“Vlaams Belangers zijn geen kakkerlakken, tuurlijk moeten we praten”

Het is zondagavond 18u. De trouwe N-VA-militanten zijn samengekomen in The Claridge in Sint-Joost-ten-Node. De sfeer is vergelijkbaar met die van een toneelvereniging die is samengekomen om het tienjarig bestaan te vieren: geen euforie, maar ook geen bezorgde blikken.

Als duidelijk wordt dat Vlaams Belang in elke provincie fors vooruitgaat, valt er weinig emotie van de gezichten van de N-VA-militanten af te lezen. Niemand wil commentaar kwijt. Zelfs Michael Freilich, de anders zo spraakzame ex-hoofdredacteur van Joods Actueel, niet. “Vraag het me straks nog eens, als onze partijvoorzitter heeft gesproken”, zegt de nummer vijf op de Kamerlijst van N-VA in de provincie Antwerpen.

Luid applaus voor De Wever

Die partijvoorzitter is de enige die op de verkiezingsavond de handen luid op elkaar krijgt. Als hij na 20u in het gezelschap van de andere partijkopstukken de zaal betreedt, klinkt er een luid applaus en duiken er plots grote Vlaamse vlaggen op in het publiek. “Ik heb slecht nieuws: we hebben de verkiezingen verloren. Maar ik heb ook goed nieuws: we blijven met voorsprong de grootste partij”, zegt De Wever. “Ik feliciteer Vlaams Belang met zijn verkiezingsoverwinning. We zullen het initiatief nemen om een Vlaamse regering te vormen, en nodigen alle partijen uit om te praten.”

Ook Vlaams Belang, dus. “Er is van ons uit nooit een cordon sanitaire geweest”, zegt Vlaams minister Ben Weyts. “Wie dat cordon sanitaire nu nog in stand houdt, is ver verwijderd van de echte wereld.” Bij kandidaat-premier Jan Jambon klinkt hetzelfde geluid. “Mensen hebben veel van ons verwacht toen we in de regering stapten. Helaas kunnen we niet alles in enkele jaren terugdraaien, en moesten we compromissen sluiten met andere partijen. Wij zijn niet voor het cordon sanitaire. Ik spreek zeker niet van een zwarte zondag.”

“Hangt van Vlaams Belang af”

Ook de militanten van N-VA voelen dat zo aan. “Natuurlijk moeten we met Vlaams Belang praten”, klinkt het bij iedereen die we aanspreken.

“Kiezers van Vlaams Belang zijn geen kakkerlakken die we moeten bestrijden”, zegt een militant. “Ze leven niet op een onbereikbaar eiland. Vlaams Belang-kiezers zitten overal: in onze vriendengroep, in onze familie, in onze kennissenkring. Die mensen moeten worden gehoord. Of het cordon sanitaire zal worden doorbroken, zal vooral van die partij zelf afhangen. Willen ze compromissen sluiten of niet? Met Filip Dewinter is dat niet mogelijk. Die man is te extreem. Maar met de nieuwe lichting binnen die partij kan het misschien wel.”

Andere militanten hebben meer twijfels. “We leven in een multiculturele wereld. Vlaams Belang-kiezers moeten die realiteit aanvaarden. Anders wordt het onmogelijk om met hen te regeren”, zegt een N-VA’er.

“Eigenlijk is de winst van Vlaams Belang niet eens een ontgoocheling voor mij”, zegt een ander partijlid. “Het is eerder een overwinning voor het Vlaams-nationalisme. Het is goed dat De Wever zegt dat er geen federale regering mag zijn zonder Vlaamse meerderheid. Maar het grote probleem van N-VA is Open Vld. Dat is misschien een rechtse partij, maar dan wel eentje met een Belgicistisch betoog. Daardoor kunnen we ons op federaal vlak niet losmaken van het linkse beleid dat Wallonië wil voeren.”

“De Wever geeft me kippenvel”

Over één ding zijn de partijleden het eens: Bart De Wever zal doen wat goed is. “Hij doorziet het politieke spel veel beter dan wie ook”, zegt een militant. “Di Rupo heeft een escorte nodig om ergens te geraken en rijdt in een chique auto. De Wever is een man van het volk. Hij luistert naar de mensen en staat met zijn beide voeten op de grond.”

Een andere militant is nog lyrischer voor de partijvoorzitter. “Hij geeft me nog altijd kippenvel als hij spreekt. Bart De Wever heeft mij een partij geschonken die rechts en Vlaams-nationalistisch is én die de multiculturele samenleving omarmt.”

Waarom heeft de N-VA dan niet gewonnen? “Ach, de Vlaming draait met de wind”, zegt een partijlid. “Enkele dagen voor de verkiezingen verscheen in de media het bericht dat N-VA mensen tot hun 67ste en nog langer wil laten werken. Dat hebben mensen ons kwalijk genomen, terwijl veel andere partijen dat nochtans ook in hun programma hebben staan. En verder hebben die agressieve migranten aan het Noordstation ons geen goed gedaan. Er werd een beeld gecreëerd dat onze partij dat niet kon oplossen. Terwijl dat niet onze schuld is, maar die van het bestuur in Brussel.”