landen in het winter- en zomeruursysteem.